Page 15 - ไทยศึกษา
P. 15
สงั คมไทย ๕-5
ความน�ำ
ในหนว่ ยที่ ๒ เรอื่ งที่ ๒.๑.๑ ไดอ้ ธบิ ายไวแ้ ลว้ วา่ เมอ่ื มนษุ ยม์ าอยรู่ ว่ มกนั ในอาณาบรเิ วณหนง่ึ และ
มีการกระทำ� ระหวา่ งกัน กจ็ ะเกิดเปน็ สังคม สงั คมจงึ มีตงั้ แตข่ นาดเลก็ ไปจนถงึ ขนาดใหญ่ สุดแล้วแตว่ า่
เราจะศึกษาวเิ คราะหใ์ นระดับใด เชน่ สงั คมหม่บู า้ น สังคมเมืองเชยี งใหม่ สงั คมอีสาน สังคมไทย เน้อื หา
สาระในตอนที่ ๕.๑ น้ีจะกล่าวถึง “สังคมไทยในสมัยจารีต” เพื่อเป็นพื้นฐานความรู้ให้นักศึกษาเข้าใจว่า
เราเปลยี่ นแปลงเขา้ สสู่ งั คมสมยั ใหมซ่ งึ่ พฒั นาซบั ซอ้ นขน้ึ มาจนถงึ ปจั จบุ นั นนั้ ดว้ ยพนื้ ฐานใด โดยจะพจิ ารณา
ถึงกลุ่มคนในสังคมจารีตของไทยว่ามีใครบ้าง มีการจัดระเบียบทางสังคมอย่างไร (ระบบไพร่) และมีการ
จดั ชว่ งชั้นทางสงั คมหรอื โครงสร้างทางชนช้ันอย่างไร (ระบบศักดนิ า) ดังจะได้บรรยายถงึ สารสนเทศของ
ประเด็นต่างๆ ท่กี ลา่ วมาขา้ งต้นในเรอ่ื งที่ ๕.๑.๑-๕.๑๓ ตอ่ ไป
เรื่องที่ ๕.๑.๑
กลุ่มคนในสังคม
สังคมไทยในสมัยจารีตแบง่ กลุ่มคนในสงั คมอยา่ งกว้างๆ เป็น ๒ ชนช้นั ใหญ่ คอื ชนช้ันปกครอง
และชนชนั้ ทถี่ กู ปกครอง ชนชั้นปกครอง ประกอบดว้ ยพระมหากษตั รยิ ์ เจา้ นาย และขนุ นาง พวกเจา้ นาย
และขนุ นางนนั้ บางทีเรียกรวมๆ กนั วา่ พวกมูลนาย สว่ น ชนชั้นที่ถูกปกครอง ไดแ้ ก่ ไพร่และทาส โดย
มีพระสงฆ์เป็นคนกลางในการเช่ือมชนชั้นต่างๆ เข้าด้วยกัน นอกจากน้ัน นับแต่สมัยอยุธยาเป็นต้นมา
ยังมีพวกชาวจีนอพยพ ซ่ึงเป็นชาวต่างประเทศ อยู่นอกระบบไพร่และระบบศักดินา แต่เป็นกลุ่มคนที่มี
บทบาทส�ำคัญในสังคม โดยเฉพาะในด้านเศรษฐกิจ ส่วนชนกลุ่มน้อยๆ อ่ืน เช่น พวกมอญ เขมร ลาว
ญวน จาม และแขกชวา จะถกู ควบคมุ อยใู่ นระบบไพร่ อาจสรปุ รายละเอยี ดเกย่ี วกบั กลมุ่ คนตา่ งๆ ในสงั คม
ไทยสมยั จารีต1 ได้ดงั น้ี
๑. พระมหากษัตริย์ แนวคิดท่ีใช้เป็นหลักในการก�ำหนดฐานะและอ�ำนาจหน้าที่ของพระมหา-
กษตั รยิ น์ นั้ ววิ ฒั นาการจากแนวคดิ พ่อขุน มาเปน็ ธรรมราชา ในสมยั สโุ ขทยั แลว้ เปน็ เทวราชา ในสมยั
อยธุ ยา เม่อื เขา้ สสู่ มยั รตั นโกสนิ ทรต์ อนตน้ แมว้ า่ กรอบของความเป็นเทวราชาจะยังคงอยู่ แตเ่ นอ้ื หาสาระ
ทปี่ ฏบิ ตั นิ น้ั มลี กั ษณะของความเปน็ ธรรมราชามากกวา่ และแนวคดิ ทางพทุ ธศาสนามอี ทิ ธพิ ลตอ่ การปกครอง
อยมู่ าก
1 สรุปเรียบเรียงจากบุษกร กาญจนจารี “ค�ำบรรยายประกอบวิชาประวัติศาสตร์อยุธยา” พ.ศ. ๒๕๑๘ และศุภรัตน์
เลิศพาณชิ ยก์ ุล “การควบคุมชาวจนี ในสมยั รตั นโกสินทร์ก่อนการปฏริ ปู การปกครอง” (พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๔๓๕) พ.ศ. ๒๕๓๑
