Page 91 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 91
การผลิตและใช้ชุดการเรียนการสอนชุดฝึกทักษะกระบวนการ และชุดฝึกทักษะปฏิบัติการทดลองวิทยาศาสตร์ 6-81
สารละลายในปิเปตต์ไหลออกทางปลายล่างอย่างช้า ๆ จนส่วนโค้งของระดับสารละลายอยู่ตรงกับขีดเคร่ืองหมาย
บอกปรมิ าตรพอดี การอา่ นปรมิ าตรสารละลายในปเิ ปตตต์ อ้ งใหส้ ว่ นโคง้ อยใู่ นระดบั เดยี วกบั สายตา แตะปลายปเิ ปตต์
กับผนังภาชนะท่ีใส่สารละลาย เพื่อให้หยดของสารละลายตรงส่วนปลายปิเปตต์หมดไป ปล่อยให้สารละลายไหลลง
ไปในภาชนะรองรับ เมื่อสารละลายหยุดไหลให้แตะปลายปิเปตต์ข้างผนังภาชนะประมาณ 15–20 วินาที หรือเป่าออก
ขึ้นอยู่กับชนิดของปิเปตต์
2. การใชบ้ วิ เรตต์ (Buret)
บวิ เรตต์ เปน็ อปุ กรณว์ ดั ปรมิ าตรของของเหลวทม่ี หี ลายขนาด การนำ� บวิ เรตตไ์ ปใชจ้ งึ ตอ้ งเลอื กใหเ้ หมาะสม
กับลักษณะของงานท่ีจะน�ำไปใช้ด้วย ข้ันตอนการใช้บิวเรตต์นั้นต้องกลั้วบิวเรตต์ด้วยนํ้ากล่ัน จับบิวเรตต์ให้เอียง
หมุนบิวเรตต์เพ่ือให้น้ํากล่ันเปียกผิวด้านในของบิวเรตต์อย่างทั่วถึง เปิดสต๊อบค๊อกให้สารละลายไหลทิ้งไป กล้ัว
บิวเรตต์ด้วยสารละลายท่ีจะใช้อีก 1-2 คร้ัง ท�ำเช่นเดียวกับการล้างด้วยนํ้ากล่ัน เทสารละลายลงในบิวเรตต์ให้มี
ปรมิ าตรเหนอื ขดี ศนู ยเ์ ลก็ นอ้ ย เปดิ สตอ๊ บคอ๊ กใหส้ ารละลายไหลออกทางปลายบวิ เรตต์ เพอ่ื ปรบั ระดบั ของสารละลาย
ให้อยู่ท่ีขีดศูนย์หรือยู่ท่ีขีดปริมาตรใดก็ได้ท่ีสะดวกแก่การอ่าน ถ้าปลายบิวเรตต์มีหยดสารละลายติดอยู่ให้แตะปลาย
บิวเรตต์กับบีกเกอร์หยดสารละลายก็จะไหลออกไป
3. การไทเทรต (Titration)
การไทเทรต คือ กระบวนการที่ใช้หาความเข้มข้นของสารละลาย โดยการน�ำสารละลายท่ีทราบความเข้มข้น
แลว้ หรอื ทเ่ี รยี กวา่ สารละลายมาตรฐาน มาทำ� ปฏกิ ริ ยิ ากบั สารละลายตวั อยา่ ง หรอื สารละลายทตี่ อ้ งการหาความเขม้ ขน้
ภาวะที่ถือว่าใกล้เคียงกับการที่สารละลายทั้งสองท�ำปฏิกิริยาพอดีกันเรียกว่าจุดยุติ โดยทั่วไปจะบรรจุสารละลาย
มาตรฐานลงในบิวเรตต์ ส่วนสารละลายตัวอย่างบรรจุในขวดรูปกรวย
จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ เมื่อจบกิจกรรมการฝึกทักษะชุดที่ 1 แล้ว นักเรียนสามารถ
1. ใช้บิวเรตต์ได้อย่างถูกต้อง
2. ใช้ปิเปตต์ได้อย่างถูกต้อง
3. ท�ำการไทเทรตได้อย่างถูกวิธี
กจิ กรรมการเรียนการสอน
1. ครูซักถามนักเรียนว่า ถ้ามีบีกเกอร์ขนาด 50 cm3, 100 cm3 และนํ้าสี 1 ขวด และต้องการตวงน้ําสีให้
ได้ 10 cm3 จะเลือกใช้บีกเกอร์ขนาดใดเพราะเหตุใด และมีอุปกรณ์ใดท่ีตวงน้ําได้แม่นย�ำกว่าบีกเกอร์
2. ครใู ชก้ ระบอกตวงขนาด 10 cm3 วดั ปรมิ าตรของน้ําสใี นบกี เกอร์ ครถู ามต่อไปว่ามีอุปกรณ์ใดทีส่ ามารถ
วัดปริมาตรของนํ้า 10 cm3 ได้แม่นย�ำกว่ากระบอกตวงอีกหรือไม่
3. ครนู ำ� ปเิ ปตต์ 10 cm3 มาใหน้ กั เรยี นดแู ลว้ ซกั ถามนกั เรยี นวา่ การวดั ปรมิ าตรนาํ้ สี 10 cm3 ดว้ ยอปุ กรณ์
3 ชนิด อุปกรณ์ใดได้ค่าท่ีแม่นย�ำที่สุด
4. ครสู าธติ การใชป้ เิ ปตตข์ นาด 10 cm3 ตวงนาํ้ ใหไ้ ดป้ รมิ าตร 10 cm3 ตามขนั้ ตอนทส่ี ำ� คญั ดงั น้ี การเตรยี ม
ปิเปตต์ก่อนการใช้งาน การไล่อากาศ การดูดสารละลาย การปรับปริมาตรของสารละลายในปิเปตต์ การถ่ายเท
ของเหลวลงสู่ภาชนะ
