Page 268 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 268
15-38 พ ฤติกรรมม นุษย์แ ละจ ริยธรรมท างเศรษฐกิจและธ ุรกิจ
จำเป็น โดยม ุ่งเน้นไปที่ก ารลดละความเห็นแก่ต ัว มีค วามเอื้ออาทรก ันด ้วยความเคารพในศีล โดยมีอริยมรรค24 เป็น
แก่นในก ารดำเนินชีวิต
เมื่อพิจารณาแบบแผนการครอบครองทรัพย์สิน ปัจจัยการผลิต และการแบ่งปันของชุมชนศรีษะอโศกเป็น
ไปตามแนวคิดสาธารณะโภคี25 ซึ่งเป็นองค์ประกอบหนึ่งของคำสอนที่ว่าด้วยการอยู่ร่วมกันของคนในสังคมอุดมคติ
ของพ ุทธศ าสนา (สังฆะ ) โดยส นับสนุนให้ส มาชิกส มัครใจเข้าม าอ าศัยแ ละท ำงานร ่วมก ันเป็นกล ุ่มในร ูปแ บบข องช ุมชน
เสียส ละท รัพย์สินส ว่ นต ัวเขา้ เป็นข องส ว่ นก ลาง สง่ เสริมใหส้ มาชกิ ข องช มุ ชนม กี รรมสทิ ธิส์ ่วนต วั ในส ิ่งของต า่ งๆ ใหน้ ้อย
โดยทีก่ รรมสิทธิใ์นป ัจจัยก ารผ ลิตเป็นข องช ุมชน ขณะท ีผ่ ลผลิตท ีห่ าม าไดก้ จ็ ะน ำม าร วมก ันไวเ้ป็นข องส ่วนก ลาง โดยที่
สมาชิกในช ุมชนจะกินใช้จ ากส ่วนก ลางน ี้เท่าที่จ ำเป็น มีการจ ัดสรร แบ่งป ัน ดูแลสวัสดิการกันเอง
สำหรับแบบแผนการผลิต ชุมชนศ รีษะอโศกเน้นก ารผลิตแบบพ ึ่งต นเอง คือ ทำการผลิตผลผ ลิตให้เพียงพ อ
สำหรับใช้บริโภคในช ุมชนก่อน ทั้งข ้าว พืชผัก ผลไม้ และสมุนไพร ส่วนที่เหลือจ ึงจะนำอ อกไปข าย หรือแปรรูป การ
ทำก สิกรรมข องช ุมชนเน้นก ารใช้แ นวทางก สิกรรมธ รรมชาติข องฟ ูก ูโอก ะ26 ที่ไม่ไถพ รวนด ิน ไม่ใช่ส ารเคมีก ำจัดแ มลง
ไม่ใช้ป ุ๋ยเคมี ไม่ก ำจัดว ัชพืช
แบบแผนการท ำงานในช ุมชนรวมทั้งงานด้านการเรียนการสอนสำหรับก ารเรียนร ู้ของน ักเรียนในชุมชน รวม
ศูนย์อ ยู่ที่ “ฐานง าน” ซึ่งม ีอยู่ป ระมาณ 42 ฐานง านในช ุมชนที่ครอบคลุมกิจกรรมที่จำเป็นท ั้งหมดในการดำรงช ีพของ
สมาชิกในช ุมชน ประกอบไปด้วย แชมพูสมุนไพร อาหารเสริม ป่าย า กสิกรรม โรงจ ักร ไร่ บ้านข ยะ โรงฟืน แปรรูป
ห้องส มุด โรงเห็ด กองบุญสวัสดิการ อโรคยา สมุนไพร เก็บผัก พลังชีวิต โรงส ี ช่าง ห้องเครื่องม ือ ร้านน ้ำใจ ปุ๋ยสะอาด
เพาะชำ จักสาน โรงก ี่ และห ้องวิจัย ด้วยเหตุนี้ จึงอาจกล่าวได้ว ่าแบบแผนก ารท ำงานน ั้นสอดคล้องไปก ับแ บบแผน
การผลิตท ี่เน้นการพึ่งต นเอง
แบบแผนก ารบ รโิ ภคในช มุ ชนส อดคลอ้ งก บั ก ารบ รโิ ภคในท ศั นะข องเศรษฐศาสตรแ์ นวพ ทุ ธ คอื เนน้ เฉพาะก าร
บริโภคปัจจัยท ี่จ ำเป็นในชีวิต เช่น ปัจจัยสี่ป ระกอบด้วย อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม และย าร ักษาโรค อย่างรู้สาระ
เพื่อต อบส นองต่อค วามจ ำเป็นท างร ่างกายเป็นห ลัก โดยช าวอ โศกเชื่อว ่าถ ้าค นเราร ู้จักก ารบ ริโภคปัจจัยเหล่านี้อ ย่างถ ูก
ต้อง ก็จ ะช ่วยป ลดป ล่อยลดละกิเลสต ัณหาให้น้อยล ง เนื่องจากช าวอ โศกพิจารณาว่า การบริโภคท ี่ฟ ุ่มเฟือยเกินค วาม
ต้องการแ ท้ๆ ของช ีวิต เป็นการเอาจากโลก จากส ังคม ที่ถ ือว่า เป็นส ิ่งที่ไม่ดี เป็นความไม่ดี เป็นเรื่องของก ิเลส และก่อ
ให้เกิดผ ลเสียท ั้งแก่ส ังคมมนุษย์แ ละโลกโดยส่วนรวม
24 อริยมรรค หรือ มรรคม ีองค์ 8 เรียกเต็มว่า อริยอัฏฐิงค ิกมรรค แปลว ่า ทางม ีองค์ 8 ประการอ ันประเสริฐ คือ สัมมาทิฏฐิ (เห็นชอบ)
สัมมาส ังกัปปะ (ดำริช อบ) สัมมาว าจา (เจรจาช อบ) สัมมาก ัมม ันตะ (ทำการชอบ) สัมมาอาชีวะ (เลี้ยงช ีพช อบ) สัมมาว ายามะ (เพียรช อบ) สัมมาส ติ
(ระลึกช อบ) และสัมมาสมาธิ (ตั้งจ ิตมั่นช อบ) (พระธรรมปิฎก 2538)
25 สาธารณะโภคีเป็นหนึ่งในส ารณียธรรม อันเป็นธรรมเป็นที่ตั้งแห่งค วามให้ระลึกถึง ธรรมเป็นเหตุให้ระลึกถ ึงกัน ทำให้ม ีค วามเคารพ
กัน ช่วยเหลือกัน และสามัคคีพร้อมเพรียงกัน มี 6 อย่าง คือ ตั้งกายกรรมประกอบด้วยเมตตาในเพื่อนภิกษุสามเณร ตั้งวจีกรรมประกอบด้วย
เมตตาในเพื่ออภ ิกษุสามเณร ตั้งม โนกรรมป ระกอบด้วยเมตตาในเพื่อนภิกษุสามเณร แบ่งปันลาภที่ได้มาโดยชอบธ รรม รักษาศ ีลบริสุทธิ์เสมอก ับ
เพื่อนภิกษุส ามเณร มีความเห็นร่วมก ันได้ก ับภิกษุสามเณรอ ื่นๆ (พระธ รรมป ิฎก 2538)
26 มาซาโนบุ ฟูกูโอกะ เป็นนักโรคพืชวิทยาชาวญี่ปุ่นที่ผันตัวเองไปเป็นเกษตรกรโดยพยายามที่จะฟื้นฟูดินและระบบนิเวศในไร่นาให้
กลับม าม ีช ีวิตด ังเดิม สร้างเสริมค วามอ ุดมส มบูรณ์ให้แ ก่พ รรณไม้แ ละพ ืชผ ลในท างค ุณภาพแ ละป ริมาณ เป็นเจ้าของแนวคิดเกษตรธ รรมชาติท ี่เป็น
ที่ร ู้จักในห มู่เกษตรกรและน ักว ิชาการชาวไทย จากห นังสือ “One Rice Straw Revolution” หรือในช ื่อไทยค ือ “ปฏิวัติย ุคส มัยด ้วยฟ างเส้นเดียว”
ซึ่งได้รับการเผยแพร่ในปี พ.ศ. 2530 ฟูกูโอกะได้รับรางวัล แมกไซไซ ในปี 2531 จากผลงานเกษตรธรรมชาติซึ่งมีหลักการสี่ประการได้แก่ การ
ไม่ไถพรวน การไม่ใช้ปุ๋ยเคมี การไม่กำจัดว ัชพืช และก ารไม่ใช้ส ารเคมี ซึ่งหลักการข องฟ ูกูโอกะได้ส วนท างก ับการเกษตรก รรมแผนปัจจุบันอย่าง
สิ้นเชิง
ลขิ สทิ ธิข์ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช
