Page 17 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 17
ความรดู้ า้ นวัฒนธรรมและศาสนา 13-7
5) นิยามวัฒนธรรมในความหมายเชิงโครงสรา้ ง (structural) เปน็ การใหค้ วามหมายวฒั นธรรม
ในการเป็นแบบแผนพฤติกรรมทเ่ี กิดจากการเรียนรู้ในสังคม
6) นิยามวัฒนธรรมในความหมายเชิงความเป็นมา (genetic) เปน็ การใหค้ วามหมายวฒั นธรรม
ในแงเ่ ป็นเรื่องประวตั ิความเปน็ มาของส่ิงมชี ีวิต
นอกจากนกั มานษุ ยวทิ ยาแลว้ นกั วชิ าการสาขาวชิ าอนื่ ๆ ไดใ้ หค้ วามสนใจศกึ ษาเกยี่ วกบั วฒั นธรรม
และไดใ้ หค้ วามหมายไวม้ ากมายเช่นกนั อาทิ นักสงั คมวิทยา นกั ประวัตศิ าสตร์ นกั อักษรศาสตร์ นกั การ
สอื่ สาร เปน็ ตน้ ดงั นน้ั ความหมายของคำ� วา่ วฒั นธรรมจงึ ปรากฏเปน็ จำ� นวนมาก ในปี ค.ศ. 1952 อลั เฟรด
ครเู บอร์ และไคลด์ คลกั คอหน์ (Kroeber and Kluckhohn) นกั มานุษยวิทยาชาวอเมริกัน ไดร้ วบรวม
ค�ำนยิ ามของคำ� ว่าวฒั นธรรม และไดต้ พี ิมพ์ลงในหนงั สือ Culture: A Critical Review of Concepts
and Definitions พบวา่ มกี ารนยิ ามคำ� วา่ วฒั นธรรม ไวเ้ ปน็ จำ� นวนมากถงึ 164 คำ� นยิ าม และจนถงึ ปจั จบุ นั
การให้ค�ำนิยามยังมีการเพิ่มขยายตามบริบทท่ีเปล่ียนแปลง ซึ่งการให้ความหมายค�ำว่าวัฒนธรรมของ
นักวิชาการสาขาตา่ งๆ นน้ั มีตั้งแต่เรยี บงา่ ยไปจนถงึ ซับซ้อน อาทิ
เซอรเ์ อด็ เวอรด์ บ.ี ไทเลอร์ (Tylor, 1871: 1) นกั มานษุ ยวทิ ยาชาวองั กฤษ บดิ าแหง่ มานษุ ยวทิ ยา
ให้ความหมายวัฒนธรรมไว้ว่า วัฒนธรรมคือผลรวมท่ีซับซ้อนของ ความรู้ ความเช่ือ ศิลปะ จริยธรรม
กฎหมาย ประเพณี รวมทัง้ ความสามารถและอปุ นิสยั ตา่ งๆ ซ่ึงได้รบั มาจากการเปน็ สมาชกิ ของสังคม
ฮอฟสตีด (Hofstede, 1991: 5) นักจิตวิทยาสังคม ชาวเนเธอร์แลนด์ให้ความหมายวัฒนธรรม
คือ โปรแกรมโดยรวมของจติ ใจท่แี บง่ สมาชกิ จากกลุม่ หนึ่งออกจากอีกกลุ่มหนึง่
เจ บี. ธอมพส์ ัน (Thompson, 1995 อ้างถึงใน กาญจนา แกว้ เทพ, 2549: 25) ไดป้ ระมวลการ
ใหค้ �ำนยิ ามคำ� วา่ วฒั นธรรมตามมมุ มองของนักการสอื่ สาร จ�ำแนกได้ 4 แนวทาง
1) แบบด้ังเดิม (classic) เป็นการให้ค�ำนิยามโดยมุมมองของสายตาชนชั้นสูง (elitist) ว่า
วฒั นธรรมไมใ่ ชส่ งิ่ ทธี่ รรมดา หากหมายถงึ พฒั นาการดา้ นภมู ปิ ญั ญาและจติ วญิ ญาณหรอื เทา่ กบั อารยธรรม
วัฒนธรรมจึงหมายถึงศลิ ปวฒั นธรรม คำ� นิยามลักษณะน้ใี ช้มาจนถึงศตวรรษท่ี 18
2) แบบพรรณนา (descriptive) เป็นการใหค้ ำ� นยิ ามตามท่ไี ดร้ ับอทิ ธิพลจากนกั มานษุ ยวิทยามี
อิทธิพลมากในช่วงศตวรรษท่ี 18-19 โดยมีความหมายถึงทุกส่ิงทุกอย่างท่ีมีลักษณะซับซ้อนและเป็นตัว
ก�ำหนดวิถีชีวิตของสังคมแต่ละยุคสมัยซ่ึงนักมานุษยวิทยามีหน้าที่เขียนพรรณนาผลผลิตของวัฒนธรรม
ออกมา
3) แบบสัญลักษณ์ (symbolic) เป็นการให้คำ� นยิ ามที่ไดร้ บั อิทธิพลจากนกั มานษุ ยวิทยาและนัก
วรรณคดี เช่น เกียร์ซ (Geertz) เลสลี่ ไวท์ (White) เกยี รซ์ ได้ให้คำ� นิยามว่า วัฒนธรรมคือบันทกึ แห่ง
การกระทำ� (acted document) ทอ่ี ยูร่ ะหว่างสัญญะตา่ งๆ ทถ่ี ูกประกอบสรา้ งขึน้ มา (constructed) โดย
เกียร์ซมองว่าทุกอย่างท่ีปรากฏในสังคมเป็นบันทึกแห่งการกระท�ำท่ีจ�ำเป็นต้องมีการตีความหมายเพ่ือ
ท�ำความเข้าใจ เช่น รูปวาด ช้ินงานโฆษณา ละครโทรทัศน์ เป็นต้น การศึกษาวัฒนธรรมจึงต้องเข้าใจ
ความหมายทซ่ี อ่ นอยู่
