Page 12 - สื่อศึกษา
P. 12
14-2 สื่อศกึ ษา
แผนการสอนประจ�ำหน่วย
ชุดวิชา สื่อศึกษา
หนว่ ยที่ 14 ส่อื กบั เพศสภาวะ
ตอนท่ี 14
14.1 แนวคดิ เกยี่ วกบั เพศสภาวะและสื่อกบั เพศสภาวะ
14.2 ทฤษฎีทเ่ี กีย่ วข้องกบั สื่อและเพศสภาวะ
14.3 กรณีศึกษาส่ือกบั เพศสภาวะ
แนวคิด
1. แ นวคิดเกี่ยวกับเพศสภาวะเป็นแนวคิดท่ีมองว่า เพศสภาวะหรือความเป็นเพศต่างๆ เป็น
สิง่ ทส่ี ังคมวัฒนธรรมสร้างขึน้ ภายใตอ้ ดุ มการณแ์ บบชายเป็นใหญ่ ผ่านการอบรมขัดเกลาของ
สถาบนั ทางสังคมต้ังแต่ครอบครวั โรงเรียน ตลอดจนสถาบนั ส่ือมวลชน ซงึ่ สง่ ผลตอ่ บทบาท
หนา้ ทที่ างเพศ เชน่ ความเปน็ แม่ ความเปน็ พอ่ และเบยี ดขบั ความเปน็ เพศอน่ื ๆ ใหก้ ลายเปน็
ความผิดปกติของสังคม โดยมีส่ือมวลชนเป็นกลไกส�ำคัญในการผลิตซ�้ำอุดมการณ์ทางเพศ
ดังน้ันอุดมการณ์ทางเพศจึงได้แทรกซึมอยู่ท้ังกระบวนการเข้ารหัสและถอดรหัสของมนุษย์
ในฐานะท่ีมนษุ ยเ์ ป็นองคป์ ระกอบท่สี ำ� คัญในกระบวนการสือ่ สาร
2. ท ฤษฎสี ายเพศสภาวะเป็นทฤษฎที อ่ี ธบิ ายถึงการกดข่ี การกดี กัน และความไมเ่ ทา่ เทยี มทาง
เพศ เพอ่ื ทจ่ี ะชใี้ หเ้ หน็ ปญั หาแกไ้ ขปญั หาดงั กลา่ วและเปลยี่ นแปลงความสมั พนั ธแ์ บบชายเปน็
ใหญ่ท้ังในระดับสังคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจ ได้แก่ ทฤษฎีสตรีนิยม ความเป็นชาย และ
ทฤษฎีเควยี ร์ ส่วนทฤษฎีสายสอื่ แบง่ ออกเป็น 4 กลมุ่ ตามเกณฑด์ ้านจุดยนื ของทฤษฎีที่ใชใ้ น
การอธิบายปรากฏการณเ์ กี่ยวกบั เพศสภาวะ ได้แก่ ทฤษฎใี นกลุม่ ผลกระทบของสือ่ ท่มี องว่า
ส่ือมีพลังมหาศาลและผู้รับสารมีลักษณะตั้งรับ (passive audience) ดังนั้นสื่อจึงถูกใช้เป็น
เครอื่ งมอื ในการพฒั นาศกั ยภาพของผหู้ ญงิ และผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ ในขณะเดยี วกนั
กท็ ำ� หนา้ ทถี่ า่ ยทอดอดุ มการณท์ างเพศไปดว้ ย ทฤษฎที ต่ี รงขา้ มกบั ทฤษฎกี ลมุ่ ผลกระทบของ
ส่ือ คือ ทฤษฎีการใช้ประโยชน์และความพึงพอใจท่ีมองผู้รับสารว่ามีลักษณะเชิงรุก (active
audience) และใชส้ อ่ื เพอื่ ตอบสนองความตอ้ งการของตนเอง ทฤษฎสี ายภาพสะทอ้ นเปน็ การ
วเิ คราะหภ์ าพของเพศสภาวะตา่ งๆ บนพน้ื ฐานทางทฤษฎี 2 แนวทาง คอื สอ่ื เปน็ ภาพสะทอ้ น
ความเปน็ จรงิ ในสงั คม และสอื่ ประกอบสรา้ งความเปน็ จรงิ ของสงั คม ทฤษฎสี ายวฒั นธรรมศกึ ษา
