Page 60 - กฎหมายระหว่างประเทศ และองค์การระหว่างประเทศ
P. 60
15-50 กฎหมายระหว่างประเทศและองค์การระหว่างประเทศ
ลักษณะส ำ�คัญข องข บวนการโลกต ้องม าก ่อนค ือ การม ุ่งเน้นก ารส ร้างเครือข่ายแ บบโยงใยม ากกว่าการจ ัดแ บบส ายก าร
บังคับบ ัญชา ไม่มีก ารร วมศ ูนย์แ ละก ลุ่มแ ต่ละก ลุ่มม ีความเป็นอ ิสระส ูงในก ารด ำ�เนินง าน จึงม ีล ักษณะใหญ่แ ละห ลวม
ขบวนการโลกต ้องม าก ่อนจ ึงเป็นกล ุ่มป ระเด็นท างการเมือง (issue group politics) มากกว่าก ลุ่มผ ลป ระโยชนท์ างการ
เมือง (interest group politics) บนพื้นฐ านข องจิตสำ�นึกของป ัจเจกบุคคล แสดงถ ึงก ารรวมก ลุ่มแ บบห ลังสมัยใหม่
การด ื้อแ พ่ง (civil disobedience) และม ุ่งเน้นก ารเมืองเชิงส ัญลักษณ์ (symbolic politics) และก ารเมืองเชิงอ ิทธิพล
(politics of influence) เพือ่ เปน็ การป ลกุ จ ติ ส�ำ นกึ แ ละก ระตุน้ ใหต้ ระหนกั ถ งึ ป ญั หาส ิง่ แ วดลอ้ ม95 บทบาทข องข บวนการ
จึงมีแ นวโน้มที่เพิ่มม ากขึ้นในป ัจจุบัน
ด้านศาสนาและความเชื่อ ความแตกต่างทางศาสนาและความเชื่อทำ�ให้ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมด้าน
ศาสนาและความเชื่อต่างมีบทบาทที่สำ�คัญในการเผยแพร่และสร้างเครือข่ายศาสนาและความเชื่อ ภายหลังจากที่มี
ความพยายามของประเทศตะวนั ตกในอดตี ทพ่ี ยายามเผยแพรศ่ าสนามาหลายศตวรรษ การเปดิ กวา้ งในสมยั โลกาภวิ ตั น์
ทำ�ให้ข บวนการเคลื่อนไหวท างส ังคมด้านศาสนาแ ละค วามเชื่อมีก ารเผยแ พร่ข ้ามประเทศ เช่น กรณีน าย มุนซอนเมียง
( ) นักการศ าสนาในเกาหลีใต้ เผยแพร่ค วามเชื่อในสหรัฐอเมริกาและท ั่วโลก เป็นต้น การเผยแพร่ค วามเชื่อ
ด้านศาสนาสมัยใหม่ส่วนหนึ่งทำ�ให้ต้องกำ�หนดยุทธวิธีด้วยการสร้างสัมพันธ์กับรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐเพื่ออำ�นวย
ความส ะดวกในก ารด ำ�เนินก าร แตห่ ากข บวนการศ าสนาแ ละค วามเชื่อป ฏิเสธก ารเข้าด ูแลข องร ัฐอ าจท ำ�ใหร้ ัฐเข้าจ ัดการ
อย่างใดอย่างห นึ่ง โดยเฉพาะอ ย่างย ิ่งห ากความเชื่อม ีล ักษณะท ี่ท ้าทายอำ�นาจร ัฐ เช่น ความเชื่อของลัทธิโอมชินริเคียว
( ) ที่ท ำ�ให้ชาวญี่ปุ่นเสียชีวิตจำ�นวน 12 คน บาดเจ็บกว่า 5,000 คน ภายหลังก ารปล่อยแก๊สพิษท ี่
ประกอบด้วยสารไซยาไนต์ในสถานีรถไฟใต้ดิน ใน ค.ศ. 1995 หรือความเชื่อจากลัทธิฝ่าหลุนกง ( ) ทำ�ให้
ชาวฮ่องกงจำ�นวนหนึ่งใช้เป็นเครื่องมือในก ารต่อต้านการปกครองของสาธารณรัฐประชาชนจีน และทางการได้ตอบโต้
ด้วยการจับกุมผู้นับถือภายหลังจากท่ีมีการเผยแพร่เข้าสู่จีน และลดความน่าเช่ือถือด้วยการเผยแพร่ภาพเด็กชาวจีน
ที่นับถือลัทธิเสียชีวิตจากไฟไหม้ที่พักเพราะฆ่าตัวตายตามความเชื่อในลัทธินี้ทางโทรทัศน์ เป็นต้น การกลับมาของ
แนวคิดแบบด ั้งเดิม (Fundamentalism) ของศ าสนาบางศ าสนา ทำ�ให้เกิดความร ู้สึกถ ึงความแ ตกต ่างจากความเป็น
อยู่แบบเดิม เช่น
การกลับมาของศาสนาอ ิสลามแ บบดั้งเดิมทำ�ให้ประเทศห ลายป ระเทศต่อต ้าน เช่น ฝรั่งเศส ที่ป ระธานาธิบดี
และรัฐสภาให้ความเห็นชอบร่างกฎหมายที่ห้ามเด็กนักเรียนหญิงมุสลิมคลุมศีรษะอันเป็นหลักปฏิบัติของศาสนาเข้า
โรงเรียน ใน ค.ศ. 2004 เป็นต้น ทำ�ให้ร ัฐบาลแ ละข บวนการเคลื่อนไหวทางศาสนาอิสลามท ั่วโลกต ่างต ่อต ้านน โยบาย
ของรัฐบาลฝรั่งเศส เป็นต้น ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมด้านศาสนาและความเชื่อจึงนับเป็นตัวแสดงที่สำ�คัญใน
การส ร้างค วามร่วมม ือหรือค วามข ัดแ ย้ง และมีผลกร ะทบต ่อป ระเทศใดป ระเทศหนึ่ง เพราะก ารน ับถือศ าสนาข องคน
กลุ่มใดกลุ่มหนึ่งในประเทศหนึ่งทำ�ให้คนกลุ่มนั้นกลายเป็นชนกลุ่มน้อย และทำ�ให้ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม
ของศาสนาแ ละความเชื่อน ั้นเรียกร้องให้มีการเปลี่ยนแปลงท างการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของป ระเทศน ั้น จนอาจ
เป็นผลให้มีความเปลี่ยนแปลงตามมา ดังที่เคยปรากฏในประเทศอิหร่านที่มีการเปลี่ยนแปลงจากพระเจ้าชาห์มาเป็น
อาย ะตุลลอฮ์ โคมัยน ี (Ayatollah Khomeini) ใน ค.ศ. 1979 เป็นต้น
สรปุ การเปลีย่ นแปลงข องส งั คมโลกเขา้ ส โู่ ลกาภ วิ ตั น ท์ �ำ ใหอ้ งคก์ ารพ ฒั นาเอกชนแ ละข บวนการเคลือ่ นไหวท าง
สังคมต ่างม บี ทบาทเพิ่มข ึ้นท ั้งด ้านก ารเมือง เศรษฐกิจ และส ังคม โดยม กี ารนำ�ประเด็นป ัญหาม าเป็นต ัวข ับเคลื่อนค วาม
เคลื่อนไหว เป็นที่น ่าสังเกตว ่าความเกี่ยวโยงแ ละค วามส ัมพันธ์ข องป ระเด็นปัญหาแต่ละป ระเด็นท ำ�ให้องค์การพัฒนา
เอกชนแ ละข บวนการเคลือ่ นไหวท างส งั คมต า่ งเคลือ่ นไหวโยงใยก บั ป ญั หาห ลายส ว่ นท เี่ กีย่ วขอ้ ง เชน่ กลุม่ ส นั ตภิ าพเขยี ว
95 See Timothy W. Luke. “Ecological Politics and local struggles: Earth First as an environmental resistence move-
ment.” Current Perspectives in Social Theory. 14 p. 241-267 และไชยร ัตน์ เจริญสินโอฬาร อ้างแ ล้ว หน้า 18-27
