Page 89 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 89
วรรณกรรมทอ้ งถิน่ ภาคอีสาน 8-79
ในวรรณกรรมเรื่องอ่ืนๆ ส่วนมากจะมีการบอกกล่าวว่าเป็นการสู่ขวัญและมีค�ำเรียกขวัญหรือ
ค�ำสูตรขวัญบ้างแต่ไม่ได้ยาวเหมือนเร่ืองนางผมหอม ดังตัวอย่างพิธีการบายศรีสู่ขวัญในการอภิเษก
ทา้ วคนั คากครองเมือง หมอพราหมณไ์ ดท้ ำ� พิธีบายศรีสขู่ วัญให้ทา้ วคันคาก เมอ่ื เสรจ็ พิธีกม็ ีการตีฆอ้ งและ
ชาวเมืองก็เสพคบงันด้วยเคร่ืองดนตรีชนิดต่างๆ เช่นพิณ แคน ไค้ เป็นต้น ดังกึกก้องท่ัวท้ังเมือง
ดังขอ้ ความวา่
แต่นั้น พราหมณาไหว้ ถวยพรภูวนาถ
พระบาทเจ้า โยงฆ้องป่าวพล
ทุกประเทศด้าว เสด็จนั่งประนมมือ
พราหมณ์ก็ ยกมือนบ เบิกกลอนบาศรีท้าว
ศรีศรี มังคละแก้ว สิทธิเดชลือชา
พระจง เทียระฆาคง อยู่ยืนยาวหมั้น
แสนขวบเข้า ครองราชเสวยเมือง
ทงฤทธีเฮือง ผาบมารทั้งค้าย
เถิงลุ่มพ้ืน นาคครุฑอีสูรย์
ภายบนสูง เขตแถนประจญแพ้
ส่ีทวีปน้อม มวลมาถวายราช
สองพัน ทวีปน้อย มาได้ส่วยไฮ เจ้าเทิน
ค้อมว่า พราหมณาไหว้ ถวยพรแล้วอย่า
ค้อนฟาดฆ้อง ดังเท่าท่ัวเมือง
คื่นๆ ก้อง เสียงเสพนนตรี พุ่นเยอ
ควนๆ เสียง พาทย์พิณแคนไค้
(พระอริยานวุ ัตร, 2513, น. 17)
สว่ นในเรอื่ งพระลกั พระลามสำ� นวนรอ้ ยแกว้ กป็ รากฏประเพณกี ารกนิ ดองหรอื แตง่ งาน และพธิ กี าร
บายศรสี ขู่ วญั ปรากฏมากทส่ี ดุ เรอ่ื งหนงึ่ โดยเฉพาะการบายศรสี ขู่ วญั ในการแตง่ งานของตวั ละครตา่ งๆ มกั
จะมบี ทส่ขู วญั ท่แี ต่งเปน็ ร่าย ดงั ตวั อยา่ งเหตกุ ารณ์พธิ แี ต่งงานพระลามกับนางคำ� เพา มีการจดั พธิ บี ายศรี
สขู่ วญั โดยขนุ พพิ กั ผเู้ ปน็ บดิ านางคำ� เพาไดป้ ระกาศใหช้ าวบา้ นมาชว่ ยงานและรว่ มงาน มกี ารใหจ้ ดั เตรยี ม
เหล้า ขา้ วปลาอาหาร แลว้ ตกแต่งนางค�ำเพาให้สวยงามแล้วหามแห่บดิ ามารดาและนางคำ� เพาไปมอบแก่
พระลามในศาลาท่ีพักอยา่ งสนกุ สนานรื่นเรงิ แลว้ จดั พิธบี ายศรีส่ขู วญั ให้กับพระลามและนางคำ� เพา มกี าร
วดิ ฟายนำ�้ เหลา้ เหมอื นทปี่ ระกอบพธิ จี รงิ ในชวี ติ จรงิ ของชาวอสี าน เสรจ็ แลว้ มกี ารประโคมดนตรฉี ลองมงคล
สมรสตลอด 3 คืนจึงเสรจ็ งาน ดังขอ้ ความเหตุการณ์ตอนน้ีว่า
