Page 26 - สังคมมนุษย์
P. 26
13-16 สังคมมนษุ ย์
จติ รา วรี บรุ นี นท์ และอนชุ า มว่ งใหญ่ (2553, น. 205-206) สาเหตภุ ายในเกดิ ขน้ึ เมอื่ สมาชกิ ของ
สังคมมีความเห็นวา่ สง่ิ ใหม่เปน็ สิ่งทีม่ คี า่ สนองความตอ้ งการ และความจำ� เป็นของตนและสงั คม ยิง่ ถา้ เป็น
ความต้ังใจและความปราถนาของผ้นู �ำดว้ ยแลว้ จะสนบั สนนุ ใหก้ ารเปลีย่ นแปลงเปน็ ไปอยา่ งรวดเร็วย่งิ ข้ึน
สาเหตุภายนอก เนื่องจากสังคมมักจะรับเอาวิถีการด�ำเนินชีวิตจากสังคมอ่ืนที่ยอมรับกันว่าเจริญแล้วมา
เปน็ เครือ่ งมือในการพัฒนาสังคมของตน
นอกจากปจั จยั ภายในสงั คมและภายนอกสงั คม ทสี่ ง่ ผลตอ่ การเปลยี่ นแปลงทางสงั คมและวฒั นธรรม
แลว้ อกี ปจั จยั หนง่ึ ทสี่ ำ� คญั และสง่ ผลกระทบตอ่ การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมและวฒั นธรรมโดยเฉพาะตอ่ ชมุ ชน
ท้องถิ่นอย่างรนุ แรง ก็คอื “การพัฒนา”
ท้ังนี้เนื่องจากแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศที่ผ่านมา ได้ก่อประโยชน์แก่สังคมไทย
หลายดา้ น แตข่ ณะเดยี วกนั กส็ ง่ ผลกระทบอยา่ งมากตอ่ การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมและวฒั นธรรมของสงั คม
ไทยในทกุ ระดบั โดยเฉพาะหนว่ ยทางสงั คมที่เลก็ ท่สี ดุ คือ ชมุ ชนทอ้ งถิ่น เน่อื งจากแนวทางการพฒั นาท่ี
ขาดความสมดลุ ระหวา่ งการพฒั นาเมอื งและการพฒั นาชนบท ทำ� ใหช้ มุ ชนออ่ นแอและลม่ สลาย สง่ ผลทำ� ให้
หลายมติ ขิ องการพฒั นาประเทศไมป่ ระสบผลสำ� เรจ็ และสง่ ผลกระทบทท่ี ำ� ใหค้ ณุ ภาพชวี ติ ของคนในชมุ ชน
ตกต่�ำกวา่ ทีพ่ งึ จะเปน็ อกี ดว้ ย
ซึ่งสาเหตุส�ำคัญที่ท�ำให้การพัฒนา ส่งผลให้ชุมชนล่มสลาย ก็เนื่องจาก (เกรียงศักด์ิ เจริญวงศ์
ศักดิ์, 2544, น. 4-10)
1. การพฒั นาทมี่ งุ่ เพยี งเศรษฐกจิ เปน็ ศนู ยก์ ลาง การมงุ่ เพยี งการพฒั นาเศรษฐกจิ อยา่ งขาดความ
สมดลุ ทำ� ใหส้ งั คมไทยเปลยี่ นผา่ นสสู่ งั คมอตุ สาหกรรมอยา่ งขาดการพจิ ารณาผลกระทบอยา่ งเพยี งพอ สง่ ผล
ให้คนในชุมชนท้องถ่ินในชนบท โดยเฉพาะคนหนุ่มสาวอพยพเข้าสู่ตัวเมืองในอัตราท่ีสูงเพ่ือหางานท�ำ
ชุมชนท้องถนิ่ ในชนบท จงึ ถูกทง้ิ ให้เหลอื เฉพาะเด็กและคนชราเปน็ สัดส่วนสูง ความเป็นชมุ ชนทีม่ ีอย่นู ้อย
มากอยูแ่ ล้วในเมืองหลวงต้ังแต่ในอดตี ยิ่งกลบั ทวีความเป็นเมืองทตี่ า่ งคนตา่ งอยู่ มีบรรทัดฐานของการไม่
ยุง่ เกย่ี วกนั การติดต่อสัมพนั ธ์กนั ของคนในเมืองมลี ักษณะร้จู กั กันเพียงผวิ เผนิ และเปน็ ทางการ
นอกจากนี้ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจเกิดข้ึนควบคู่กับกระแสวัตถุนิยมที่ได้ปรากฏข้ึนใน
ลกั ษณะของการครอบงำ� ทศั นคตขิ องคนในสงั คม ผคู้ นสว่ นใหญจ่ งึ ยดึ โยงความสมั พนั ธอ์ ยบู่ นรากฐานแหง่
ผลประโยชน์ เงินทอง ความอยู่รอด และความสุขความบันเทิงเป็นหลัก ส่งผลให้คุณธรรมจริยธรรมของ
คนตกต่�ำลง ผู้คนเห็นคุณค่าความส�ำคัญของความสัมพันธ์เชิงเศรษฐกิจมากกว่าความสัมพันธ์ด้วยน�้ำใส
ใจจริง ความสัมพันธ์ที่มุ่งเก้ือกูลกันในระดับชุมชน ไม่มีความส�ำคัญเพียงพอเม่ือเทียบกับการแสวงหา
ผลประโยชนส์ ว่ นตน ผ้คู นจึงขาดความสัมพันธท์ ี่ลึกซง้ึ ในระดบั ชุมชน ยังผลใหช้ มุ ชนท้องถนิ่ ล่มสลาย
2. การพัฒนาที่ขาดการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการที่ผ่านมา การกำ� หนดเปา้ หมายและ
การแกไ้ ขปญั หาในการพฒั นาโดยสว่ นใหญจ่ ะตกอยใู่ นมอื ของภาครฐั เปน็ สำ� คญั ทงั้ นเี้ นอ่ื งจากการตอ้ งการ
ความรวดเรว็ และความสะดวกในกระบวนการทำ� งาน ในแตล่ ะขนั้ ตอนของการวางแผนการปฏบิ ตั งิ าน รวม
ถงึ การประเมินผล
แนวทางเชน่ นเี้ ปน็ อปุ สรรคสำ� คญั ทปี่ ดิ ชอ่ งทางการเขา้ มามสี ว่ นรว่ มของชมุ ชน ทงั้ ๆ ทป่ี ญั หาชมุ ชน
ท้องถ่ินที่เกิดขึ้นมีมากเกินกว่าขีดความสามารถในการจัดการของภาครัฐแต่เพียงฝ่ายเดียว เช่น ปัญหา
