Page 47 - ไทยศึกษา
P. 47
เทคโนโลยีไทย ๑๓-37
๑.๔ เภสัชกรรม หรือการปรุงยา คอื การรู้จกั ชนิดของยาและวิธีการผสมยา (เภสชั วัตถ)ุ
ต้ังแต่ ๒ ชนิดเข้าด้วยกัน โดยดงั้ เดิมมวี ธิ กี ารปรงุ ๒๕ วิธี เชน่ ตำ� เปน็ ผงปน้ั เปน็ ลูกกลอน ยาตม้ รินนำ�้ ดม่ื
ยาตม้ เอานำ�้ อาบ ยาทา ยาขผี้ ง้ึ ปจั จบุ นั อาศยั เทคโนโลยกี ารผลติ สมยั ใหมจ่ งึ เพม่ิ อกี ๒ วธิ ี คอื การตอกเมด็
และบรรจุแคปซลู
๒. ชนิดและลักษณะของสมุนไพร มสี ารสนเทศท่นี า่ สนใจดังนี้
สมุนไพร หมายถงึ ผลิตผลธรรมชาติท้งั จาก พืช สตั ว์ แร่ธาตุ หรือสว่ นประกอบต่างๆ ท่ี
ได้จากธรรมชาติ ใช้เป็นยาหรอื ปรงุ ผสมกันเป็นยา สำ� หรับรกั ษาโรค บำ� รงุ ร่างกาย
สมุนไพรจากอวัยวะต่าง ๆ ของสัตว์ เชน่ กระดูก เขา เขี้ยว งา เลือด นำ้� นม ท่ีรจู้ ักกนั ดี
เชน่ เขากวาง นอแรด
สมุนไพรจากแร่ธาตุ เช่น ดนิ ประสิว สารสม้ ดีเกลอื หรดาล (ประกอบด้วยก�ำมะถันและ
สารหน)ู
สมุนไพรจากพืช ไดจ้ ากพชื ทั่วไป เชน่ พืชยนื ต้น พืชล้มลกุ ผกั หญ้า คนไทยรู้จักใชพ้ ืช
สมนุ ไพรทง้ั ทเ่ี ปน็ พชื พนื้ เมอื ง เชน่ มะเกลอื ระยอ่ ม เปลา้ นอ้ ย และสมนุ ไพรจากตา่ งประเทศ ไดแ้ ก่ กานพลู
มะขามแขก โสม
การเก็บสมุนไพร ต้องค�ำนึงถึงฤดูกาล คือ ฤดูร้อน เก็บส่วนที่เป็นแก่น หรือราก ฤดูฝน
เก็บใบ ลูก ดอก ฤดูหนาวเก็บส่วนทีเ่ ปน็ เปลือก กะพ้ี เนอ้ื ไม้ นอกจากนใี้ นแตล่ ะวนั ยงั ก�ำหนดใหเ้ กบ็ ยา
ตามทิศทง้ั ส่ี และเกบ็ สว่ นตา่ งๆ ในแต่ละช่วงเวลาของวนั
พน้ื ที่ประเทศไทยอยใู่ นเขตเมอื งร้อนทีม่ ีความหลากหลายของพชื เมืองรอ้ น ซง่ึ มีคุณสมบตั ิ
ในการใช้เป็นยารักษาโรค ในอดีตน้ันแม้จะไม่มีห้องทดลองในการแยกแยะส่วนประกอบของพืชสมุนไพร
ดงั เชน่ ปจั จบุ นั แตห่ มอยาสมยั กอ่ นกส็ ามารถเรยี นรลู้ กั ษณะของพชื ในพน้ื ท่ี มคี วามรชู้ นดิ ทถี่ กู ตอ้ งของพชื
ซง่ึ ในบางพื้นท่ีอาจมีช่ือตรงกันแต่เปน็ พชื ต่างชนิดกนั
นอกจากน้ียังมีความรู้ว่าจะใช้ส่วนใดของพืช เช่น ราก ต้น ใบ ดอก ผล หรือทั้งหมด
(ทง้ั ห้า) ใช้สด หรอื แหง้ โดยตำ� รับยาไทยจะก�ำหนดขนาดหรอื น�ำ้ หนกั ของสมุนไพรไว้ชัดเจน
