Page 71 - หลักการและแนวคิดทางการปฐมวัยศึกษา หน่วยที่ 4
P. 71
รูปแบบของการจัดการศึกษาปฐมวัย 4-61
6. องค์กรเรียนรู้-องค์กรส่งเสริมการเรียนรู้ ถ้าองค์กรทุกประเภทเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้และ
องค์กรส่งเสริมการเรียนรู้แล้ว จะมีผลมหาศาลต่อการเรียนรู้ของสังคม
7. การสื่อสารกับการปฏิรูปการเรียนรู้ เครื่องมือสื่อสารส่วนใหญ่ยังไม่ได้ใช้เพื่อการเรียนรู้ที่ดี ยัง
ถูกใช้เพื่อสร้างนวตั กรรมการบรโิ ภค เพื่อการเสพอันไรส้ นุ ทรียธรรมและปญั ญาธรรม ใช้เพือ่ การบริภาษ และ
ใช้เพื่อปลุกระดมให้เกิดความเกลียดชัง จึงควรมียุทธศาสตร์ที่จะใช้ระบบการสื่อสารทั้งหมดเพื่อสร้างปัญญา
ของสังคมให้ได้
จากยุทธศาสตร์การสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ในภาพกว้างที่นำ�เสนอโดย ประเวศ วะสี สถานศึกษา
ปฐมวัยสามารถปรับใช้เป็นแนวทางในการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นในสถานศึกษาของตน โดย
พิจารณาองค์ประกอบต่างๆ ดังที่เสนอไว้ ทั้งนี้ รายละเอียดของยุทธศาสตร์การสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้
ดังกล่าว นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ในภาคผนวก
2. บทบาทของครอบครวั และผปู้ กครอง
เด็กปฐมวัยเรียนรู้ตามอัธยาศัยตลอดเวลา โดยเฉพาะการเรียนรู้จากการมีปฏิสัมพันธ์กับสภาพ
แวดลอ้ มรอบๆ ตวั และจากการมปี ฏสิ มั พนั ธก์ บั ผูค้ นรอบขา้ ง ทัง้ คนในครอบครวั ญาตมิ ติ ร และบคุ คลตา่ งๆ
ในชุมชน ครอบครัวและผู้ปกครองมีบทบาทสำ�คัญในการทำ�ให้เด็กปฐมวัยเกิดการเรียนรู้สิ่งที่ดีงาม ด้วยการ
จัดสภาพแวดลอ้ มภายในครอบครวั ทัง้ ทางกายภาพ และจิตภาพ ให้อบอุน่ มีความสขุ มกี จิ กรรมที่เดก็ ได้เกดิ
การเรียนรู้ ให้โอกาสเด็กปฐมวัยได้เล่น และลงมือปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ดังตัวอย่างของการจัดการศึกษาโดย
ครอบครัว จากการน�ำ เสนอขอ้ มูลจากรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผลเพื่อพฒั นาการศกึ ษาโดยครอบครวั ของ
สำ�นักประเมินผลการจัดการศึกษา สำ�นักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (2552: 48-52) ลักษณะของการจัดการ
ศึกษาโดยครอบครัวและผู้ปกครอง ส่วนใหญ่มองการศึกษาว่าเป็นการเรียนรู้ทั้งชีวิต เป็นการเรียนรู้ทุกสิ่ง
แบบผสมกลมกลืน ไม่แยกวิชาการออกจากชีวิต เป็นการบูรณาการสรรพวิชากับวิถีชีวิต จึงจัดกิจกรรมที่
หลากหลายให้กับลูกหลานได้เรียนรู้ ช่วงเช้าออกกำ�ลังกาย รดนํ้าต้นไม้ กิจกรรมแปลงพืช ช่วยกันปรุงอาหาร
ทำ�งานบ้าน กลางวันเรียนหนังสือกับแม่ ตอนเย็นไปทำ�งานกับพ่อ สรุปงานประจำ�วัน ฟังธรรมะ สวดมนต์
ตอนเย็นมีการไปศึกษาจากประสบการณ์ตรงที่พ่อแม่พาไปศึกษาในแหล่งเรียนรู้ต่างๆ
จากแนวคิดดังกล่าวจะเห็นว่า ครอบครัวและผู้ปกครองของเด็กปฐมวัย สามารถจัดกิจกรรมการ
เรียนรู้ให้กับเด็กในชีวิตประจำ�วันได้ ตั้งแต่ตื่นนอน ฝึกการดูแลตนเอง เก็บที่นอนหมอนมุ้ง ทำ�ความสะอาด
ร่างกาย ช่วยงานเล็กๆ น้อยๆ ในบ้าน การรับประทานอาหารก็เป็นเวลาแห่งการเรียนรู้ทั้งการเรียนรู้จากการ
สังเกตลักษณะของอาหาร วิธีการรับประทานที่ถูกต้อง การช่วยกันเก็บล้างชำ�ระ หลังจากนั้นผู้ปกครองอาจมี
กิจกรรมง่ายๆ ร่วมกับลูก เช่น การเลี้ยงสัตว์ ดูแลให้อาหารสัตว์ การพาออกไปเยี่ยมครอบครัวของญาติมิตร
สหาย เพื่อที่เด็กจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับการเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันทางสังคมของมนุษย์ การพาไปแหล่งเรียนรู้
ที่เป็นประโยชน์ เช่น วัดวาอาราม โบสถ์ มัสยิด สวนสาธารณะ พิพิธภัณฑ์ พาไปชมการแสดงละคร ดนตรี
พาไปเล่นที่สนามเด็กเล่นของหมู่บ้านในชุมชน การไปยังสถานที่เป็นแหล่งเรียนรู้สำ�คัญดังกล่าว เป็นโอกาส
อันดีที่เด็กจะได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ จากสถานที่นั้นๆ รวมทั้งการได้เรียนรู้มารยาท กฎเกณฑ์ ข้อปฏิบัติของ
