Page 44 - ไทยศึกษา
P. 44
๑๔-34 ไทยศึกษา
ล�ำดับจนถึงปลายเถาใบเล็กเท่าปลายนิ้วก้อย มีช่ือคล้องกันตลอดตามอย่างช่ือเคร่ืองต้นเคร่ืองทรงและ
เคร่ืองต้นราชูปโภคว่า
“ชฎาเดินหน กุณฑลไพโรจน์ กรรเจียกโชติฉายฉัน สุวรรณมาไลย ดอกไม้ไหวเรืองรอง
ฉลองศอประดิบ ทับทรวงพึงพิศ ตาบทิศพิสดาร สังวาลย์เพริศพริ้ง สะอ้ิงเพชรจรัส พาหุรัดบวร
ต้นพระกรจ�ำรูญ แก้วเกยูรสรวมหัตถ์ รัดพัสตร์บรรจง รัดองศ์งามประกอบ ครรถอบพรายแสง
ชายแครงไฉไล ชายไหวเถือกเถกิง กรองเชิงชมภูนุช เรือนครุธธ�ำมรงค์ ฉลององค์พระกรน้อย
กนั จกุ รอ้ ยเพชรรตั น์ เชงิ งอนชดั สนบั พลา พรายเพราภษู า กฤชชวาสวุ รรณ สพุ รรณปาทกุ า พระลว่ ม
ราชาวดี จอกพระศรีสมทรง ผอบคงเคียงคู่ ตลับภทู่ รงสี ชองมณีศรสี ลา ชองจนิ ดาบหุ ร่ี สพุ รรณศรี
กุด่ัน พระเต้าสรรพางค์จ�ำหลัก ขันสรงพักตร์สุคนธ์ โต๊ะชุดสนหลอดทอง พระกล้องไม้ราชวัง
กรนั ตฝ์ ังเพชรประดบั เครอ่ื งชา สรรพถ้วยถาด สพุ รรณราชปากผาย กาเวียนรายรปู งว้ิ ”
๗. ช่างหุ่น ช่างหุ่นเป็นช่างหลวงเก่าแก่ในกรมช่างสิบหมู่ สันนิษฐานว่ามีมาแต่สมัยต้น
กรงุ ศรีอยธุ ยา งานของชา่ งหุน่ แบ่งตามลักษณะงานเป็น ๓ ประเภท ดงั นี้
งานท�ำหุ่นจ�ำลองหรือหุ่นตัวอย่าง คือ รูปแบบย่อตัวอย่างส่ิงก่อสร้างต่างๆ เพื่อใช้เป็น
แบบอย่างส�ำหรับขยายสร้างท�ำเป็นของจริงเพ่ือจะได้ไม่ผิดพลาด เช่น หุ่นจ�ำลองพระอุโบสถ พระวิหาร
พระสถูป เจดีย์ พระมณฑป บุษบก เป็นต้น งานศิลปกรรมท�ำหุ่นจ�ำลองเป็นตัวอย่างเช่นน้ีมีค�ำเรียกใน
ภาษาช่างวา่ ห่นุ ตัวอยา่ ง
งานท�ำหุ่นรูป คือ การทำ� หนุ่ รปู โกลนกอ่ นทจี่ ะน�ำไปตกแต่งให้สวยงามดว้ ยการประดบั มกุ
บ้าง ประดับกระจกบา้ ง เช่น ทำ� หุ่นรูปของพานแว่นฟ้า หนุ่ เตียบ หนุ่ กะบะ ฯลฯ ซ่งึ ช่างประณตี ศิลป์กลุ่ม
อืน่ ๆ จะรบั ชว่ งงานไปท�ำตอ่ จนสำ� เรจ็ สมบรู ณ์ นับเปน็ การท�ำงานที่ต้องเกยี่ วขอ้ งสัมพนั ธ์กนั
งานผูกหุ่นรูปภาพ คอื การทำ� หนุ่ ทเ่ี นอ่ื งในงานพระเมรโุ ดยผกู หนุ่ เปน็ รปู ภาพอมนษุ ย์ ครฑุ
นาค และรปู สตั วห์ มิ พานตน์ านาชนดิ สำ� หรบั เชญิ ผา้ ไตรเปน็ เครอื่ งไทยทานถวายพระซง่ึ เจา้ พนกั งานนำ� เขา้
รวิ้ กระบวนแหพ่ ระบรมศพไปยงั พระเมรมุ าศ แลว้ นำ� ไปตงั้ เรยี งรายไวร้ อบเชงิ พระเมรมุ าศสมมตเิ ปน็ อมนษุ ย์
และสัตว์หิมพานต์นานาชนิดที่อาศัยอยู่ ณ เชิงเขาพระสุเมรุ ดังมีหลักฐานสมุดภาพท�ำขึ้นในรัชกาลที่ 3
เปน็ ภาพรา่ ง การผูกหนุ่ รูปสตั วห์ ิมพานต์ เชน่ รปู หงส์ เหมราช นกทณั ฑมิ า ไกรสรราชสีห์ เทพนรสงิ ห์
เทพกินนร ฯลฯ หุ่นรูปภาพส�ำหรับงานพระเมรุเหล่าน้ี นอกจากสร้างขึ้นเน่ืองด้วยคติความเชื่อและใช้
ประโยชนส์ ำ� หรบั ทอดผา้ ไตรของหลวงแลว้ ยงั เปน็ งานศลิ ปกรรมจดั แสดงใหอ้ าณาประชาราษฎรไ์ ดม้ โี อกาส
ชมงานฝีมอื ชา่ งหลวงดว้ ย
งานผูกหุ่นภูเขาจ�ำลอง คอื การทำ� หุน่ ภูเขาจำ� ลองสำ� หรับใช้ในการพระราชพิธีสําคญั เชน่
หนุ่ เขาไกรลาสในการพระราชพธิ โี สกนั ตส์ มเดจ็ พระเจา้ ลกู ยาเธอ หนุ่ เขาวงกตในพธิ เี ทศนม์ หาชาติ และหนุ่
เขาพระสเุ มรใุ นงานพระเมรมุ าศ เปน็ ตน้ หนุ่ ภเู ขาจำ� ลองทชี่ า่ งผกู หนุ่ ขนึ้ นไี้ ดม้ กี ารตกเเตง่ ดว้ ยตน้ ไม้ ไมใ้ บ
ไมด้ อก และรปู ปน้ั สัตว์ชนดิ ตา่ งๆ ใหด้ ูเปน็ ธรรมชาติอย่างสวยงาม
