Page 24 - ศิลปะกับสังคมไทย
P. 24
9-14 ศลิ ปะกบั สงั คมไทย
เร่อื งที่ 9.2.2
ดนตรีในพระราชพธิ ีมงคล
ดนตรใี นราชสำ� นกั มสี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั พระราชพธิ มี งคลตา่ งๆ ในราชสำ� นกั มคี วามหลากหลายของ
พระราชพธิ ีทม่ี คี วามส�ำคญั ท้งั พิธีท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั วิถีชีวิต พระราชพธิ ีทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ศาสนา และพระราชพิธี
ในวาระพิเศษต่างๆ มากมาย แต่ในทน่ี ้จี ะขอยกตวั อย่างเฉพาะดนตรีในพระราชพิธที ีเ่ กย่ี วขอ้ งกับวิถชี วี ิต
ดนตรีที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตในราชส�ำนัก เช่น ดนตรีในพระราชพิธีประสูติ พระราชพิธีเฉลิม
พระชนมพรรษา พระราชพิธโี สกนั ต์ พระราชพธิ ที รงผนวช
ดนตรีในพระราชพธิ ปี ระสตู ิ
ส�ำนักพระราชวงั มกี ารเตรียมการจดั วงดนตรเี มื่อใกลจ้ ะมพี ระประสูติการ ซ่งึ วงดนตรจี ะประกอบ
ไปด้วยเครื่องประโคมต่างๆ ได้แก่ ฆ้องชัย แตร สังข์ และวงดนตรีไทย ได้แก่ วงปี่พาทย์และแตรวง
เจ้าหนา้ ท่ที ี่เป็นผู้บรรเลงในวงดนตรีตอ้ งมาประจ�ำเตรียมการอยูท่ ี่วงดนตรี เมือ่ ใกล้มีพระประสูตกิ าร
วงปพี่ าทย์ประกอบดว้ ยเครือ่ งดนตรี ไดแ้ ก่ ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ปใ่ี น
ตะโพนไทย กลองทัด และฉิ่ง ฉาบ กรับ ซ่ึงเป็นวงขนาดกลาง ถ้าจะให้วงใหญ่ข้ึนก็จะเพิ่มเครื่องดนตรี
ไดแ้ ก่ ระนาดเอกเหล็ก ระนาดทุม้ เหลก็ และเพิ่มโหม่งเป็นโหมง่ 3 ใบ แขวนในกระจังโหมง่ ท่สี วยงาม แต่
ไมน่ ิยมใช้วงดนตรีเล็ก เพราะเสียงจะเบากวา่ ในสมยั ก่อนนยิ มเพมิ่ ป่ีนอกค่กู ับปีใ่ น แต่ในปัจจบุ ันนยิ มใช้
ป่ใี นเพยี ง 1 เลาเทา่ นั้น
เม่ือใกล้มพี ระประสตู กิ าลเจ้าหน้าทเ่ี ครื่องประโคม เจา้ พนกั งานประจำ� วงดนตรี ตอ้ งมาประจำ� อยู่
ในบรเิ วณใกล้เคียงเพอ่ื จะไดป้ ระโคมและบรรเลงดนตรีไดท้ ันเวลา
หากจะมพี ระประสตู กิ ารเปน็ พระโอรส จะมเี จา้ หนา้ ทท่ี หารยงิ ปนื ใหญเ่ ตรยี มพรอ้ มยงิ คำ� นบั 21 นดั
และแตรวงบรรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารมี หากมพี ระประสตู กิ ารเปน็ พระราชธดิ าเจา้ พนกั งานจะตฆี อ้ งชยั
เป่าแตรสงั ข์และวงป่พี าทยบ์ รรเลงเพลงสาธกุ ารข้นึ พร้อมกนั เปน็ อนั เสรจ็ พธิ ี
พระราชพิธีประสูติมีดนตรีในพระราชพิธีเช่นน้ีต้ังแต่ต้นรัตนโกสินทร์จนถึงปัจจุบันยังไม่มีการ
เปล่ยี นแปลงแต่อย่างใด
สว่ นแตรวงนน้ั จะใช้เครอ่ื งดนตรขี องตะวันตก ไดแ้ ก่ แซกโซโฟน ทรมั เปต คารร์ ิแนท ทรอมโบน
และเครือ่ งประกอบจงั หวะเปน็ กลองใหญจ่ ะใช้ขนาดเลก็ หรอื ใหญก่ ไ็ ด้ ถา้ ใช้ขนาดใหญจ่ ะเพ่ิมเครือ่ งดนตรี
ใหม้ ากขึ้นเพลงทใ่ี ชบ้ รรเลงคอื เพลงสรรเสริญบารมี
