Page 4 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 4
2-2 อาหารและโภชนบำบัด
แผนการส อนป ระจำหนว่ ย
ชุดว ิชา อาหารแ ละโภชนบำบัด
หน่วยที่ 2 รายการอ าหารแ ลกเปลี่ยน
ตอนท ี่
2.1 รายการอ าหารแลกเปลี่ยนไทย
2.2 การค ำนวณคุณค่าอ าหารในรายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนไทย
2.3 การจ ัดสัดส่วนอาหารแลกเปลี่ยนในทางป ฏิบัติ
แนวคิด
1. รายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนเป็นการจ ัดห มวดห มอู่ าหารท ีใ่หพ้ ลงั งาน และค ณุ คา่ ส ารอ าหารท ีใ่ กลเ้คียงก นั ไว้
เป็นห มวดเดียวกัน เพื่อใชแ้ ลกเปลี่ยนก ันไดโ้ดยค งค วามส มดุลท างโภชนาการไว้ รายการอ าหารท ีก่ ำหนด
ให้แก่ผู้ป่วยจ ะแ ตกต่างกัน อาจมีการเพิ่มหรือลดส ารอ าหารบางชนิดเพื่อให้เหมาะสมก ับส ภาวะข องโรค
2. หมวดอาหารในรายการอาหารแลกเปลี่ยนไทยม ี 6 หมวดค ือ นม ผัก ผลไม้ ธัญพืช เนื้อสัตว์ และไขมัน
โดยแ สดงคุณค่าของส ารอ าหารที่กำหนดในปริมาณ 1 ส่วน เพื่อน ำไปใช้ก ำหนดอ าหาร ในแ ต่ละหมวดม ี
อาหารที่ห ลากหลายสามารถใช้แ ลกเปลี่ยนกันได้ การค ำนวณอาหารแ ลกเปลี่ยนจำเป็นต ้องท ราบป ริมาณ
พลงั งานท รี่ า่ งกายต อ้ งการต อ่ ว นั รวมถ งึ ส มดลุ พ ลงั งานจ ากส ารอ าหารห ลกั แลว้ จ งึ น ำม าค ำนวณห าส ดั สว่ น
ของสารอาหาร จากนั้นแปลงพลังงานจากสารอาหารเป็นกรัม แล้วนำมาหาส่วนของอาหารเพื่อกำหนด
ปริมาณอ าหารตามรายการอาหารแลกเปลี่ยนที่ต ้องการ
3. สิ่งส ำคัญในก ารจ ัดอ าหารใหแ้ กผ่ ูป้ ่วยท ั้งท ีอ่ ยูใ่นโรงพ ยาบาลห รือท ีบ่ ้านต ้องค ำนึงก ารกร ะต ุ้นใหผ้ ูป้ ่วยเกิด
ความอ ยากร บั ป ระทานอ าหาร และร บั ป ระทานไดป้ รมิ าณใกลเ้ คยี งก บั ท กี่ ำหนดไว้ จงึ จ ะเกดิ ป ระโยชนส์ งู สดุ
ต่อก ารบ ำบัดโรค นักก ำหนดอ าหารจ ึงต ้องม ที ักษะด ้านก ารช ั่งแ ละต วงอ าหาร รวมถ ึงห ลักก ารจ ัดอ าหารให้
น่าร ับประทาน มีค ุณค่าทางโภชนาการ ตามล ักษณะอ าหารท ี่มีอยู่ในท้องถ ิ่น เหมาะก ับค วามต้องการแ ละ
บริโภคน ิสัยข องแ ต่ละบุคคล
วตั ถุประสงค์
เมื่อศึกษาห น่วยที่ 2 จบแ ล้ว นักศึกษาส ามารถ
1. อธิบายเกี่ยวก ับอ าหารแลกเปลี่ยนได้
2. อธิบายแ ละคำนวณคุณค่าอ าหารในร ายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนไทยได้
3. อธิบายการจ ัดส ัดส่วนอ าหารในทางปฏิบัติได้
ลิขสทิ ธิ์ของมหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช
