Page 15 - การจัดการทรัพยากรสารสนเทศท้องถิ่น
P. 15
แหล่งทรัพยากรสารสนเทศทอ้ งถนิ่ 3-5
เรื่องท่ี 3.1.1
ความหมายและความส�ำคัญของแหล่งทรัพยากรสารสนเทศท้องถิ่น
1. ความหมายของแหล่งทรัพยากรสารสนเทศท้องถ่ิน
1.1 ท้องถ่ิน หมายถึง ท้องที่ใดท้องที่หน่ึงโดยเฉพาะ เช่น เวลาท้องถ่ิน ประเพณีท้องถิ่น
(พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554, 2556, น. 552) เลศิ ชาย ศริ ชิ ัย (2547, น. 44-47) ให้
ความหมายท้องถ่ินคือ ภูมิ อันหมายถึงระบบเล็กๆ ซ่ึงประกอบด้วยกลุ่มคนหลายๆ กลุ่ม เช่ือมกันเป็น
ระบบนิเวศเดียวกันอาจหมายถึง พื้นที่ท่ีประชากรอยู่กันเป็นกลุ่มก้อน มีกฎระเบียบ ความมั่งคั่ง ความ
ย่ังยืน มรี ะบบอาวุโสร่วมรักษาโครงสร้างของชมุ ชนและท้องถิ่น
เสรี จุ้ยพริก (2550, น. 1) อธิบายชุมชนท้องถิ่นว่าเป็นสถาบันสังคมฐานล่างท่ีมีรากเหง้าทาง
ประวัติศาสตร์ ประชาชนอยู่ร่วมกัน มีความเกื้อกูลกัน อยู่ร่วมกันมากับธรรมชาติอย่างยาวนาน มีความ
หมายมากกวา่ การแบง่ เขตหมบู่ า้ น ตำ� บล อำ� เภอ จงั หวดั แตอ่ าจหมายถงึ ความสมั พนั ธท์ เี่ ชอ่ื มโยงซง่ึ กนั
และกนั
กล่าวโดยสรุป ท้องถ่ิน หมายถึง กลุ่มคนที่อยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มก้อนที่มีความเกื้อกูลกัน มีความ
สมั พนั ธเ์ ชอ่ื มโยงซงึ่ กนั และกนั อยรู่ ว่ มกบั ธรรมชาตอิ ยา่ งยาวนาน มผี ลประโยชนร์ ว่ มกนั ในทอ้ งทใ่ี ดทอ้ งทหี่ นง่ึ
โดยเฉพาะ รวมตัวกันท�ำประเพณีท้องถ่ิน มีระบบอาวุโสร่วมรักษาโครงสร้างของชุมชนและท้องถิ่นและ
วถิ ีชวี ติ ชุมชน (ฉวลี ักษณ์ บณุ ยะกาญจน, 2553, น. 3)
1.2 สารสนเทศท้องถ่ิน (local information) หมายถึง ข้อมูลสำ� คัญท่เี ป็นภูมปิ ัญญาของแต่ละ
ทอ้ งถน่ิ ท่คี นในแตล่ ะชุมชนควรรู้ เป็นข้อมูลเพอื่ การประกอบอาชพี และการประชาสัมพนั ธ์ เช่น ขอ้ มูลทาง
สงั คม และเศรษฐกจิ ของแตล่ ะจงั หวดั ขอ้ มลู การทอ่ งเทยี่ ว เปน็ ตน้ มคี วามหมายใกลเ้ คยี งกบั คำ� วา่ ความรู้
ท้องถ่ิน (local knowledge) ความหมายของสารสนเทศท้องถ่ิน มุ่งเน้นความรู้ในเชิงวัฒนธรรมท่ีเน้น
ภมู ิปญั ญาทส่ี ะสมมาจากการปฏบิ ตั จิ ริง และถ่ายทอดกันมาเปน็ เวลาช้านาน จงึ นำ� ขอ้ มูลที่ไดม้ าเรยี บเรยี ง
ไวอ้ ยา่ งเปน็ ระบบเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความรู้ ความเขา้ ใจทถ่ี กู ตอ้ งในอนั ทจี่ ะนำ� ไปพฒั นาเศรษฐกจิ สงั คม การเมอื ง
และการศกึ ษาเพื่อให้สอดคล้องกับสภาพท้องถนิ่
1.3 แหลง่ ทรัพยากรสารสนเทศทอ้ งถิน่ (local information source) จงึ หมายถงึ แหลง่ รวบรวม
จัดเกบ็ และให้บรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศทอ้ งถิ่นท่มี ีการประมวลผลและจดบันทกึ ไว้ในรูปแบบตา่ งๆ ทม่ี ี
เนอื้ หาเกยี่ วกับท้องถนิ่ อย่างเป็นระบบ ไดแ้ ก่ ห้องสมุด ศูนย์ขอ้ มลู ศนู ยส์ ารสนเทศ พพิ ิธภณั ฑ์ ศูนยก์ าร
เรยี นรชู้ มุ ชน และหนว่ ยงานซง่ึ เปน็ สถานทจี่ ดั เกบ็ ทรพั ยากรสารสนเทศทอ้ งถน่ิ เพอ่ื การศกึ ษา และการเรยี นรู้
มีการจัดหมวดหมู่อย่างเป็นระบบ มีการสงวนรักษาทรัพยากรสารสนเทศท้องถิ่น มีการให้บริการและ
เผยแพรค่ วามรู้
เพ่ือให้เข้าใจข้อแตกต่างระหว่างแหล่งทรัพยากรสารสนเทศท้องถ่ินประเภทต่างๆ จึงขออธิบาย
รายละเอยี ดดงั น้ี (ชุติมา สจั จานนั ท,์ 2553, น. 14-19)
