Page 49 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 49
ความรดู้ ้านสงั คมวทิ ยาและมานษุ ยวทิ ยา 2-39
กิจกรรม 2.2.5
แนวคิดทางมานุษยวทิ ยาประกอบด้วยทฤษฎีอะไรบ้าง
แนวตอบกิจกรรม 2.2.5
การศึกษาทางมานุษยวิทยามีทฤษฎีหลัก 3 ทฤษฎี ได้แก่ ทฤษฎีวัฒนธรรมและบุคลิกภาพ
(Culture and personality theory) ทฤษฎีนิเวศวิทยาวัฒนธรรม (Cultural ecology theory) และ
ทฤษฎกี ารแพรก่ ระจายทางวัฒนธรรม (Cultural diffusion theory)
เร่ืองที่ 2.2.6
การปรับใช้แนวคิดทฤษฎีด้านสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
ในงานนิเทศศาสตร์
แนวคิดด้านสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาที่ได้กล่าวมาแล้วนั้นสามารถน�ำมาปรับใช้เป็นกรอบใน
การพนิ จิ พจิ ารณากระแสสงั คมและปรากฏการณต์ า่ งๆ ซงึ่ จะเปน็ ประโยชนแ์ กน่ กั นเิ ทศศาสตร์ โดยในเรอ่ื ง
นจี้ ะไดก้ ลา่ วถงึ กรอบการพนิ จิ พเิ คราะหป์ ญั หาสงั คมจากมมุ มองดา้ นสงั คมวทิ ยาและมานษุ ยวทิ ยา ในสาม
ลกั ษณะคือ จุลภาคกับมหภาค ท้องถ่นิ กับโลก ภาครัฐ ตลาดและภาคประชาชน (สุริชัย หวันแกว้ , 2548)
1. จุลภาคกับมหาภาค
การพจิ ารณาปรากฏการณใ์ นสงั คมสามารถมองจากมมุ ดา้ นจลุ ภาคและมหาภาค กลา่ วคอื จลุ ภาค
เปน็ การมองจากภาคเลก็ หรอื สว่ นปลกี ยอ่ ย หากมองพจิ ารณาภาคเลก็ หรอื สว่ นปลกี ยอ่ ยรว่ มกนั หรอื น�ำมา
รวมกันก็จะเป็นมหภาค คือภาคใหญ่หรือภาครวม การท�ำความเข้าใจประเด็นปัญหาสังคมส่วนใหญ่นัก
นิเทศศาสตร์มักจะสนใจเน้นที่โครงสร้างเชิงมหภาค (หยิบยืมแนวคิดทฤษฎีเชิงโครงสร้าง) เช่น ปัญหา
ความยากจนเกิดจากการท่ีระบบหรือโครงสร้างการพัฒนาประเทศไม่เป็นไปอย่างสมดุลจนเกิดช่องว่าง
ระหวา่ งคนในสงั คมเพมิ่ มากขนึ้ หรอื ปญั หาคณุ ภาพการศกึ ษาเปน็ ปญั หาทตี่ อ้ งใชก้ ารบรู ณาการของสถาบนั
ทางสังคมทั้งสถาบันครอบครัว และสถาบันการศึกษาท่ีต้องร่วมมือกัน เป็นต้น อย่างไรก็ตามส่ิงท่ี
นักนิเทศศาสตร์ควรพิจารณาก็คือ ในสังคมที่มีขนาดใหญ่เพียงใดก็ย่อมประกอบด้วยสังคมระดับจุลภาค
หลายๆ ภาค ท่ีมีความซบั ซอ้ นมากขนึ้ ซึง่ จุลภาคแตล่ ะภาคยอ่ มมพี ลวตั และมีความแตกตา่ งหลากหลาย
มากขน้ึ ซอ้ นอยใู่ นระดบั มหภาคของสงั คม ดงั นนั้ ในการมองประเดน็ ปญั หาทางสงั คมนกั นเิ ทศศาสตรจ์ งึ ควร
สนใจปัจจัยระดับจุลภาคประกอบด้วย เช่น ปัจจัยเชิงกระบวนการ วัฒนธรรมความเช่ือที่แตกต่าง ระดับ
ชมุ ชนหรอื ผกู้ ระท�ำการ เปน็ ตน้ เพมิ่ เตมิ จากการมองระดับโครงสรา้ งหรือนโยบาย
