Page 135 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 135
การพ ัฒนาแ บบย ั่งยืนก ับจ ริยธรรมต่อส ิ่งแ วดล้อม 12-5
เร่อื งท่ี 12.1.1
ววิ ฒั นาการข องแ นวคดิ ก ารพ ัฒนาแบบย่ังยืน
แนวทางการพัฒนาในประเทศต่างๆ ที่ผ่านมาจะอยู่บนฐานแนวคิดที่เน้นไปที่การเจริญเติบโตทางด้าน
เศรษฐกิจที่มุ่งผลไปที่การขยายตัวของสินค้าและบริการ หรือการเพิ่มขึ้นของรายได้ของประชากร โดยการนำ
ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรมนุษย์มาเป็นปัจจัยในการผลิต และของเสียจากการผลิตหรือจากการบริโภคก็จะ
ปล่อยทิ้งไว้ในดินหรือทิ้งลงไปในแหล่งน้ำหรือในอากาศ โดยไม่มีระบบการจัดการของเสียดังกล่าว ทำให้เกิดปัญหา
กับสิ่งแวดล้อมทั้งในประเด็นของการหมดสิ้นไปและการเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติทั้งที่เป็นแร่ธาตุ ป่าไม้
และอื่นๆ และในประเด็นของปัญหาม ลพิษที่เกิดจากก ารสะสมข องของเสียท ี่ไม่มีระบบก ารจ ัดการรวมท ั้งปริมาณของ
เสียท ี่เกิดข ึ้นม ากจ นเกินข ีดค วามส ามารถข องส ิ่งแ วดล้อมท ีจ่ ะย ่อยส ลายห รือฟ ื้นฟไูด้ ตั้งแตช่ ่วงป ลายท ศวรรษท ี่ 1960
เป็นต้นม า นักว ิชาการในส าขาต ่างๆ ที่เกี่ยวข้องก ับก ารพ ัฒนาป ระเทศ ก็เริ่มต ั้งค ำถามเกี่ยวก ับก ารพ ัฒนาว ่า จะม ีค วาม
ยั่งยืนแค่ไหน หากม นุษย์ยังม ุ่งเน้นการพ ัฒนาโดยไม่ได้คำนึงถึงป ัญหาที่เกิดกับสิ่งแวดล้อมดังก ล่าว
แนวความคิดดั้งเดิมในการพัฒนาประเทศนั้น เป็นการพัฒนาที่เน้นความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ซึ่งเป็น
การพัฒนาภายใต้ร ะบบเศรษฐกิจที่เป็น “ระบบปิด” (close system) คือ การผลิตโดยหน่วยผ ลิตและการบ ริโภคโดย
ครัวเรือนผ ่านต ลาดท ั้งต ลาดป ัจจัยแ ละต ลาดส ินค้าแ ละบ ริการท ี่เกิดข ึ้นโดยไม่ได้ให้ค วามส ำคัญห รือม ีค วามเกี่ยวข้อง
กับสิ่งแวดล้อม ดังแ สดงในภ าพที่ 12.1 อย่างไรก ็ตาม ในช่วงท ศวรรษท ี่ 1960 ความเสื่อมโทรมแ ละความเสียห ายต ่อ
สิ่งแวดล้อมท ี่เกิดจ ากการพ ัฒนา เช่น ป่าไม้ถูกท ำลาย น้ำในแม่น้ำเน่าเสีย ท้องฟ้าเต็มไปด ้วยควันและเขม่าจากป ล่อง
โรงงานอ ุตสาหกรรมห รือท่อไอเสียจากรถยนต์ ทำให้เกิดแนวคิดในการพัฒนาเพื่อปกป้องและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่
เรียกว่า การพัฒนา “สีเขียว” (green development) และแนวทางก ารแ ก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมในประเทศที่พัฒนา
แล้ว ที่เป็น “การให้ค วามสำคัญต ่อสิ่งแ วดล้อม” (environmentalism) (O’ Riordan, 1983) และในขณะเดียวกัน ได้
เกิดก ลุ่มน ักเศรษฐศาสตร์ส ิ่งแ วดล้อม (Environmental Economists) ที่ม ีแ นวคิดเกี่ยวก ับการพ ัฒนาภายใต้ระบบ
เศรษฐกิจท ี่เป็น “ระบบเปิด” (open system) ซึ่งเป็นร ะบบเศรษฐกิจท ี่ก ารผ ลิต การบ ริโภค และต ลาดม ีค วามส ัมพันธ์
กับส ิ่งแ วดล้อม จากก ารนำท รัพยากรธรรมชาติจากส ิ่งแ วดล้อมม าใชเ้ป็นป ัจจัยก ารผ ลิต หรือในอ ีกน ัยห นึ่ง สิ่งแ วดล้อม
เป็นแ หล่งทรัพยากรของระบบเศรษฐกิจ และในขณะเดียวกัน ในการผลิตแ ละก ารบ ริโภคจ ะม ีก ารปล่อยข องเสียเข้าสู่
สิ่งแวดล้อม หรือก ล่าวได้ว่าส ิ่งแวดล้อมเป็นแ หล่งร องรับของเสียข องร ะบบเศรษฐกิจ ดังแสดงในภาพที่ 12.2
ลิขสิทธ์ขิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
