Page 30 - การศึกษาชีวิตครอบครัวและชุมชน

12-18 การศกึ ษาชีวติ ครอบครัวและชุมชน
2. ตัวชี้วัดความเข้มแข็งด้านทุนมนุษย์ จ�ำแนกเป็นมิติย่อย 6 มิติ คือ (1) การศึกษาและ

กระบวนการเรียนรู้ (2) สุขภาพอนามัย (3) ศีลธรรม (4) ชีวิตครอบครัว (5) ความภาคภูมิใจ และ
(6) คุณลกั ษณะผู้นำ� ชุมชน โดยมีตวั ช้ีวดั รวมกันจ�ำนวนทั้งสิน้ 28 ตัว

3. ตวั ชว้ี ดั ความเขม้ แขง็ ดา้ นทนุ ทางสงั คม จำ� แนกเปน็ มติ ยิ อ่ ย 6 มติ ิ คอื (1) วฒั นธรรม/ประเพณี
(2) ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ (3) การมสี ว่ นรว่ มในชมุ ชน (4) ความเทา่ เทยี ม (5) กลมุ่ และองคก์ ารภายในชมุ ชน
และ (6) ความปลอดภยั ในการดำ� เนนิ ชวี ติ โดยมตี ัวช้วี ัดรวมกนั จำ� นวนทงั้ สิน้ 44 ตวั

4. ตัวช้ีวัดความเข้มแข็งด้านทุนธรรมชาติ จ�ำแนกเป็นมิติย่อย 3 มิติ คือ (1) ปริมาณของ
ทรัพยากรธรรมชาติ (2) คณุ ภาพของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ (3) การใชป้ ระโยชนจ์ าก
ทรัพยากรธรรมชาติ โดยมีตวั ช้ีวดั รวมกันจ�ำนวนทงั้ สิ้น 14 ตวั

นภาภรณ์ หะวานนท์ เพ็ญสริ ิ จีระเดชากุล สรุ วฒุ ิ ปัดไธสง น�ำชยั ศุภฤกษช์ ยั สกุล และปานจกั ร
เหล่ารัตนวรพงษ์ (2550) ไดจ้ ดั ท�ำโครงการพฒั นาดชั นคี วามเข้มแข็งของชุมชน จากการด�ำเนินงานตาม
โครงการ พบว่า ดัชนีความเขม้ แขง็ ของชุมชนมีดว้ ยกัน 4 มติ ิ โดยมีตัวช้วี ดั ของดัชนีแต่ละมติ ิ ดังน้ี

1. มติ คิ วามสามารถในการพงึ่ ตนเองของชมุ ชน มตี วั ชว้ี ดั 4 ตวั คอื (1) ประสบการณค์ วามสำ� เรจ็
ในการระดมทุนเพื่อน�ำมาใช้ประโยชน์ในชุมชน (2) การมีกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชนโดยไม่ต้อง
พงึ่ พิงภายนอก (3) ความส�ำเร็จในการปฏเิ สธข้อเสนอทไี่ ม่มปี ระโยชนอ์ ยา่ งแท้จริง และ (4) การบรโิ ภค
ผลผลติ ในชุมชนต่อการบริโภคทั้งหมด

2. มติ คิ วามมัน่ คงปลอดภัยของชมุ ชน มตี ัวช้วี ัด 6 ตัว คอื (1) ความใกลช้ ิดและไวว้ างใจกนั ของ
คนในชุมชน (2) อาชญากรรมท่ีเกิดขึ้นในชุมชน (3) อุบัติเหตุท่ีเกิดข้ึนในชุมชน (4) สิทธิในการใช้
ทรพั ยากรชมุ ชนโดยปราศจากอทิ ธพิ ลทไี่ มเ่ ปน็ ธรรม (5) การมรี ะบบความชว่ ยเหลอื ใหค้ นในชมุ ชนสามารถ
ด�ำรงชวี ิตอยไู่ ด้ และ (6) สมบตั สิ าธารณะไม่ถูกทำ� ลาย

3. มติ กิ ารมวี สิ ยั ทศั นข์ องชมุ ชน มตี วั ชว้ี ดั 2 ตวั คือ (1) ความสามารถของชมุ ชนในการมองเหน็
แนวทางแกป้ ญั หาของชุมชน และ (2) ความสามารถของชุมชนในการคาดการณ์ส่ิงทจี่ ะเกดิ ขน้ึ ในอนาคต

4. มติ คิ วามรกั และหวงแหนชุมชน มีตวั ชีว้ ดั 4 ตัว คือ (1) การดำ� รงอยู่ของประเพณี พิธกี รรม
ของชุมชน (2) เยาวชนรู้ประเพณี พิธีกรรมของชุมชน (3) การด�ำรงอยู่ของภูมิปัญญาของชุมชน และ
(4) เยาวชนร้ภู มู ปิ ญั ญาของชุมชนที่มมี าแตเ่ ดิม

ระหวา่ งปี พ.ศ. 2547- 2550 สำ� นกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ ได้
พฒั นาดชั นชี วี้ ดั ความเขม้ แขง็ ของชมุ ชน โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ใชเ้ ปน็ ตวั ชว้ี ดั ผลสำ� เรจ็ ของการดำ� เนนิ งาน
ภาครัฐที่มีต่อการสร้างเสริมความอยู่เย็นเป็นสุขให้บังเกิดข้ึนในสังคมไทยในระยะการใช้แผนพัฒนาฯ
ฉบับที่ 9 (วรวทิ ย์ อนริ ทุ ธ์วรกุล และธรี พงษ์ มาลัยทอง, 2550) วธิ กี ารพฒั นาตัวชวี้ ัดความเขม้ แข็งของ
ชุมชน คือ การน�ำผลการวิจัย บทความทางวิชาการ รวมท้ังผลการพัฒนาตัวชี้วัดท่ีเกี่ยวข้องกับความ
เขม้ แขง็ ของชุมชนซึ่งปรากฏอยู่ในช่วงเวลานน้ั มาสังเคราะหเ์ ขา้ ดว้ ยกันเพ่อื กำ� หนดองค์ประกอบหลักและ
ดัชนีช้วี ดั รวมทั้งก�ำหนดตัวชวี้ ัดท่ีสามารถสะทอ้ นเปา้ หมายสดุ ท้าย (ends) ของการพฒั นาตามแผนฯ ซงึ่
กค็ ือ ความอย่เู ย็นเปน็ สุขภายในชมุ ชน ดงั รายละเอียดตอ่ ไปนี้