Page 16 - การเมืองการปกครองไทย หน่วยที่ 5

5-6 การเมืองการปกครองไทย

เร่อื งท​ ่ี 5.1.1 แนวคิดเ​กยี่ วก​ บั ​ระบบ โครงสร้าง และส​ ถาบัน
​ทางการเ​มอื ง

การศ​ ึกษา​และท​ ำ�ความ​เข้าใจเ​รื่องโ​ครงสร้าง และ​สถาบัน​ทางการ​เมือง​การป​ กครอง​ของ​ไทย จำ�เป็น​
ต้อง​เข้าใจ​ถึง​ระบบ​การเมือง ทั้ง​ใน​มิติ​องค์​รวม (wholistic view) และ​ใน​ระดับ​ของ​หน่วย​ย่อย​ต่างๆ
(subunits) ของ​ระบบ ในต​ อนท​ ี่ 5.1 ทั้ง 2 เรื่อง จึง​ได้​นำ�​แนวคิดแ​ ละส​ าระ​สำ�คัญ​เกี่ยวก​ ับ​ระบบ โครงสร้าง
และ​สถาบัน​ทางการ​เมือง​มา​พิจารณา​เป็น​เบื้อง​ต้น ก่อน​ที่​จะ​ลง​ราย​ละเอียด​เกี่ยว​กับ​โครงสร้าง และ​สถาบัน​
การเมืองก​ าร​ปกครอง​ของ​ไทยใ​น​ตอนต​ ่อ​ไป

1. ความห​ มายข​ องร​ ะบบ โครงสร้าง และ​สถาบัน​ทางการ​เมอื ง

ระบบ (System) (Longman Exams Dictionary, 2006: 1570) มีค​ วาม​หมายห​ ลายล​ ักษณะ เช่น
(1) กลุ่มข​ องส​ ่วนต​ ่างๆ ที่​เกี่ยวข้องส​ ัมพันธ์ก​ ัน (related parts) ทำ�งานร​ ่วม​กัน​ใน​ฐานะ​ที่​เป็น​ส่วน​ประกอบ​
ของ​ทั้งหมด (a whole) และม​ ี​เป้าห​ มาย​เฉพาะ​อย่าง​ใด​อย่างห​ นึ่ง เช่น ระบบก​ าร​ศึกษา ระบบก​ ฎหมาย และ​
ระบบ​การเมือง เป็นต้น (2) หมายถ​ ึง​วิธีก​ าร (method) หรือ​ความค​ ิด (ideas) หรือ​วิถี​ทาง (ways) ที่​มี​การ​จัด​
องค์กร (organized) ในก​ ารท​ ำ�งาน

โครงสรา้ ง (Structure) (Longman Exams Dictionary, 2006: 1536) หมายถ​ ึง วิถีท​ างท​ ี่ส​ ่วนต​ ่างๆ
ของ​บางส​ ิ่ง​บาง​อย่าง​เชื่อม​โยง​ต่อ​กันแ​ ละก​ ันจ​ น​กลาย​เป็นส​ ่วน​ทั้งหมด หรือ​เป็น​สิ่ง​นั้นๆ ที่​ประกอบ​ขึ้นม​ า​จาก​
ส่วนต​ ่างๆ ดังก​ ล่าว เช่น โครงสร้าง​ทางเ​ศรษฐกิจ ทางการ​เมือง และ​ทาง​สังคม เป็นต้น นอกจาก​นั้น ก็ห​ มาย​ถึง
​โครงสร้าง​ทาง​กายภาพ​ของ​สิ่ง​ต่างๆ เช่น โครงสร้าง​สะพาน เป็นต้น อีก​ความ​หมาย​หนึ่ง ก็​คือ การ​จัด​ทำ�ให้​
ส่วน​ต่างๆ ที่​แตก​ต่าง​กัน​ของ​บาง​สิ่ง​บาง​อย่าง เป็น​แบบแผน​อย่าง​หนึ่ง (a pattern) หรือเ​ป็น​ระบบ​ที่​แต่ละ​
ส่วน​ต่าง​เชื่อม​โยง​ถึงกัน

สถาบัน (Institution) (Longman Exams Dictionary, 2006: 796) ความห​ มายแ​ รก คือ องค์กร​
ขนาดใ​หญ่ท​ ี่ม​ ี​ลักษณะก​ าร​ทำ�งาน​หรือว​ ัตถุประสงค์​เฉพาะด​ ้าน เช่น สถาบันวิจัย สถาบัน​ทางการ​ศึกษา และ​
สถาบันท​ างการเ​มือง เป็นต้น สอง คือ ระบบท​ ี่ม​ ีค​ วามส​ ำ�คัญข​ องอ​ งค์กรใ​นส​ ังคมท​ ี่​เกิดข​ ึ้นแ​ ละด​ ำ�รงอ​ ยู่ม​ าเ​ป็น​
เวลาย​ าวนาน เช่น สถาบัน​ครอบครัว และส​ ถาบันท​ าง​สังคม​ อื่นๆ เป็นต้น สาม ตึกห​ รือ​สถานท​ ี่​ที่ม​ ี​การนำ�​ผู้คน​
ที่ต​ ้องการค​ น​ดูแล​และเ​ข้าไปอ​ ยู่​อาศัย เช่น สถาบัน​ดูแล​ผู้ป​ ่วยท​ าง​จิต (mental institution) เป็นต้น และส​ ี่
การเ​ป็น​สถาบัน (be an institution) หมาย​ถึง บุคคล สถานท​ ี่ หรือ​เหตุการณ์ต​ ่างๆ ที่​จะ​เป็น​สถาบัน ต้อง​เป็น​
ส่วน​ที่ม​ ีค​ วามส​ ำ�คัญ​ต่อส​ ถานท​ ี่น​ ั้นม​ า​เป็นเ​วลา​ยาวนาน

เมื่อพ​ ิจารณาค​ วาม​หมาย​ต่างๆ ของค​ ำ�​ทั้ง​สามค​ ำ�​ข้าง​ต้น จะ​พบว​ ่า เป็นการ​มองใ​น​สาม​มิติ​ที่เ​กี่ยวข้อง​
กัน​อย่าง​แยก​ไม่​ออก กล่าว​คือ มิติ​แรก เป็น​ส่วน​ต่างๆ หรือ​ส่วน​ย่อยๆ หลาย​อย่าง​ที่​มี​ลักษณะ​เฉพาะ​และ​