Page 71 - สังคมมนุษย์
P. 71
มนษุ ยก์ บั สถาบันสงั คมและการจดั ชว่ งช้ันทางสังคม 3-61
สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นจึงได้บัญญัติกฎหมาย พ.ศ. 2348 ระบุให้ทายเชลยมีค่าตัว
และไถ่ตวั ได้ตามกฎหมาย
ทาสในสมยั กรงุ รตั นโกสนิ ทรต์ อนตน้ สว่ นใหญเ่ ปน็ ทาสชว่ั คราวหรอื ทาสสนิ ไถท่ นี่ ายเงนิ ชว่ ย
ไถ่ให้พ้นจากความเป็นทาส ดังน้ันเจ้าของทาสหรือนายทาสจะลงโทษหรือให้ทาสท�ำงานหนักจะมีน้อย
เพราะทาสมักจะหาเงินมาไถ่ตนได้ (อคิน รพพี ฒั น,์ 2521, น. 151)
กลุ่มคนนอกระบบไพร่ มกี ลมุ่ คนอนื่ 2 ประเภททไี่ มจ่ ดั เขา้ อยใู่ นชนชน้ั ใดคอื พระสงฆแ์ ละ
ชาวต่างชาติ อาจกล่าวได้ว่าการจัดช่วงช้ันทางสังคมสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นจนถึงก่อนปฏิรูปสังคมใน
สมยั รชั กาลท่ี 5 สงั คมไทยไดม้ กี ารจดั แบง่ ชว่ งชน้ั ทางสงั คมเปน็ 4 ชนชน้ั โดยอาศยั ฐานะทางการเมอื งและ
ทางเศรษฐกิจในการจดั แบง่ ได้แก่ (ณรงค์ เส็งประชา, 2537, น. 92-93)
(1) เจา้ ในสมยั กอ่ นรชั กาลที่ 3 มดี ว้ ยกัน 3 ตำ� แหน่งคอื เจา้ ฟ้า พระองค์เจ้า และ
หมอ่ มเจ้า ส่วนหมอ่ มราชวงศ์และหมอ่ มหลวงไดจ้ ดั ต้ังข้ึนในสมัยรัชกาลท่ี 4
(2) ขนุ นาง ได้แยกออกได้ 8 ล�ำดบั จากสูงไปตา่ํ ดงั น้ี สมเด็จเจา้ พระยา เจา้ พระยา
พระยา พระ หลวง ขุน หมืน่ และพัน
(3) ไพร่ เปน็ ประชาชนทีอ่ ย่ใู ต้ปกครองของขนุ นางมหี น้าท่ที ำ� งานใหห้ ลวงและรบั ใช้
นาย ไพรแ่ บ่งออกเป็น
- ไพร่หลวง ท�ำงานให้หลวง 6 เดือน โดยอยใู่ ตบ้ งั คบั บัญชาของนาย
- ไพรส่ ม ท�ำงานใหน้ ายเป็นสมบตั ิส่วนหน่งึ ของนาย
- ไพรส่ ว่ ย ท�ำงานส่งสว่ ยใหห้ ลวง เชน่ สง่ เป็นดีบกุ แร่ธาตุอ่นื
(4) ทาส หมายถึง บุคคลที่ถูกครอบครองโดยกรรมสิทธิ์โดยบุคคลอ่ืน ทาสมี 7
ประเภท ไดแ้ ก่ ทาสสินไถ่ ทาสในเรือนเบีย้ ทาสไดม้ าแต่บดิ ามารดา ทาสมผี ู้ให้ ทาสจากผ้ตู ้องโทษ ทาส
ท่ีได้เล้ียงไว้ในยามทพุ ภิกขะ และทาสเชลย
1.3 สังคมสมัยรัตนโกสินทร์สมัยปฏิรูปสังคมในสมัยรัชกาลท่ี 5 ในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการ
ปฏิรูปการปกครองท�ำให้ระบบชนชั้นได้เปลี่ยนแปลงไป ข้าทาสค่อยๆ หมดไป ประชาชนท่ัวไปสามารถ
เล่อื นช้นั ทางสงั คมได้ ประชาชนสามารถเลอื่ นชนั้ ไปอยใู่ นชนชั้นสงู ได้ คนท่ีรํ่ารวยอาจกลายเป็นชนชน้ั สงู
ได้ คนทมี่ ีการศึกษาสูงจะไดร้ ับต�ำแหน่งหนา้ ท่ีการงานสูงๆ จะเล่ือนชั้นเป็นชนช้นั สงู ได้
2. สังคมไทยในปัจจุบัน
นกั วชิ าการจดั ชว่ งชน้ั ทางสงั คมไทยในปจั จบุ นั เปน็ การจดั ชว่ งชนั้ ในระบบชนชน้ั (Class system)
โดยมีศกึ ษาและจดั ช่วงช้นั ทางสงั คมไวห้ ลากหลายและที่ส�ำคญั เช่น
พฒั นา รมยสตุ (2500) ไดแ้ สดงทศั นะการจดั ลำ� ดบั ชนั้ ในสงั คมไทยไวใ้ นบทความเรอ่ื ง “พเิ คราะห์
ลักษณะชนชั้นในสังคมไทย” ซึง่ ไดแ้ บ่งชนชน้ั ในสงั คมไว้ 5 ชน้ั และในบางชนั้ ได้แบง่ ย่อยลงไปอกี ดังนี้
