Page 295 - สังคมโลก
P. 295
ขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมในสังคมโลก 10-55
บางเรื่องก็แ ยกก ันท ำงาน ขณะท ี่บางกลุ่มเน้นเรื่องการต่อต้าน คอรัปชัน บางก ลุ่มสนใจเรื่องส ิ่งแ วดล้อม การปฏิรูปส ื่อ
แต่มีจุดร่วมคือลดอำนาจของภาครัฐลงโดยทุกกลุ่มเห็นร่วมกันว่า การเมืองแบบตัวแทนไม่ใช่คำตอบของการปฏิรูป
การเมืองห รือพัฒนาป ระชาธิปไตย
หากพ ิจารณาท ิศทางข องข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคม จะพ บว ่าในก ระแสโลกป ัจจุบันธ รรมชาติข อง
การต่อสู้ได้เปลี่ยนแปลงไป ทำให้แนวโน้มก ารจัดต ั้งขบวนการเคลื่อนไหวภ าคประชาส ังคมเป็นเอกภาพ (unity) เป็น
ไปได้ยาก การปรับเป็นองค์กรแนวราบ มีอิสระของตนเอง รักษาแนวคิดตนเองได้ มีข้อดีในเรื่องความหลากหลาย
มีคนเข้าร่วมมาก แต่ข้อจำกัดของการทำงานแบบเครือข่ายก็คือปัญหาเรื่องความต่อเนื่อง เพราะไม่มีกำลังสนับสนุน
อยู่ข ้างห ลัง แนวคิดเรื่องก ารห าสม าช ิกเพื่อเป็นฐ านในก ารก ำหนดก ิจกรรมแ ละเพื่อเพิ่มก ารม ีส ่วนร ่วมอ าจเป็นท างออก
ประการหนึ่ง
อย่างไรก็ตาม เหตุผลสำคัญที่ทำให้การเคลื่อนไหวของประชาชนสามารถขยับเข้าสู่ปริมณฑลของการเมือง
ภาคป ระชาชน เพื่อผ ลักด ันป ระเด็นป ัญหาท ีเ่คลื่อนไหวใหเ้ป็นป ระเด็นส าธารณะไดน้ ั้นไมไ่ดข้ ึ้นอ ยูก่ ับก ารจ ัดต ั้งอ งค์กร
และการเรียนรู้ที่จะต่อสู้ของประชาชนเท่านั้น หากแต่เป็นความสำคัญที่ขึ้นอยู่กับการเชื่อมโยงประเด็นที่เคลื่อนไหว
กับอารมณ์ความรู้สึกนึกคิดของคนชั้นกลางด้วย เพราะคนชั้นกลางคือผู้ที่บริโภคสื่อทั้งหลายของสังคม อันจะทำให้
สามารถสร้างญัตติสาธารณะขึ้นมาได้ แต่อารมณ์ความรู้สึกนึกคิดของคนชั้นกลางนั้นผันแปรไปตามสถานการณ์
ที่แวดล้อมประเด็นเรื่องการจัดการทรัพยากร เช่น ดิน น้ำ ป่า และอากาศ จะเป็นประเด็นที่เพิ่มการมีส่วนร่วมและ
เชื่อมร ้อยขบวนการได้ห รือไม่ย ังเป็นสิ่งท ี่ต ้องหาค ำตอบ
เวทขี องก ารต อ่ สทู้ างส งั คมในอ นาคต จะเปน็ ป ระเดน็ เฉพาะท ตี่ อ้ งอ าศยั ก ารร ะดมท รพั ยากรต า่ งๆ เพือ่ บ รรลผุ ล
จะเห็นได้ว่าขบวนการเคลื่อนไหวทุกเรื่องต้องมีนักวิชาการ องค์กรเอกชน ประชาชนที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน
ส่วนสื่อมวลชนก็เป็นพื้นที่ที่ต้องช่วงชิง ยุทธศาสตร์ในการช่วงชิงสื่อเป็นสิ่งจำเป็นในอนาคต ถ้าได้สื่ออาจไม่ต้องมี
การระดมม วลชนจำนวนมาก ขบวนการเคลื่อนไหวในอนาคตจะเป็นลักษณะเฉพาะก ลุ่มมากขึ้น มีเอกลักษณ์เฉพาะที่
ค่อนข ้างห ลากหลาย ไม่มีท างเป็นหนึ่งเดียว แนวคิดเรื่องอุดมการณ์เดียว รบทีเดียว ยุทธศาสตร์เดียว อาจไม่สามารถ
กระทำได้ในขบวนการทางสังคมแบบใหม่ หากจะมีองค์กรเจ้าภาพซึ่งประสานความร่วมมือเพื่อระดมคนเข้ามาแล้ว
จึงนำไปสู่ประเด็นเคลื่อนไหวร่วมกัน ประเด็นเหล่านี้เป็นสิ่งที่ต้องอาศัยการวิเคราะห์เพิ่มเติมในอนาคตเพื่อทำความ
เข้าใจถึงบริบทของก ารเมืองภ าคประชาชน และรูปแ บบก ารม ีส่วนร ่วมในระบอบป ระชาธิปไตยท ี่ขบวนการเคลื่อนไหว
ภาคประชาสังคมจ ะต้องแ สวงหา หากต ้องการสร้างข บวนการต ่อเนื่องเพื่อส ืบสานพ ื้นที่ก ารเมืองภ าคประชาชนให้เกิด
ขึ้นจ ริงในส ังคม
การเปลี่ยนแปลงข องส ังคมโลกเข้าส ูโ่ลกาภ วิ ัตน ท์ ำใหข้ บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมต ่างม บี ทบาทเพิ่ม
ขึ้นท ั้งท างด ้านก ารเมือง เศรษฐกิจ และส ังคม โดยม กี ารนำป ระเด็นป ัญหา (issue) มาเป็นต ัวข ับเคลื่อนค วามเคลื่อนไหว
เป็นที่น่าสังเกตว่า ความเกี่ยวโยงและความสัมพันธ์ของประเด็นปัญหาแต่ละประเด็น ทำให้องค์การพัฒนาเอกชนและ
ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคประชาส ังคมต่างเคลื่อนไหวโยงใยกับปัญหาห ลายส ่วนท ี่เกี่ยวข้อง เช่น กลุ่มสันติภาพเขียว
ที่ให้ความสำคัญกับนโยบายของรัฐบาลในประเทศแต่ละประเทศและองค์การระหว่างประเทศ ขบวนการต่อสู้เพื่อ
ความยุติธรรมของโลก นอกจากจะมีวัตถุประสงค์หลักในการต่อต้านโลกาภิวัตน์ ยังมีความพยายามในการสถาปนา
ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วมหรือแบบเข้มข้น เพื่อให้ประชาชนในระดับรากหญ้ามีส่วนร่วมในการตัดสินใจ ซึ่งเป็น
เรื่องก ารเมือง และค วามหลากห ลาย ที่ไม่ใช่เป็นโลกใบเดียว ซึ่งเป็นได้ทั้งท างด ้านการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม หรือ
บทบาทข องข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมด ้านศ าสนา ที่ม ีค วามส ัมพันธ์อ ย่างใกล้ช ิดก ับก ารเมืองก ารป กครอง
เป็นต้น
ลขิ สทิ ธิข์ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช
