Page 18 - ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสื่อมวลชน
P. 18
3-8 ความรูเ้ บือ้ งตน้ เกย่ี วกบั สอื่ มวลชน
ภาพท่ี 3.1 โยฮานน์ กูเทนเบิร์ก และหนังสือ “กูเทนเบิร์กไบเบิล” ฉบับพิมพ์ท่ีเมืองเมนซ์ เยอรมนี ค.ศ. 1455
ท่ีมา: https://en.wikipedia.org/wiki/Johannes_Gutenberg (ก),
https://www.britannica.com/topic/Gutenberg-Bible (ข)
การใชส้ อ่ื สงิ่ พมิ พใ์ นยคุ แรกน้ี มแี นวคดิ ทม่ี งุ่ ตอบสนองวตั ถปุ ระสงคท์ างการเมอื ง การปกครองและ
การศาสนาเปน็ หลัก เน้อื หาส่วนใหญจ่ ึงเป็นขา่ วประกาศทางการ คมั ภรี ์ศาสนา วรรณกรรม จดั ได้ว่าเปน็
“สือ่ ของชนชั้นทม่ี อี ภิสิทธิ”์ (กาญจนา แก้วเทพ, 2541)
แท่นพิมพ์ของกูเทนเบิร์กจึงเป็นจุดเร่ิมต้นของประวัติศาสตร์การพิมพ์ เพราะท�ำให้สามารถผลิต
ส่งิ พิมพไ์ ดจ้ �ำนวนมากในแต่ละคร้ัง สงิ่ พิมพ์จงึ แพร่กระจายไปสู่ประชาชนทวั่ ไปอยา่ งกว้างขวาง ไมจ่ ำ� กดั
เฉพาะชนชน้ั ปกครองหรือกลมุ่ ศาสนา ถอื เป็นนวัตกรรมเปล่ียนแปลงสงั คมครง้ั สำ� คญั กเู ทนเบริ ์กจึงได้รบั
การยกย่องให้เป็น “บิดาแห่งการพิมพ์” นับจากนั้นการพิมพ์ก็แพร่หลายไปท่ัวยุโรป การผลิตสิ่งพิมพ์มี
แนวคิดทเ่ี ป็น “สอ่ื ของมวลชน” มากขึ้น เน้ือหามคี วามหลากหลายและเป็นเร่ืองทางโลกมากขน้ึ ใกลช้ ิด
กับชีวติ จริงและสามารถใชง้ านได้
เมอื่ สงิ่ พมิ พแ์ พรห่ ลายกวา้ งขวาง สง่ ผลใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมครงั้ ใหญใ่ นซกี โลกตะวนั ตก
นับแตศ่ ตวรรษท่ี 16-19 กลา่ วคือ
1) เกิดการปฏิรูปศาสนา จากเดิมนิกายโรมันคาทอลิกเป็นศูนย์กลางของศาสนาคริสต์ ได้เกิด
นกิ ายใหมค่ อื “นกิ ายโปรเตสแตนต”์ มสี ง่ิ พมิ พท์ เ่ี สนอแนวคดิ ตคี วามและชกั ชวนใหค้ นยอมรบั คำ� สอนทาง
ศาสนาใหม่ เพอ่ื ใหห้ ลุดพน้ จากแนวคิดความเชื่อเดมิ
2) อัตราการรู้หนังสือเพ่ิมข้ึน การพมิ พแ์ พรห่ ลายท�ำให้เกิดความตืน่ ตัวทางการศึกษา การอา่ น
หนงั สอื เป็นงานอดเิ รกทีเ่ ป็นทนี่ ิยม หนงั สอื จึงเปน็ ขมุ ทรัพยท์ างความรู้ของคนสมัยนั้น
3) มีการศึกษาเร่ืองราวทางวิทยาศาสตร์ จากเดิมที่มุ่งแต่เรื่องทางศาสนา เปลี่ยนเป็นมาสนใจ
ความรดู้ า้ นวทิ ยาศาสตรม์ ากขนึ้ มกี ารตพี มิ พห์ นงั สอื ดา้ นคณติ ศาสตร์ พฤกษศาสตร์ ภมู ศิ าสตร์ ดาราศาสตร์
ฯลฯ ท�ำให้กระบวนคิดของคนในสงั คมมลี ักษณะการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ไมห่ ลงเชอ่ื งมงายอกี ต่อไป
