Page 92 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 92
8-82 ภาษาถ่ินและวรรณกรรมท้องถนิ่ ไทย
พื้นเวียง เป็นเหตกุ ารณใ์ นสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรตั นโกสนิ ทร์ เนอ้ื หากลา่ วถึงความเหน็
อกเหน็ ใจเจ้าอนุวงศ์ทต่ี อ้ งการปลดปลอ่ ยอาณาจกั รล้านช้างใหเ้ ป็นอสิ ระจากศักดนิ าสยามจากการถกู กดขี่
ตามหัวเมืองอีสานและล้านช้าง เจ้าอนุวงศ์จึงรวบรวมพลลุกขึ้นมาต่อสู้โดยได้รับความร่วมมืออันดีจาก
เจา้ เมืองตา่ งๆ ในภาคอีสานเป็นส่วนมาก
พ้นื เมืองเวียงจันทน์ เปน็ ต�ำนานทเ่ี ล่าถงึ ประวตั ิการสร้างเมอื งเวียงจันทน์และศรโี คตรบูรณ์
หรือเมืองนครพนมในปัจจบุ ัน
พน้ื เมอื งอบุ ลราชธานี เปน็ วรรณกรรมทก่ี ลา่ วถงึ เรอื่ งราวการเดนิ ทางของกองครวั ของพระวอ
พระตาท่ีเดินทางลี้ภัยสงครามกับเจ้าสิริบุญสารแห่งเมืองเวียงจันทน์ การต่อสู้ของพระวอพระตา การต้ัง
รกรากอยู่ท่ีดอนมดแดง และการขอความช่วยเหลือจากสมเดจ็ พระเจา้ ตากสิน จนถึงเหตกุ ารณเ์ จ้าประทุม
วรราชขึน้ เป็นเจ้าเมอื งอบุ ลราชธานี
ตำ� นานอรุ งั คธาตุ หรอื อรุ งั คนทิ าน เปน็ ตำ� นานทม่ี เี รอ่ื งราวกลา่ วถงึ ความเปน็ มาของสถานท่ี
และบ้านเมืองในบริเวณภาคอีสานและภูมิภาคใกล้เคียง และแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของบ้านเมือง
โดยมีศูนย์กลางอยู่ท่ีภูก�ำพร้า (ดอยกปณคีรี) ซ่ึงเป็นที่ตั้งเจดีย์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุส่วนที่เป็น
พระอรุ งั คธาตหุ รือกระดกู หนา้ อกของพระพทุ ธเจา้ ซงึ่ ก็คือพระธาตุพนมในปจั จุบัน
ในที่น้ีจะยกตัวอย่างวรรณกรรมท่ีส่ือให้เห็นประวัติศาสตร์เรื่องพื้นเมืองอุบลราชธานี เพื่อ
เปน็ ตวั อยา่ งการนำ� เสนอเนอื้ เรอื่ งทเี่ กยี่ วกบั ประวตั ศิ าสตรท์ อ้ งถน่ิ ตอนทกี่ ลา่ วถงึ พระตาทเ่ี ปน็ ผนู้ ำ� ในการนำ�
พาผู้คนมาสร้างเมืองอุบล ดงั ขอ้ ความวา่
บัดนี้ จักกล่าวปฐมเหตุเค้า ของพระตานายหมู่
เป็นผู้พาไพร่น้อย มาสร้างสืบเมือง
เมืองอุบลน้ี คนเวียงจันทน์เกี้ยงอ่อยห่อย
เป็นไพร่น้อย ตามบ้านเขตแขวง
พระตามีเดชกล้า เขาย้องว่าดี
เป็นตาแสง ว่าการกองนอก
เอาการให้ องค์ไทธิราช
ตุ้มไพร่น้อย น�ำขึ้นซ่อยเวียง
พระก็สถิตแห่งห้อง หินโงมบ้านใหญ่
มีเดชกล้า คนย้านทั่วแดน
(มานติ ย์ โศกค้อ, 2558, น. 179)
(เกีย้ งอ่อยหอ่ ย = หมดไมม่ ีเหลือ ย้อง = ยกยอ่ ง/ชมเชย ตาแสง = ก�ำนัน/ตำ� บล
ซ่อย = ช่วย ยา้ น = กลวั )
