Page 25 - สังคมมนุษย์

การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมกับปญั หาสังคม 13-15

เรื่องท่ี 13.1.3
สาเหตุของการเปล่ียนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม

การเปลย่ี นแปลงเปน็ สง่ิ ทต่ี อ้ งเกดิ ขนึ้ อยา่ งไมส่ ามารถหลกี เลย่ี งไดใ้ นทกุ สงั คม เพยี งแตผ่ ลของการ
เปลีย่ นแปลง รปู แบบของความเปลย่ี นแปลง ปัจจยั ในการเปลีย่ นแปลง รวมทัง้ ระดับของการเปล่ยี นแปลง
จะเปน็ เชน่ ไรนัน้ อาจจะเหมอื นหรือแตกต่างกันในแตล่ ะสงั คมก็ได้ อีกทั้งการเปลย่ี นแปลงนั้น ย่อมเกดิ ขนึ้
ไดใ้ นทุกระดับท้งั ระดับมหภาคซ่ึงอาจจะเปน็ ระดบั โลก ระดบั ภูมภิ าคระดับประเทศกไ็ ด้ หรอื ระดบั จุลภาค
เชน่ ระดบั ทอ้ งถน่ิ และการเปลย่ี นแปลงนน้ั กม็ ที งั้ ทางดา้ นการเมอื ง เศรษฐกจิ สงั คม วฒั นธรรม เทคโนโลยี

ดงั นน้ั การเปลีย่ นแปลงทางสงั คมและวฒั นธรรม นับวา่ เปน็ ประเดน็ ทสี่ ำ� คญั และไม่วา่ ผลของการ
เปลี่ยนแปลงจะเป็นอย่างไร ย่อมส่งผลต่อภาพรวมของประเทศตามมา และโดยปกติเมื่อกล่าวถึงสาเหตุ
ของการเปลีย่ นแปลงทางสงั คมและวฒั นธรรมนนั้ นักวชิ าการมกั จะกลา่ วว่า เกดิ ขน้ึ จากหลายปัจจยั ดังน้ี

ปัจจัยของการเปล่ียนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม

โดยปกติเมื่อพูดถึงการเปล่ียนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมน้ัน มักจะมีหลายสาเหตุ แต่
นกั วชิ าการจำ� นวนมากมกั จะแบง่ สาเหตหุ รอื ปจั จยั ทท่ี ำ� ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงทางสงั คมและวฒั นธรรม วา่ มี
2 สาเหตุ หรือ 2 ปจั จยั คือ ปัจจัยภายนอกสงั คมและปัจจัยภายในสังคม เชน่

โกวิทย์ พวงงาม (2553, น. 97-98) ไดก้ ลา่ ววา่ ปัจจยั ภายใน คือ สิ่งต่างๆ ภายในสงั คมทีเ่ ปน็
ปจั จัยก่อให้เกิดการเปล่ียนแปลงขึน้ ภายในชมุ ชน ซึง่ สามารถแบ่งได้ 2 ลักษณะ คือ

- ปจั จัยทางธรรมชาติ รวมทงั้ สภาพทางภมู ิศาสตร์และดาราศาสตร์
- ปัจจัยทางสังคม เป็นการเปล่ียนแปลงลักษณะหรือความแตกต่างขององค์ประกอบของ
ประชากร เช่น การเพ่มิ และลดของประชากร การย้ายถิ่น อายุ เพศและการศกึ ษา เปน็ ตน้
ส่วนปัจจัยภายนอก ไดแ้ ก่ การติดต่อระหว่างสงั คมท่ีหลากหลาย และการกระทบกระทงั่ ระหวา่ ง
สงั คม ตงั้ แตก่ ารลา่ อาณานคิ มและการโจมตจี ากชาตอิ นื่ ลว้ นเปน็ เหตใุ หเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงของสงั คมและ
วฒั นธรรม
พระมหาสนอง ปัจโจปการี (2553, น. 359) ได้กล่าวว่า ปัจจัยภายนอกสงั คม คอื การสอื่ สารที่
พัฒนาขนึ้ จงึ เกดิ การแลกเปลี่ยนและรบั เอาวฒั นธรรมจากตา่ งสังคมเพิม่ ขึ้น ปัจจัยภายใน เชน่ ปจั จยั ทาง
ดา้ นประชากร การประดษิ ฐค์ ดิ ค้นต่างๆ
สญั ญา สญั ญาววิ ฒั น์ (2551, น. 7-8) ไดก้ ลา่ วว่า สาเหตภุ ายใน คือ สงิ่ ต่างๆ ภายในสงั คมที่
เปน็ ตวั เหตทุ �ำใหเ้ กดิ การเปล่ยี นแปลงขึ้นในสงั คม สว่ นสาเหตุภายนอก ก็คอื การติดตอ่ กับสงั คมอ่ืน
สนธยา พลศรี (2545, น. 197-198) ได้กล่าวว่า ปจั จยั ภายใน เช่น จากการประดษิ ฐค์ ิดค้นวิธี
การผลิตใหม่ข้ึนในสังคมนั้นเอง หรือการต่อสู้ขัดแย้งระหว่างกลุ่มในสังคม หรือการริเร่ิมด�ำเนินการ
เปล่ียนแปลงจากชนชั้นน�ำ เป็นต้น ส่วนปัจจัยภายนอก เช่น การรับเอาเทคโนโลยีจากภายนอกสังคม
เปน็ ตน้