Page 24 - การจัดและการผลิตรายการวิทยุกระจายเสียงเบื้องต้น
P. 24
12-14 การจัดและการผลิตรายการวิทยุกระจายเสียงเบื้องต้น
เร่อื งท่ี 12.2.1
บทบาทหนา้ ท่ีข องผ อู้ �ำ นวยการฝ า่ ยรายการ
ผูอ้ ำ�นวยก ารฝ ่ายร ายการเป็นผ ูบ้ ริหารร ะดับส ูงข องส ถานี และม ตี ำ�แหน่งส ูงสุดในฝ ่ายร ายการ มบี ทบาทห น้าที่
เช่นเดียวกับผู้บ ริหารข ององค์ก รอ ื่นๆ ทั่วไป ได้แก่
1. บทบาทหน้าที่ในการตัดสินใจ (decision making) ในการทำ�งานแต่ละวัน ผู้อำ�นวยการฝ่ายรายการ
มีเรื่องที่จ ะต ้องต ัดสินใจเป็นจ ำ�นวนมาก ตั้งแต่เรื่องงานประจำ� เช่น การอนุมัติง บป ระมาณ งานเกี่ยวก ับบุคลากร เช่น
การจัดบ ุคลากรที่เหมาะสมในก ารทำ�งาน การห าบ ุคลากรท ดแทนในก รณีก ารล าอ อกข องดีเจ ที่ม ีชื่อเสียงเพื่อไปท ำ�งาน
กับส ถานีอื่นท ี่ให้ค่าตอบแทนส ูงก ว่า เป็นต้น นอกจากน ี้ย ังต ้องต ัดสินใจเกี่ยวกับแผนการตลาด แผนการส่งเสริมก าร
ตลาด และผังร ายการอีกด้วย ซึ่งก ารตัดสินใจในเรื่องต่างๆ เหล่าน ี้ บางเรื่องก็เป็นเรื่องง ่าย และบางเรื่องก็ย าก เพราะ
มีแรงกดดันหลายอย่าง เช่น นโยบายของสถานี กฎหมายและระเบียบข้อบังคับต่างๆ งบประมาณ สถานการณ์ทาง
ด้านส ังคม เศรษฐกิจ การเมือง และก ารต ัดสินใจในบ างเรื่องย ังต้องค ำ�นึงถ ึงหลักจ ริยธรรมอีกด ้วย เช่น การต ัดสินใจ
ให้ม ีร ายการบ ันเทิง ประเภทซุบซิบ หรือน ำ�ข่าวลือเกี่ยวก ับดาราม าเผยแพร่ โดยต ้องการฉ ีกแ นวตลาดออกไปเพื่อหวัง
สร้างความนิยมให้กับสถานี แต่ไม่คำ�นึงถึงผลเสียหายต่อผู้ตกเป็นข่าว เช่นนี้ ผู้อำ�นวยการฝ่ายรายการต้องตัดสิน
ในร ะหว่างความนิยมร ายการ ซึ่งเป็นป ระโยชน์ในท างธุรกิจของสถานี กับป ระโยชน์ท ี่ ผู้ฟังร ายการจ ะได้ร ับ สิ่งใดจ ะ
เป็นการส ร้างสรรค์สังคมมากกว่ากัน
2. บทบาทห น้าที่ในก ารว างแผน (planning) ผู้อ ำ�นวยก ารฝ ่ายร ายการม ีหน้าท ี่ในก ารว างแผนง านด ้านต ่างๆ
แผนที่มีความสำ�คัญสำ�หรับสถานีวิทยุกระจายเสียงก็ค ือแผนรายการ โดยเริ่มจากการกำ�หนดนโยบาย วัตถุประสงค์
และเป้าหมายของรายการ เพื่อเป็นแนวทางในการทำ�งานว่าจะทำ�อะไร เพื่อให้บรรลุความสำ�เร็จในขั้นใด การกำ�หนด
วตั ถปุ ระสงคแ์ ละเปา้ ห มายจ ะต อ้ งส อดคลอ้ งก บั น โยบาย และร ปู แ บบข องส ถานี เชน่ สถานมี นี โยบ ายในก ารเสนอข า่ วสาร
และส าระความรู้ เป็นหลัก และม ีร ูปแ บบเป็นส ถานีข่าวและพ ูดคุย (News and Talk) การกำ�หนดวัตถุประสงค์ของ
รายการก็ต้องเป็นไปตามนโยบายและรูปแบบของสถานี กล่าวคือ รายการส่วนใหญ่ จะเป็นรายการที่มีวัตถุประสงค์
เพื่อให้ข ่าวสารแ ละสาระความรู้ การก ำ�หนดว ัตถุประสงค์และเป้าห มายต้องทำ�เป็นล ายลักษณ์อักษร ตัวอย่างเช่น
- เพื่อเสนอข ่าวสารแ ละสาระความร ู้ ที่เป็นประโยชน์แก่ป ระชาชน
- เพื่อเป็นสื่อก ลางในก ารเผยแพร่ข่าวสารและส าระความรู้จากหน่วยง านต่างๆ ไปยังประชาชน
- เพื่อให้บริการส าธารณประโยชน์
ส่วนก ารกำ�หนดเป้าหมายซึ่งเป็นเครื่องว ัดความส ำ�เร็จข องง านนั้น มักจะก ำ�หนดในเชิงป ริมาณ เช่น จะผลิต
รายการป ีล ะ 100 รายการ เมื่อออกอากาศไปแ ล้วจะม ีผ ู้ฟ ังได้รับข ่าวสาร และความร ู้ไม่ตํ่ากว่า 1 ล้านคน หรือจ ะท ำ�ให้
สถานีมีรายได้จากการโฆษณาไม่ตํ่ากว่าร้อยล้านบาทต่อปี เป็นต้น ซึ่งข้อความเหล่านี้จะนำ�ไปสู่การประเมินผลการ
ปฏิบัติงานว ่าเป็นไปต ามเป้าหมายหรือไม่
เมื่อกำ�หนดวัตถุประสงค์แ ละเป้าห มายห ลักแล้วต ้องก ำ�หนดก ลุ่มเป้าห มาย กำ�หนดล ักษณะแ ละร ูปแบบข อง
รายการ กำ�หนดผ ู้รับผ ิดช อบร ายการ กำ�หนดร ะยะเวลาในก ารท ำ�งาน แผนร ายการม ักจ ะเป็นแ ผนร ะยะส ั้น เช่น 6 เดือน
ถึง 1 ปี เป็นแ ผนที่ม ีความยืดหยุ่นสูง เพราะต้องป รับให้ทันก ับสภาพก ารแ ข่งขันท ั้งด้านธุรกิจแ ละความน ิยมข องผู้ฟัง
ผูอ้ �ำ นวยก ารฝ ่ายร ายการจ ะม บี ทบาทห น้าทีใ่นก ารใหค้ ำ�แนะนำ�แกเ่จา้ ห น้าทีฝ่ า่ ยร ายการในก ารท ำ�แผนร ายการ
โดยต ้องมีก ารศ ึกษาป ัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องก ับการจ ัดรายการ ทั้งปัจจัยภายในซึ่งได้แก่นโยบายของสถานี ทรัพยากร
