Page 82 - เทพนิยายสงเคราะห์เรื่อง เมขลา-รามสูร และพระคเณศ
P. 82
72
แบ่งปันคณะอ ัฐะกรี
ประจำท ี่อัฐะท ิศป ระส ิทธิพ ร
อีกรังสรรค์ช้างเผือกเลือกศ ุภลักษณ์
ประดับยศพ ระจ อมจ ักรอ ดิศร
อีกสร้างช้างดำล ้ำก ุญชร
เพื่อภูธรเธอท รงส ู่รงค์ราญ
พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๖ ที่อัญเชิญมากล่าวนี้ ตามความแล้ว
“พระค เณศ” เป็นบรมค รูช ้างท่านทรงส ร้างส รรพช ้าง ฉะนั้น “พระค เณศ” จึ่ง
เป็น “พระ” ของกรมช้าง ได้เคารพนับถือกันมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว “พระคเณศ”
ที่มีเรื่องเกี่ยวแก่ช้าง นอกจากปรากฏตามพระราชนิพนธ์แล้ว “พระคเณศ”
ยังท รงนิรมิตให้มี “พระครูป ระกรรม” ขึ้นส ำหรับไว้ค ล้องช้างอีกด้วย. “พระครู
ประกรรม” ได้เป็นที่นับถือของหมอและควาญช้างมาตราบเท่าทุกวันนี้
“พระคเณศกับพระครูประกรรม” “พระ” ของพิธีคล้องช้าง แต่ก่อนนี้อยู่ที่
หอบาศเพนียดกรุงเก่า ครั้นเมื่อต้น ๆ รัชกาลที่ ๗ ได้อัญเชิญมาไว้ที่
พิพิธภัณฑสถานจนบัดนี้.
“พระค เณศ” เป็นเทวรูปสำคัญของผ ู้ม ีหน้าท ี่เป็นคชบ าล ผู้ม ีต ำแหน่ง
เป็นครูอาจารย์ในทางคชกรรมต้องมี “พระคเณศ” ซึ่งแกะด้วยงาช้าง
ตระกูลพิฆเนศมหาไพฑูรย์ไว้บูชา ขณะใดไปแทรกโพนช้างเถื่อนก็นำเอาไป
กับตัว อย่างเครื่องรางด้วย บางคนใช้งาช้างต ระกูลนั้นแ กะเป็น “พระค เณศ” ที่
ด้ามมีดไว้สำหรับใช้เป็นอาวุธประจำตัวในขณะไปทำการคล้องช้างก็มี
ช้างตระกูลที่ก ล่าวน ี้ ขณะน ี้มีพ ระเศวตวชิรพ าหะข องรัชกาลที่ ๖ แต่ว่าเพรียง
กินงาหักเสียนานแล้ว ผู้ไม่เข้าใจพระคชลักษณ์อาจเข้าใจว่าเป็นช้างสีดอ
ก็ได้เพราะโขมดใหญ่และงาไม่มี.
“พระครูประกรรม” คำนี้เป็นประโยคที่แปลกหู แต่แท้จริงเฉพาะ
“ประกรรม” เปน็ ภ าษาไทยโบราณแ ปลวา่ “เชือกบ าศ” เทา่ นัน้ เอง. ไดเ้คยเห็นใน
