Page 29 - การศึกษาชีวิตครอบครัวและชุมชน

การสรา้ งเสริมความเขม้ แข็งของครอบครัวและชมุ ชน 12-17
1.4 ด้านทุนทางสังคม

1.4.1 ครอบครวั มีท่ีอยู่อาศยั มน่ั คง
1.4.2 สมาชิกในครอบครวั มีการศกึ ษาดี
1.4.3 สมาชิกในครอบครัวเป็นผปู้ ฏบิ ัตดิ ปี ฏิบตั ชิ อบ เป็นทย่ี อมรบั ของสังคม
1.4.4 สมาชิกในครอบครัวเป็นสมาชิกกลุ่มทางสังคม และมีส่วนร่วมในกิจกรรมพัฒนา
คุณภาพชวี ติ ในชมุ ชน
1.5 ด้านการหลีกเล่ียงภาวะเส่ียงและการปรับตัวได้ในภาวะยากล�ำบาก
1.5.1 ครอบครัวมีการเตรียมความพร้อมในการรองรับภาวะยากล�ำบากในด้านต่างๆ อาทิ
มีการทำ� ประกันชวี ิต/ประกนั ภัย ประกนั อุบัตเิ หตุ
1.5.2 ครอบครัวร่วมมอื กันแกไ้ ขปญั หาเมอ่ื เกดิ ภาวะวกิ ฤติ
1.5.3 ครอบครวั สามารถปรับตวั และฟนื้ ตัวได้เมอ่ื เกิดภาวะวิกฤติ

2. ตัวชี้วัดความเข้มแข็งของชุมชน

การสร้างเสริมความเข้มแข็งของชุมชนเป็นแนวคิดที่มีบทบาทส�ำคัญในการพัฒนาประเทศ
เนอื่ งจากเปน็ กลไกทช่ี ว่ ยลดผลกระทบของการพฒั นาในอดตี ใหน้ อ้ ยลง พรอ้ มกบั สรา้ งเสรมิ ชวี ติ ความเปน็ อยู่
ท่ีดี มคี วามสุข มีความมัน่ คงแก่คนในชุมชน ซง่ึ จะส่งผลใหส้ ังคมโดยรวมมโี ครงสร้างท่เี ขม้ แข็งเพ่อื รองรบั
การพัฒนาประเทศที่ม่ันคงย่ังยืนต่อไปได้ ด้วยเหตุน้ี ทิศทางการพัฒนาประเทศท่ีปรากฏในแผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ ฉบับท่ี 8 เป็นตน้ มาจนถงึ ปจั จบุ นั จึงให้ความสำ� คัญกับการสรา้ งเสริมความ
เข้มแข็งของชุมชนอย่างตอ่ เนอ่ื ง (วรวิทย์ อนริ ทุ ธว์ รกุล และธีรพงษ์ มาลัยทอง, 2550, น. 40) พรอ้ มกบั
มีความพยายามจากนักวิชาการและหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องในการพัฒนาดัชนีช้ีวัดความเข้มแข็งของชุมชน
เพอ่ื ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งมอื ตรวจสอบผลสำ� เรจ็ ของการดำ� เนนิ งานเพอ่ื สรา้ งเสรมิ ความเขม้ แขง็ ของชมุ ชนในสงั คม
ไทย ดงั จะยกตัวอย่างเพอื่ เป็นแนวทางในการศึกษาตอ่ ยอดหรือนำ� สู่การปฏิบตั ิ ดงั นี้

สมุ าลี สันติพลวฒุ ิ โสมสกาว เพชรานนท์ และสมหมาย อุดมวทิ ิต (2549) ด�ำเนินการจยั เรอื่ ง
ตัวช้ีวัดความเข้มแข็งของชุมชนและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเข้มแข็งของชุมชน โดยการวิจัยน้ีเป็น
ส่วนหนึ่งของโครงการจัดท�ำระบบฐานข้อมูลและตัวช้ีวัดความเข้มแข็งของชุมชนเพ่ือพัฒนายุทธศาสตร์
การสร้างเสริมชุมชนเข้มแข็งของศูนย์วิจัยเศรษฐศาสตร์ประยุกต์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์ จากผลการวิจัยครั้งน้ี ได้ข้อสรุปว่า ส่ิงที่สามารถใช้เป็นตัวช้ีวัดความเข้มแข็งของชุมชน
มจี �ำนวนท้ังส้ิน 51 ตวั โดยจ�ำแนกตามมิตขิ องปัจจยั ทนุ ออกเปน็ 4 ด้าน และในแตล่ ะด้านจะจ�ำแนกออก
เป็นมติ ยิ อ่ ยๆ รวมท้ังระบตุ วั ชี้วดั ของมติ ยิ อ่ ยแตล่ ะมิติดว้ ย โดยมรี ายละเอียด ดังนี้

1. ตัวชี้วัดความเข้มแข็งด้านทุนการเงิน/ทุนท่ีสร้างขึ้น จ�ำแนกเป็นมิติย่อย 7 มิติ คือ
(1) สาธารณปู โภค (2) ขอ้ มูลขา่ วสาร (3) การประกอบอาชพี /รายได้ (4) ผลผลติ ในชมุ ชน (5) ปัจจัย
การผลิต ( 6) การออม/หนี้สิน และ (7) การเข้าถึงแหล่งเงินทุน โดยมีตัวช้ีวัดรวมกันจ�ำนวนทั้งสิ้น
36 ตัว