Page 16 - พื้นฐานทางวิศวกรรมเครื่องกล สำหรับเทคโนโลยีอุตสาหกรรม
P. 16
14-6 พื้นฐานทางวศิ วกรรมเครอื่ งกลสำ� หรบั เทคโนโลยีอุตสาหกรรม
ชนิดคารบ์ อนตำ�่ (0.05–0.3%) ปานกลาง (0.3-0.5%) สูง (0.5% ขึ้นไป) โดยปกตแิ ลว้ แบบคาร์บอนต�่ำ
จะเปน็ ทีน่ ิยมใชก้ นั มากท่สี ดุ
2) เหล็กกล้าผสมต�่ำ ความต้านแรงสูง (high-strength, low-alloy steel) หรอื
เรียกส้ันว่า เหล็กกล้าผสมต�่ำ เป็นเหล็กท่ีผสมโลหะบางชนิดลงในเหล็กกล้าคาร์บอนด้วย เพื่อเพ่ิมความ
ตา้ นทานแรงดงึ ความยืดหยุ่น ความเหนียว และความแขง็ ขนึ้ ไปอกี
3) เหล็กกล้าโครงสร้างผสมต�่ำ (low-alloy structural steel) มปี รมิ าณสว่ นผสม
ของธาตุท่ีนอ้ ยกวา่ เหล็กกล้าผสมชนิดอนื่ ๆ ปกติแลว้ เหลก็ กล้าผสมต�่ำจะมีความแข็งแกร่งกวา่ เหล็กกล้า-
คาร์บอน และมีราคาท่ีถูกกว่าเหล็กกล้าผสมชนิดอ่ืนๆ เหล็กกล้าโครงสร้างผสมต่�ำมีการผสมของธาตุ
แมงกานีส ซิลิกอน โคลัมเบียม วาเนเดียม และทองแดง ที่ผสมกันข้ึน เหล็กกล้าผสมต่�ำน้ีจะน�ำมาใช้
ประโยชนใ์ นงานโครงสรา้ ง ขอ้ ดมี นี ำ้� หนกั เบา จงึ สามารถถกั งานเปน็ โครงสรา้ งได้ มขี นาดเลก็ กวา่ การนำ�
ไปใชง้ าน ได้แก่ โครงสร้างอาคาร โครงสร้างของสะพาน โครงสรา้ งของสง่ิ กอ่ สรา้ ง และอ่นื ๆ
4) เหล็กกล้าหล่อ (cast steel) คือ เหล็กกล้าที่น�ำมาขึ้นรูปโดยวิธีการหล่อ
มลี ักษณะรปู ร่างซบั ซอ้ นเกนิ กว่าที่จะทำ� การตีข้ึนรปู การอัด หรือการรีด ซึ่งวธิ ีการหลอ่ นจ้ี ะได้งานที่ขนาด
ใกลเ้ คยี งกบั ขนาดทต่ี อ้ งการ เหลก็ กลา้ หลอ่ น้ี เมอื่ เปรยี บเทยี บกบั เหลก็ กลา้ ทผ่ี า่ นการขนึ้ รปู ดว้ ยการตี หรอื
การวดั จะมสี ่วนทีแ่ ตกตา่ งกัน คอื ชิน้ สว่ นเคร่อื งจักรกลท่ผี ่านการหล่อจะปรากฏมรี พู รนุ เล็กๆ
5) เหล็กกล้าไร้สนิม (stainless steel) มธี าตโุ ครเมยี มผสมอยเู่ พอื่ ใหม้ คี ณุ สมบตั ิ
ต้านทานสนิม มีลักษณะการทนการกัดกร่อนได้ดี ข้ึนอยู่กับปริมาณโครเมียมที่ผสมอยู่ แบ่งออกเป็น 3
ชนดิ คอื ออสตนิ ติ กิ (austenitic) เฟอรน์ ติ กิ (fernitic) และมาเทนซติ กิ (martensitic) ทใ่ี ชง้ านเปน็ วสั ดุ
ท่อจะใช้ชนิดออสตินิติกเป็นหลัก เนื่องจากทนความร้อนได้ดี และมีความต้านทานต่อการกัดกร่อนดีกว่า
ชนิดมาเทนซิติกและเฟอรน์ ติ ิก
6) เหล็กเคร่ืองมือ (tool steel) เปน็ เหล็กกลา้ ที่มีธาตคุ ารบ์ อน (Carbon) และ
ธาตผุ สมอื่นๆ ในปรมิ าณสูง เพ่อื ใหม้ คี วามสามารถในการชุบแขง็ สูง และเพ่อื สรา้ งคารไ์ บด์ เพอื่ ปรับปรงุ
คณุ สมบตั แิ ขง็ แกรง่ และทนทานการสกึ หรอ เพอ่ื ใหเ้ หมาะส�ำหรบั ทำ� เครอื่ งมอื ขนึ้ รปู เชน่ แมพ่ มิ พ์ (Moulds)
ในกระบวนการอดั -ฉดี แมพ่ มิ พส์ ำ� หรบั ตขี น้ึ รปู หรอื เครอ่ื งมอื ตดั วสั ดุ (Dies) ตา่ งๆ ซงึ่ รวมถงึ เหลก็ โลหะ
นอกกล่มุ เหลก็ และพลาสตกิ เปน็ ต้น
7) เหล็กกล้าพิเศษ (special purpose steel) เป็นเหล็กท�ำแม่พิมพ์งานเย็น
อเนกประสงค์ ชบุ แขง็ ไดง้ า่ ยและทนทานการเสยี ดสสี งู เหมาะสำ� หรบั ทำ� พมิ ปม้ั โลหะทว่ั ไป เกรดทน่ี ยิ ม คอื
SKD11
1.2 เหล็กหล่อ (cast-iron) โดยทั่วไปแล้วเหล็กหล่อจะมีคาร์บอนผสมอยู่ประมาณ 2.5–
4.0% เป็นทที่ ราบกนั วา่ เม่ือมีคารบ์ อนผสมอยู่มาก เหลก็ ก็จะมีคุณสมบัตเิ ปราะและมีความเหนียวน้อยลง
ดงั นัน้ จงึ ไม่น�ำเหล็กหลอ่ มาข้นึ รูปเย็น แต่เม่อื นำ� ไปหลอมจะสามารถข้ึนรูปทรงตา่ งๆ ไดง้ า่ ย เหล็กหล่อมี
ความตา้ นทานแรงดงึ ตำ่� กวา่ ความตา้ นทานแรงกด จากคณุ สมบตั ดิ งั กลา่ วจงึ นำ� มาใชใ้ นงานในการขนสง่ นำ้�
หรอื กา๊ ซ และในระบบฝงั ทอ่ ดนิ เนอื่ งจาก สามารถรบั แรงกดไดม้ ากเปน็ พเิ ศษ และจากคณุ สมบตั ทิ เี่ ปราะบาง
ของเหล็กหล่อ จงึ ไมค่ วรนำ� ไปใช้งานทีม่ ีความสั่นสะเทือนสงู หรือที่ทมี่ ีอณุ หภูมิสงู กลา่ วคอื ไมค่ วรใช้งาน
