Page 92 - คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เอกสารจากหอหลวง
P. 92
62 คำใหก้ ารขนุ หลวงวัดประดู่ทรงธรรม
เอกสารจากหอหลวง
อาศ รัยผลาผลพ ระไทรด ้วย ถ้าไม่ใช่ฤดูผ ลไทรต ้องอาศรัยท ำรวงรังถ ่ายฟอง
ฟักเมื่อน กน ัน้ อ อกจากไขเ่ป็นต ัวม ปี กี ห างอ ันเจรญิ ก ล้าก ย็อ่ มบ นิ ไปสปู่ ระเทศ
ทุกทิศานุทิศฉันใดก็ดีท่านผู้เป็นเสนาบดีมุขมนตรีต้องเปนดุจต้นไทรเปนที่
อาศ รัยข องน ิกรบ ันพ ส ัตว์โยธา ผู้อ าสาไพร่ฟ ้าข ้าแผ่นดินม ิได้ม ีค วามรังเกียจ
อิจฉาดุจพ ระไทรฉันน ั้น ธรรมดาน กอ าศรัยไม้ สัตว์เดินเท้าอาศ รัยป ่า ปลา
อาศ รัยส มุทรแ ละแ ม่น้ำ ข้าอาศ รัยจ้าว บ่าวอาศ รัยน าย ไพร่อาศ รัยม ุขม นตรี
เสนปี รินายกราษฎรท ัว่ เขตอาศ รัยพ ระม หาก ษตั รยิ เ์ปน ทพี่ ึ่งพ ำนักน ิ สิ่งท ีส่ตั ว์
อาศรัยทั้งนี้ไม่มีแ ล้ว พระนครก็ไม่ถาวรวัฒนาก ารน านได้
ข้อ ๑๙ ผู้เปนมุขมาตยาเสนาบดีผู้รับพระราชโองการพระมหา
กษัตริย์ดำรงพระราชหฤทัยไว้ในที่อคฐานอันประเสริฐรุ่งเรืองด้วยอุกฤษ
ยศเกียรตยิศบ รวิาณยศด ุจด ั่งส ุวรรณบ รรพตเปน ทีอ่าศ รัยแ ห่งน ิกรบ รรพส ัตว์
ฉันใดใหม้ จีติ รเจตนาด ั่งม หาป ตั พ เี ปน ทีอ่ าศ รยั แ ห่งสรรพสัตวม์ ไิ ด้ หวาดหวั่น
ไหวสดุ้งแก่ภัยใกล้และไกลให้ตั้งใจดั่งภูเขาหลักพระนคร ก็จะเปนที่ยำเยง
เกรงกลัวแ ห่งส ตรูหมู่ปัจจามิตร
ข้อ ๒๐ ผู้เปน มาตยาธิบ ดีม ุขม นตรีอ ำมาตย์น ั้นไซร้ให้รู้จักล ักษณะ
ชัยชนะสามประการ คือ ธารณพล ๑ กาลเทศพ ล ๑ วิไสยพ ล ๑ ก็ธารณพล
นั้นค ือให้รู้จักก ำลังน ายทหาร ที่จะเข้าส ู่ณรงค์นั้นว่าผู้นี้มีก ำลังปัญญาอาวุธ
แลกล้าหาญหรือไม่ กาลเทศพลนั้น คือให้รู้จักชัยภูมิที่จะสู้ศึกสงครามว่า
จะได้เปรียบหรือเสียเปรียบประการใด วิไสยพลนั้น คือให้รู้จักอัชญาศัยว่า
ผนู้ ัน้ ก ลา้ ห าญห รอื ข ลาดจึง่ ใชต้ ามวสิ ยั ก ำลงั ท หารอยา่ ข นื ใจจะเสยี การ ถา้ เมือ่
การจวนจราจล จึ่งระดมตามห มู่มากและน้อยพ อควร กาลในปัจจุบันถ้ารู้จัก
ผ่อนป รนกำลังศึกส งครามแล้วอ าจเอาชัยช ำนะได้
ข้อ ๒๑ ผเู้ ปน อำม าตยาราชม นตรเี สนาบดี ใหพ้ งึ ท ราบการบ ำเหนจ็
บำนาญท ี่ค วรถ ้าจะป ระสาทรางวัลแ ก่ท หารไพร่พลท ั้งป วงท ี่ม ีค วามช อบม าก
และน ้อย จึ่งวิจารณ์ก่อนว่าผู้นั้นม ีความ มาก หรือกลางหรือเลวประการใด
