Page 89 - คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เอกสารจากหอหลวง
P. 89
59 คำให้การขนุ หลวงวดั ประดูท่ รงธรรม
เอกสารจากหอหลวง
ประเพณีโบราณสำหรับพระนคร ให้ทำนุบำรุงไว้ให้ปกติให้ด ีอ ย่าให้ส าปสูญ
ล้างราชป ระเพณีโบราณได้ จะไม่เป็นท ี่ชอบใจแ ก่ค นพลเมืองเป็นอันม าก
ข้อ ๑๑ ผู้เปนเสนาบดีให้พึงพิจารณาดูประชาราษฎร ประพฤติ
กิจการงานสิ่งใดท ี่เป็นประโยชน์แ ก่ป ัจจุบันแ ลป ระโลกย์ ก็จึงเตือนให้กระทำ
ให้ย ิ่งๆ ขึ้นไป ให้ลดภาษีอ ากร ให้ล ่อใจคนให้ทำมากข ึ้น ถ้าไพร่ฟ้าป ระชา
ราษฎรประพฤติ การงานไม่เปนป ระโยชน์แก่ปัจจุบันแลประโลกย์ ก็ให้ห ้าม
ปรามเสียด้วยคำด ี หรืออ าญาตามค วร
ข้อ ๑๒ ผู้เปนเสนาบดีถืออาญาสิทธิ์ของพระเจ้าแผ่นดินให้พึง
พิจารณา ถ้าผู้ใดมากล่าวความประการใด ได้ฟังก็อย่าเชื่อคำนั้นก่อนให้
สอบสวนด ูจงดี
ข้อ ๑๓ ผู้เปนเสนาบดีจะวินิจฉัยตัดสินความราษฎรต้องตั้งใจให้
เปนธรรม ใจป ราศจากอ คติสี่ป ระการ ฉันทา โทษา โมหา ภยา คือปราศจาก
การโลภอย่าเห็นแก่อามิศ สินบน สินจ้าง ทำใจให้เป็นกลางดังตราชู แล
ปราศจากพ ยาบาทอาฆาตจองเวรแ กผ่ ูม้ คี ดที ั้งสองฝ ่าย ตั้งใจเป็นกลางด ังค น
มาต ่างเมืองห ารู้จักไม่ ดุจดัง เขาเมรุ แลต ั้งจิตรให้อ งอาจแก่ค วามย ุติธรรม
จะต ัดสินค วามข องผ ู้ใดก ็ต ัดสินต ามพระราชก ำหนดก ฎหมายแ ผ่นด ินโบราณ
อย่าเกรงว่าท ่านผ ู้น ั้นม ีบ รรดาศักดิ์ และม ีบ ุญค ุณม ียศ มีลาภ อย่าถ ือว่าญ าติ
แลมิตร จงต ัดสินตามยุติธรรมจึงจะควร เสนาบดีประพฤติได้ดังนี้ ก็จะเป็น
ที่พึ่งแก่ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดิน ดุจปริมณฑลพระศรีมหาโพธิมีคุณแก่แผ่นดิน
หนัก
ข้อ ๑๔ ผูเ้ปนเสวะกาม าต ยาธบิ ดจีงป ระพฤตนิ ้ำจิตรใหเ้ปนป ฏภิ าค
มัทยัตถ้าอ่อนหนักมักเปนที่ตระหนกตกใจ ไพร่พลผู้พึ่งพาว่าปลาดนัก ก็
จะเปนที่ติเตียนดูหมิ่นดูถูก เสียเกียรติยศ ศักดานุภาพก็เสื่อมจะลงหนัก
ถ้าองอาจกล้าแข็งแรงร้ายกาจหนักไพร่พลทั้งปวงก็จะกริ่งเกรงเข็ดขาม
ไม่อาจสามารถจะเข้าสู่สมาคมสโมสรได้ ก็จะถดถอยเกียรติยศ เพราะหา
