Page 19 - แนวคิดทางการแนะแนวและทฤษฎีการปรึกษาเชิงจิตวิทยา หน่วยที่ 3
P. 19
จิตวิทยาเพื่อการแ นะแนวแ ละก ารป รึกษาเชิงจ ิตวิทยา 3-9
2. สาระหลกั ท เี่ กยี่ วข้องกับก ารแนะแนวแ ละการป รึกษาเชิงจ ติ วทิ ยา
ในส่วนของส าระห ลักที่เกี่ยวข้องกับการแนะแนวและการปรึกษาเชิงจ ิตวิทยานั้น ให้ความส ำ�คัญก ับ
โครงสร้างบ ุคลิกภาพของบ ุคคล ซึ่งก ลุ่มจิตว ิเคราะห์อธิบายว่าโครงสร้างท างจ ิตป ระกอบด้วย 3 ส่วนส ำ�คัญ
คือ อิด อีโก และซุปเปอร์อีโก้ โดยมีร ายล ะเอียด ดังนี้
อิด (Id) หมายถึง ความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ เป็นสิ่งที่ยังไม่ได้ผ่านการขัดเกลา ซึ่งทำ�ให้
มนุษย์ท ำ�ทุกอย่างเพื่อความพึงพ อใจของต น หรือท ำ�งานต ามหลักข องค วามพ อใจ (Law of Pleasure) โดย
ไม่คำ�นึงถึงสิ่งใด เปรียบเสมือนสันดานดิบของมนุษย์ ซึ่งแบ่งออกเป็น สัญชาตญาณแห่งการมีชีวิตหรือ
การมีชีวิตอ ยู่ (Life Instinct) เช่น ความต ้องการอ าหาร ความต้องการท างเพศ ความต ้องการหลีกห นีจ าก
อันตราย และส ัญชาตญาณแห่งความตาย (Death Instinct) เช่น ความต้องการก ้าวร้าว หรือก ารท ำ�อันตราย
ต่อตนเองและผู้อื่น เป็นต้น
อีโก้ (Ego) หมายถึง ส่วนที่ควบคุมพฤติกรรมที่เกิดจากความต้องการของอิดเป็นตัวประสาน
ร ะหว่างอิด และซ ุปเปอร์อีโก โดยอาศัยก ฎเกณฑ์ทางสังคม และหลักแ ห่งค วามจ ริง (Reality Principle) มา
ช่วยในการตัดสินใจไม่ใช่แสดงออกตามความพอใจของตนเพียงอย่างเดียว แต่ต้องคิดแสดงออกอย่าง
มีเหตุม ีผลด้วย
ซุปเปอร์อีโก (Super Ego) หมายถึง มโนธรรมหรือจิตส่วนที่ได้รับการขัดเกลาจากประสบการณ์
การอ บรมส ั่งสอนห รือก ระบวนการส ังคมป ระกิต โดยอาศัยหลักการศ ีลธรรม ขนบธรรมเนียมป ระเพณี และ
ค่านิยมต่างๆ ในสังคมนั้น Super Ego จะเป็นตัวบ ังคับและควบคุมความคิดให้แ สดงออก ในลักษณะที่เป็น
สมาชิกที่ดีของสังคม
โครงสร้างจิต 3 ส่วนน ี้ จะม ีความสัมพันธ์กัน ถ้าทำ�งานส ัมพันธ์กันดี การแ สดงออกหรือบุคลิกภาพ
ก็เหมาะสมกับตน แต่ถ ้าโครงสร้างทั้ง 3 ระบบ ทำ�หน้าที่ข ัดแย้งกันบ ุคคลก็จ ะมีพฤติกรรมห รือบุคลิกภาพท ี่
ผิดป กติห รือไมเ่หมาะส ม แนวค วามค ิดก ลุ่มน ี้เชื่อในเรื่องจ ิตไร้สำ�นึก (Unconscious Mind) จิตไร้สำ�นึกนีจ้ ะ
เป็นส่วนที่ร วบรวมค วามคิด ความต้องการ หรือประสบการณ์ท ี่ผู้เป็นเจ้าของจิตอาจจะลืม หรือไม่ปรารถนา
จะจ ดจำ�จึงเก็บก ดค วามรู้สึกต่างๆ เหล่านี้ไว้ให้อยู่ในจิตส่วนนี้ และหากความคิด ความต ้องการ หรือค วาม
รู้สึกต่างๆ ที่บ ุคคลเก็บกดไว้ยังมีพลังอ ยู่ ถ้าเกิดม ีสิ่งใดมากร ะต ุ้น ขึ้น พลังที่ถูกเก็บไว้จ ะแ สดงอ ิทธิพลทำ�ให้
บุคคลเกิดพฤติกรรมบางอย่างที่ไม่รู้สึกตัว อนึ่ง ประสบการณ์ชีวิตในวัยเด็ก โดยเฉพาะพัฒนาการในช่วง
แรกเกิดถ ึง 6 ขวบ ที่เกี่ยวก ับก ารอ บรมเลี้ยงด ูที่เด็กได้ร ับจ ะฝังแน่นอ ยู่ในจิตไร้สำ�นึกแ ละอ าจจ ะแสดงเมื่อ
ถูกก ระตุ้นโดยเฉพาะในวัยผู้ใหญ่
ในกระบวนการแนะแนวและการปรึกษา ผู้ให้บริการสามารถศึกษาและวิเคราะห์ภูมิหลังที่อาจเป็น
ต้นเหตุแ ห่งป ัญหาห รือค วามต ้องการข องผ ู้รับบ ริการได้ด ้วยท ฤษฎีจ ิตว ิเคราะหน์ ี้ ทั้งนี้ การศ ึกษาภ ูมิห ลังข อง
ผู้รับบ ริการเป็นเรื่องท ี่ต ้องท ำ�อย่างร อบคอบแ ละร ะมัดระวัง จึงม ีค วามจ ำ�เป็นท ี่จ ะต ้องอ าศัยก ระบวนการข อง
การศึกษาร วบรวมข้อมูลเป็นร ายบ ุคคลต ามห ลักการทางการแ นะแนวอย่างถูกต ้องด ้วย
หลงั จากศึกษาเน้ือหาสาระเรือ่ งท่ี 3.1.1 แล้ว โปรดปฏบิ ตั ิกิจกรรม 3.1.1
ในแนวการศึกษาหน่วยท่ี 3 ตอนท่ี 3.1 เรื่องท่ี 3.1.1
