Page 52 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 52
2-42 ความรทู้ างสงั คมศาสตรแ์ ละเทคโนโลยสี �ำ หรับนักนิเทศศาสตร์
ในสภาวะสงั คมโลกาภวิ ตั น์ สรุ ชิ ยั หวนั แกว้ (2548) ไดแ้ บง่ บทบาทในสงั คมออกเปน็ สองดา้ นคอื
บทบาทดา้ นการผลติ และด้านการบรโิ ภค ในตลาดการค้าเสรี ระบบตลาดจะแปลงทุกอย่างเปน็ สินค้าเพ่อื
ม่งุ สรา้ งมลู คา่ เพ่ิมเพ่ือผลกำ� ไรสงู สุด ในขณะที่ภาครฐั กป็ ระสบปัญหาการขาดประสทิ ธภิ าพในการควบคมุ
และบงั คบั ใชอ้ �ำนาจ เมอ่ื พจิ ารณาด้านการผลิตสินค้าและบริการตลาดไดป้ รบั เปลยี่ นการบรโิ ภคสนิ คา้ และ
บริการที่จ�ำเป็นต่อชีวิตประจ�ำวันเป็นสินค้าวัฒนธรรมหรืออีกนัยหน่ึงก็คือท�ำวัฒนธรรมให้กลายเป็นสินค้า
เชน่ การนำ� วฒั นธรรมทอ่ี ยใู่ นรปู สญั ลกั ษณห์ รอื เปน็ ตวั แทนของคณุ คา่ บางอยา่ งออกมาขายสตู่ ลาดโลกทงั้ ใน
ลกั ษณะรูปธรรม เชน่ อาหารการกนิ เครอื่ งประดับ การทอ่ งเที่ยว และลกั ษณะนามธรรม เช่น ความเชื่อ
คา่ นิยม เป็นต้น
ดงั ตวั อยา่ งเศรษฐกจิ เชงิ สรา้ งสรรค์ (creative economy) ทเี่ นน้ การสรา้ งมลู คา่ สนิ คา้ หรอื บรกิ าร
ท่เี กดิ จากความคิดของมนุษย์ โดยสาขาการผลติ ทพี่ ัฒนาไปสูเ่ ศรษฐกิจสร้างสรรค์จะเรียกวา่ อตุ สาหกรรม
สรา้ งสรรค์ (creative industry) ซึ่งหมายถงึ การผลิตสินคา้ ทตี่ อ้ งพึง่ พาความคดิ สร้างสรรค์เป็นส่ิงสำ� คัญ
โดยอาศยั พนื้ ฐานของการใช้องคค์ วามรู้ การศึกษา การสร้างสรรคง์ าน และการใช้ทรพั ย์สนิ ทางปัญญา ที่
เชอื่ มโยงกบั รากฐานทางวฒั นธรรม การสงั่ สมความรทู้ างสงั คม และเทคโนโลย/ี นวตั กรรมสมยั ใหม่ ตวั อยา่ ง
สินค้าภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจเชิงสร้างสรรค์ ได้แก่ การท่องเท่ียวเชิงวัฒนธรรม (เช่น ตลาดร้อยปี
โฮมสเตย์) การแพทย์แผนไทย การแสดงทางวัฒนธรรม (เช่น หุ่นกระบอก หุ่นละครเล็ก การฟ้อนร�ำ)
งานออกแบบตา่ งๆ (เช่น แฟช่ันเสือ้ ผา้ เครอื่ งใช)้ ภาพยนตร์ ดนตรี ละคร ฯลฯ
กิจกรรม 2.2.6
มุมมองดา้ นสงั คมวิทยาและมานษุ ยวทิ ยาที่นกั นเิ ทศศาสตร์ควรพิจารณามลี กั ษณะใดบ้าง
แนวตอบกิจกรรม 2.2.6
นกั นเิ ทศศาสตรค์ วรใชก้ รอบการพนิ จิ พเิ คราะหส์ งั คมจากมมุ มองดา้ นสงั คมวทิ ยาและมานษุ ยวทิ ยา
ในสามลักษณะคอื จลุ ภาคกับมหภาค ท้องถนิ่ กับโลก ภาครัฐ ตลาดและภาคประชาชน
