Page 16 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 16
13-6 ความรทู้ างสงั คมศาสตร์และเทคโนโลยสี ำ� หรบั นกั นเิ ทศศาสตร์
เร่ืองที่ 13.1.1
ความหมายและลักษณะส�ำคัญของวัฒนธรรม
1. ความหมายของวัฒนธรรม
วฒั นธรรม เปน็ คำ� ไทยทมี่ าจากภาษาบาลแี ละสนั สกฤต ปรากฏเปน็ หลกั ฐานทางราชการครง้ั แรก
ใน พ.ศ. 2483 ตรงกับสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม โดยมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติบ�ำรุง
วฒั นธรรมแหง่ ชาติ การบญั ญตั คิ �ำว่า วฒั นธรรม น้มี ีความมุ่งหมายให้เทียบกับคำ� ว่า “culture” ในภาษา
อังกฤษ (อนกุ รรมการฯ ศาสนาและวฒั นธรรม กระทรวงศึกษาธกิ าร, 2538: 3) มรี ากศพั ท์มาจากภาษา
ลาตนิ ว่า “cultura” (แยกมาจากค�ำว่า colere) ซ่งึ หมายถึงการเพาะปลกู และการบำ� รงุ ใหเ้ จรญิ งอกงาม
(Williams. 1986: 87)
คำ� วา่ “วฒั นธรรม” นเ้ี ปน็ คำ� หนง่ึ ทน่ี กั วชิ าการใหท้ ศั นะวา่ อธบิ ายไดย้ ากและมคี วามหมายทหี่ ลาก
หลาย ดงั ที่วิลเลยี่ ม (Williams. 1986: 87) ไดแ้ สดงความเหน็ วา่ “วฒั นธรรม” เปน็ คำ� หนงึ่ ทีอ่ ธิบายได้
ยากมากที่สุด ดา้ นฮาร์รสิ นั และฮนั ติงตัน (Harrison and Huntington) กลา่ ววา่ “วัฒนธรรม” มคี วาม
หมายหลากหลายไปตามแต่ละสาขาวิชา และมคี วามแตกตา่ งกันออกไปตามบริบท (อา้ งถงึ ใน Samovar,
Porter and McDaniel, 2010: 23) การท่ีมกี ารใหค้ วามหมายของคำ� ว่าวัฒนธรรมไวม้ ากมายนนั้ ก็เนือ่ ง
มาจากความแตกตา่ งของพนื้ ฐานแนวคดิ ของผใู้ หค้ ำ� นยิ ามนน่ั เอง ปญั หาทแี่ ทจ้ รงิ อยทู่ ใี่ ครเปน็ ผมู้ องวฒั นธรรม
มองอยา่ งไร (หรอื ใชแ้ นวทางอะไร) และมองตรงจดุ ใดของวฒั นธรรม (นยิ พรรณ วรรณศริ ,ิ 2540: 42) เชน่
ในกลมุ่ ของนกั มานษุ ยวทิ ยาซง่ึ เปน็ กลมุ่ แรกๆ และเปน็ กลมุ่ ใหญท่ ไ่ี ดใ้ หค้ วามสนใจศกึ ษาเรอื่ งของวฒั นธรรม
ต่างก็มีมุมมองต่อค�ำว่าวัฒนธรรมในแง่มุมที่แตกต่างกันออกไปและให้ความหมายไว้อย่างกว้างขวางดังที่
งามพศิ สตั ย์สงวน (อ้างถงึ ใน สัญญา สัญญาววิ ฒั น,์ 2550: 14) ได้ประมวลความหมายวัฒนธรรมในมมุ
มองของนักมานุษยวิทยาไวไ้ ด้ 6 มุมมอง กล่าวคือ
1) นิยามวัฒนธรรมในความหมายเชิงพรรณนา (descriptive) เปน็ การให้ความหมายโดยมอง
ถงึ สว่ นประกอบของวฒั นธรรม เชน่ ประกอบดว้ ย ความรู้ ความเชอื่ ศาสนา กฎหมาย ประเพณี จรยิ ธรรม
เป็นตน้
2) นิยามวัฒนธรรมในความหมายเชิงประวัติศาสตร์ (historical) เป็นการให้ความหมาย
วัฒนธรรมในแง่มรดกทางสังคม ปฏบิ ัตกิ นั มาเปน็ เวลานาน
3) นิยามวัฒนธรรมในความหมายเชิงบรรทัดฐาน (normative) เป็นการให้ความหมาย
วฒั นธรรมในแง่การเป็นแบบแผนชีวิตของมนษุ ย์ในสังคม
4) นิยามวัฒนธรรมในความหมายเชิงจิตวิทยา (psychological) เป็นการให้ความหมาย
วฒั นธรรมวา่ เปน็ เรอื่ งของการปรบั ตวั การเรยี นรู้ ลกั ษณะนสิ ยั ตา่ งๆ และเปน็ เรอ่ื งของคณุ ธรรม จรยิ ธรรม
และศลี ธรรม
