Page 22 - เทพนิยายสงเคราะห์เรื่อง เมขลา-รามสูร และพระคเณศ
P. 22
12
เป็นอาภรณ์ซ่อนไว้ภ ายใน
เผยออ กยามใดก ็แ พร้วพ ราย
จับพ ื้นนภาเป็นฟ้าแลบ
ปลาบแ ปลบด ้วยม ณีฉ าย
ภูษาอาภรณ์พ รรณราย
เขียวขจีจ ับก ายอ ำไพ
ข้อแปลกในเรื่องเมขลานี้ อย่าว่าแต่จะมีเรื่องราวในวรรณคดีภาษา
สันสกฤตเลย แม้แต่ช ื่อก ็ย ังห าย าก ได้เคยพ บก ็แ ห่งเดียวในเรื่องล ะครช ื่อวิทธ-
ศาลภัญชิกา ซึ่งกวีราชเศขรเป็นผู้แต่ง ในนั้นว่า เป็นนางกำนัลของมัทนวดี
นางเอกในเรื่อง คือเป็นนางม นุษย์ หาใช่เป็นเทพธิดาไม่ (J.A.O.S. 1906) ถึง
เรื่องในรามเกียรติ์ ทั้งสองตอนนี้นำม าเล่าไว้แ ล้วก ็ไม่ปรากฏว่า มีอ ยู่ในค ัมภีร์
ราม ายณะของวาลมีกิ ซึ่งเป็นบ่อเกิดแ ห่งเรื่องรามเกียรติ์ของเรา
คราวนี้ ว่าทางฝ ่ายเรื่องเมขลาในภ าษาบาลี แม้มีอ ยู่ ก็เป็นแ ต่สมุทร-
เทวีเท่านั้น ไม่ปรากฏว่าถือแก้วมณี แล้วเอาไปฉายแสงล้อรามสูรในต้นฤดู
ฝน หรือว่าเกี่ยวข้องกับเรื่องฝ นอ ย่างไร ที่เมขลาเป็นสมุทรเทวี และล ่อแก้ว
ล้อรามสูรด้วยนั้น คงมีแต่ในเรื่องทางของเราเท่านั้น คือในรามเกียรติ์ ใน
นารายณ์ส ิบป างก ล่าวไว้ว่าเมขลาเป็นเทพธิดารักษาส ุมท ร ตัวส ีห มอกเมฆ ถือ
มณี ไม่ได้อ้างถึงที่ว่าเกี่ยวข้องก ับฝนโดยตรง แต่ที่บ อกไว้ว่าตัวส ีเมฆ ซ ้ำเขียน
คำว่าเมขลาเป็นเมฆขลาด ้วย ตลอดจนบ อกว่าเมขลาเกิดขึ้นในค ราวเดียวกับ
รามสูรน ั้น ก็ย ่อมจะเข้าใจได้ว่าเมขลาเป็นสมุทรเทวี และทั้งเป็นผู้ที่เกี่ยวข้อง
กับฟ ้าฝ นด ้วย
เมขลาทางบาลี มีอยู่ในมหาชนกชาดกและสังขชาดก ในมหาชนก
ชาดกเล่าไว้เพียงว่าเมขลาเป็นสมุทรเทวี มีหน้าที่ดูแลรักษามหาสมุทร
คอยช ่วยผ ู้มีบุญให้หลุดพ้นจากอ ันตราย ในเมื่อประสบเหตุร้ายเพราะเรือแตก
แต่ทว่านางเมขลานั้นต่อเจ็ดวัน จึ่งจะออกไปตรวจเยี่ยมทะเลสักครั้งหนึ่ง
ประโยชน์ท ี่จะได้ในก ารช ่วยเหลือ ถ้าไม่ต รงก ับวันไปเยี่ยมท ะเลจึ่งอ อกจะล ่าช้า
