Page 14 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร
P. 14
9-4 พน้ื ฐานสังคมและวัฒนธรรมเขมร
ความนา
คนในสงั คมเขมรนับแต่โบราณมีความเช่ือในธรรมชาติซ่ึงมีพลังอานาจเหนือมนุษย์ เชื่อในส่ิงลี้ลับ
ท่ีมองไม่เห็นว่าเป็นผู้ดลบันดาลให้เกิดสิ่งต่างๆ ข้ึน เชื่อในเทพ บาปบุญ นรกสวรรค์ นิพพาน ซึ่งเป็น
ความเช่ือที่เกิดจากการนับถือศาสนา เมื่อมีการอ้อนวอนขอร้อง และมีความภักดใี นส่ิงที่ตนคิดว่าไดช้ ว่ ย
ใหค้ วามไมด่ ี ความเดือดร้อนผ่านพน้ ไป และได้รบั ผลสาเรจ็ ตามทตี่ นประสงคแ์ ล้ว ความกตญั ญรู คู้ ณุ เป็น
ส่ิงที่ต้องกระทา จึงเกิดพิธีบูชาสักการะเพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลตามความรู้สึกนึกคิดและความเชื่อ
ของตน และเมื่อปฏิบัติกันเช่นน้ันในสังคมส่วนรวมจนเป็นระเบียบแบบแผนสืบทอดต่อๆ กันมา จึง
กลายเป็นประเพณีและพธิ กี รรมตา่ งๆ ของคนในสงั คมเขมรมาจนปจั จุบัน
ประเพณีและพิธีกรรมมีการเปล่ียนแปลงให้เข้ากับวิถีชีวิตและการเปลี่ยนแปลงของสังคม เม่ือ
สภาพสงั คมเปลยี่ น ประเพณีและพธิ กี รรมกเ็ ปลย่ี น ประเพณีและพธิ กี รรมอยคู่ ู่กบั ความเช่อื ท่ยี ังหลงเหลือ
อยขู่ องผู้คนในสงั คม และเป็นมรดกทางวัฒนธรรมทส่ี บื ทอดกนั ตอ่ มา
ประเพณีแบ่งออกได้เป็นหลายประเภท อาทิ ขนบประเพณี ธรรมเนียมประเพณี จารีตประเพณี
ซึ่งแตล่ ะประเพณกี ็มพี ิธีกรรมมากบา้ งน้อยบา้ งหลากหลายตา่ งๆ กันไป เม่ือพจิ ารณาโดยรวมถงึ ประเพณี
สาคัญของสังคมเขมรที่ยังปฏิบัติกันอยู่ทุกวันน้ีก็มีอยู่เป็นจานวนมาก พอสรุปได้ว่ามีประเพณีเกี่ยวกับ
ชีวิตซึ่งเป็นประเพณีของครอบครัว เป็นประเพณีเฉพาะตัวไม่กระทบต่อสังคมส่วนรวม เช่น ประเพณี
การเกิด การแตง่ งาน ประเพณีงานศพ เป็นตน้ และประเพณขี องสงั คมซ่ึงเป็นประเพณที เ่ี ก่ียวข้องกับคน
ส่วนใหญ่ เป็นความร่วมมือร่วมใจกันทาในระดับท้องถ่ินหรือระดับชาติ เม่ือถึงกาหนดเวลาในแต่ละปีก็
ร่วมมือร่วมใจกันทาเป็นเทศกาลงานประเพณี เช่น ประเพณีข้ึนปีใหม่หรือสงกรานต์ ประเพณีสารท
ประเพณีแขง่ เรือ ลอยประทีป ไหว้พระจันทร์ กรอก-ขา้ วเมา่ เป็นตน้ ในหนว่ ยการสอนน้จี ะอธบิ ายเฉพาะ
ประเพณีและพิธีกรรมสาคัญที่คนเขมรยังต้องปฏิบัติ ได้แก่ ประเพณีและพิธีกรรมท่ีสาคัญเก่ียวกับชีวิต
ของคนในแต่ละช่วงวัย และประเพณแี ละพิธีกรรมที่สาคญั ของสงั คมซงึ่ กาหนดทาอย่างยิ่งใหญเ่ ป็นประจา
ทุกปี เป็นเทศกาลงานประเพณี และแม้จะเป็นประเพณีเดียวกันกับประเพณีไทยแต่ก็มีรายละเอียดของ
พธิ ีกรรมทตี่ ่างกนั ท้งั นไี้ มเ่ น้นประเพณีและพธิ กี รรมที่เป็นพระราชพิธี
พิธีกรรมต่างๆ ท่ีนามาอธิบายนี้เป็นข้อมูลที่ได้รวบรวมจากการศึกษาเอกสารภาษาเขมรตามท่ี
ปรากฏในบรรณานกุ รม และจากประสบการณข์ องผเู้ ขยี นซึ่งมโี อกาสเขา้ รว่ มพธิ ีกรรมหลายพิธี จงึ อาจจะ
มคี วามแตกต่างจากพิธกี รรมเดยี วกันทป่ี ฏิบตั ิตามท้องถ่ินตา่ งๆ
