Page 14 - คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เอกสารจากหอหลวง
P. 14
(12)
แลว้ , คำใหก้ ารข นุ ห ลวงวดั ป ระดทู่ รงธรรม คงจะม ไิ ดม้ ลี กั ษณะการเลา่ เรือ่ ง
จากความทรงจำเสียทั้งหมด และการเรียกชื่อเอกสารชุดนี้โดยชื่อดังกล่าว
กอ็าจม ผี ลท ำใหเ้กิดการเขา้ ใจผ ดิ ได้ เป็นต้นว่า ทำใหผ้ ทู้ ีม่ ิไดอ้ า่ นอ รรถความ
คดิ วา่ เปน็ คำใหก้ ารของพ ระเจา้ อทุ มุ พร ทงั้ ๆ ทเี่ อกสารน นี้ า่ จะไดร้ บั การคดั ลอก
และเรียบเรียงมาจากต ้นฉบับในหอหลวง
คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เป็นเอกสารที่เกี่ยวกับ
กรุงศรีอยุธยาตอนป ลายในช่วงรัชกาลส มเด็จพ ระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ซึ่งคน
สมัยต้นรัตนโกสินทร์มองว่าเป็น “ครั้งบ้านเมืองดี” เมื่อพิจารณาลักษณะ
โครงสร้างแล้ว, คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม แบ่งออกเป็น ๔
ส่วนค ือ
ส่วนที่ ๑ เป็นคำพรรณนาภูมิสัณฐานของพระนครศรีอยุธยาซึ่ง
จบล งด ้วยห ัวข้อ “ว่าด ้วยเรื่องพ ระราชวังน ่า” ข้อความโดยท ั่วไปคล้ายคลึง
กับเอกสารเรื่อง “ว่าด้วยแผนที่กรุงศรีอยุธยา” ซึ่งตีพิมพ์อยู่ใน ประชุม
พงศาวดาร ภาคที่ ๖๓ เล่มท ี่ ๓๗ (ฉบับคุรุส ภา, พ.ศ. ๒๕๑๒) เพียงแต่
คำใหก้ ารฯ มคีวามละเอียดลออม ากกว่าแ ละล ักษณะภ าษาท ี่ใชเ้รียบเรียงก ด็ ู
ใหมก่ วา่ อยา่ งไรก ต็ าม เอกสารท ัง้ สองช ิน้ น นี้ า่ จะม ที ีม่ าจากต น้ ฉบบั เดยี วกนั
และเป็น “ต ำราโบราณ” ทีพ่ ระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดช ะค ุปต์) ไดใ้ช้
ในการแตง่ “ต ำนานกรงุ เกา่ ” ทลู เกลา้ ฯ ถวายในพ ระราชพ ธิ รี ชั ม งคลพ ระบาท
สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอ ยู่หัว ใน พ.ศ. ๒๔๕๐
ส่วนท ี่ ๒ เป็นบ ันทึกเกี่ยวก ับวัฒนธรรมค วามเชื่อ, การจัดการพ ระ
ศาสนาแ ละพ ระราชพ ิธี. การเล่าเรื่องพ ระราชพ ิธลีงสรงเจ้าฟ ้าแ ละพ ิธโีสกันต์
เจ้าฟ้าซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับเจ้าฟ้าอุทุมพรบวรราชกุมาร อาจเป็นที่มาของ
การเรียกเอกสารชุดนี้ว่า คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม ก็ได้ แต่
อย่างไรก ็ตาม รายละเอียดเกี่ยวก ับการพ ระราชพ ิธี แสดงว่าน ่าจะไดค้ ัดลอก
มาจากจดหมายเหตุโบราณม ากกว่าจะมีท ี่มาจากการบ อกเล่า.
