Page 16 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน
P. 16
9-6 ความรเู้ บอื้ งตน้ การสอื่ สารชุมชน
ความน�ำ
ในช่วงเริ่มต้นของการพัฒนา “สตรี” หรือ “ผู้หญิง” ไม่ได้รับการพูดถึงหรือให้ความส�ำคัญ
มากนัก โดยจะถูกผลักให้อยู่นอกวงของการพัฒนา กระทั่งมีการพูดถึงผู้หญิงในทศวรรษท่ี 2 ของการ
พัฒนาของสหประชาชาติ (พ.ศ. 2513-2523) ได้ให้ความสนใจต่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และความ
ต้องการขั้นพื้นฐานของมนุษย์ ผู้หญิงซึ่งมีจ�ำนวนคร่ึงหนึ่งของมนุษยชาติได้รับความสนใจและกล่าวถึงใน
การพฒั นา การพยายามใหผ้ หู้ ญงิ เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในกระบวนการพฒั นาและกลายเปน็ ยทุ ธศาสตรข์ องการ
พัฒนาในทศวรรษที่ 1970 (พ.ศ. 2513-2522) โดยเริ่มแรกผู้หญิงถูกมองว่าเป็นกลุ่มคนที่ต้องได้รับการ
พัฒนา การสื่อสารโดยเฉพาะส่ือมวลชนกลายเป็นเครื่องมือท่ีส�ำคัญท่ีใช้ในการพัฒนาศักยภาพของสตรี
ส่อื มวลชนถกู คาดหวงั ใหเ้ ปน็ กลไกที่ทำ� หน้าที่ 2 ประการ คือ 1) เป็นกลไกสง่ เสริมการเรยี นรูข้ องสตรีเอง
และ 2) เป็นกลไกในการรณรงค์เพื่อเปลี่ยนแปลงทัศนคติและขจัดการเลือกปฏิบัติ (กาญจนา แก้วเทพ,
2540: 3)
แม้การมีส่วนร่วมของผู้หญิงในการพัฒนาสังคมจะเป็นท่ียอมรับว่ามีความส�ำคัญ แต่สังคมส่วน
ใหญย่ งั มองขา้ มหรอื เลอื กปฏบิ ตั ติ อ่ ผหู้ ญงิ และไมเ่ ปดิ โอกาสใหผ้ หู้ ญงิ ไดแ้ สดงศกั ยภาพเทา่ ทค่ี วร เนอื่ งจาก
คา่ นยิ ม ระบบสังคม และตวั ระบบกฎหมายท่ที �ำให้ผู้หญงิ ถกู ปดิ กนั้ ซ่งึ ในความเป็นจรงิ แลว้ สตร/ี ผ้หู ญงิ
(ในที่นผ้ี ูเ้ ขียนจะใช้คำ� วา่ “ผหู้ ญงิ ” เปน็ หลกั ) ในการพฒั นาเปน็ เรอื่ งของบทบาทหญงิ ชาย และด้วยเหตุนี้
แนวคดิ สตรนี ยิ มจงึ เกย่ี วขอ้ งกบั สตรใี นการพฒั นาเปน็ อยา่ งยงิ่ เนอ่ื งจากแนวคดิ สตรนี ยิ มจะวางกรอบส�ำหรบั
การวเิ คราะหถ์ งึ สาเหตทุ ท่ี ำ� ใหผ้ หู้ ญงิ ดอ้ ยกวา่ ผชู้ ายทอี่ ยใู่ นโครงสรา้ งสงั คมเดยี วกนั เมอ่ื พจิ ารณาการพฒั นา
ทัง้ ระบบจงึ จ�ำเปน็ ต้องคำ� นึงถงึ การวเิ คราะหต์ ามแนวสตรีนิยมดว้ ย ถงึ แมว้ ่าทศวรรษที่สองแหง่ การพฒั นา
ของสหประชาชาตจิ ะช้ใี หเ้ ห็นว่า ผูห้ ญิงมีบทบาทส�ำคญั ในกระบวนการพฒั นา (กรวภิ า บญุ ซอื่ , 2538: 8)
ในหนว่ ยนี้ผู้เขยี นจะเรมิ่ ด้วยการท�ำความเขา้ ใจความหมายของสตรีว่าถกู นยิ ามไว้อยา่ งไรบา้ ง และสงั คมมี
ทศั นะตอ่ ผหู้ ญงิ อยา่ งไรเพอื่ สรา้ งความเขา้ ใจวา่ สตรแี ละการพฒั นามคี วามสมั พนั ธก์ นั อยา่ งไร และการสอื่ สาร
เขา้ มามบี ทบาทต่อการพัฒนาสตรใี นชมุ ชนในแงม่ ุมใดบ้าง
