Page 105 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 105
ปัจจัยท ี่มีอิทธิพลต่อภ าวะสุขภาพข องประชากร 3-51
7.2 ปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Nino Phenomenon) “เอลนีโญ” เป็นภาษาส เปน หมายถ ึง เด็กชาย ซึ่ง
ปรากฏการณน์ ี้ มกั จ ะเกิดป ระมาณช ว่ งเทศกาลค ริสต์มาส ปรากฏการณน์ จี้ ะย ดื เยือ้ ต อ่ ไปอ ีกป ระมาณ 2 - 3 เดอื น หรอื
ช่วงฤดูร้อนของซีกโลกใต้ (ดวงอาทิตย์ส่องตั้งฉากกับผิวโลกที่ละติจูด 23.5 องศาใต้) ปรากฏการณ์นี้เป็นต้นเหตุให้
เกิดผ ลกร ะท บต ่อภ ูมิอ ากาศข องโลกอ ย่างร ุนแรง เช่น อเมริกาเหนือป ระสบก ับส ภาพอ ากาศท ี่ผ ิดป กติอ ย่างม ากต ลอด
ปี 2526 ออสเตรเลียประสบกับสภาวะความแห้งแล้งมากและเกิดไฟป่าเผาผลาญเสียหายประเทศใกล้ๆ ทะเลทราย
ซาฮาราประสบกับความแห้งแล้งที่เลวร้ายมากที่สุดช่วงหนึ่ง และลมมรสุมในมหาสมุทรอินเดียอ่อนกำลังลงมาก
ประมาณว ่า ความเสียห ายท ีเ่กิดข ึ้นท ั้งหมดอ ยูร่ ะหว่าง 8 - 13 พันล ้านเหรียญด อลลารส์ หรัฐ และส ูญเสียช ีวิตป ระมาณ
2,000 คน รวมถ ึงป ระเทศไทยท ี่เกิดคลื่นย ักษ์ส ึนามิ
ปรากฏการณ์เอล นีโญม ีผลก่อให้เกิดค ลื่นม หาสมุทรพัดพ าไปในท ิศต ะวันออกสวนก ับทิศลมเดิม เมื่อ
คลืน่ น พี้ ดั พ าไปถ งึ ช ายฝัง่ ต ะวนั ต กเฉยี งเหนอื ข องท วปี อ เมรกิ าใต้ (บรเิ วณป ระเทศเปรใู กลก้ บั เสน้ ศนู ยส์ ตู ร) ผวิ นำ้ ท ะเล
ที่อ ุ่นท ี่ถ ูกพ ัดพ าม าด ้วยค ลื่นจ ะแ ทนที่ก ระแสน ้ำเย็นท ี่พ ัดข ึ้นม าจ ากใตม้ หาสมุทร ซึ่งม ีอ ยูเ่ดิมในบ ริเวณน ี้ กระบวนการ
ที่ผิวน้ำทะเลที่อุ่นพัดมาแทนที่กระแสน้ำเย็น เรียกว่า เกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ แต่เนื่องจากปรากฏการณ์เอลนีโญ
มีความเชื่อมโยงกับความผันแปรของระบบอากาศในซีกโลกใต้อย่างใกล้ชิด เนื่องจากเป็นปรากฏการณ์ที่ทำให้เกิด
อุณหภูมิของน ้ำท ะเลสูงข ึ้นเหมือนก ัน และม ีช่วงเวลาก ารเกิดที่ใกล้เคียงกัน
7.3 ปรากฏการณ์ลานีญา (La Nina Phenomenon) เป็นปรากฏการณ์ที่อุณหภูมิผิวน้ำทะเลบริเวณ
เส้นศูนย์สูตรในม หาสมุทรแ ปซิฟิกก ลางแ ละต ะวันอ อกม คี ่าต ่ำก ว่าป กติ ทำใหท้ างแ ปซิฟิกเขตร ้อนต ะวันต กซ ึ่งแ ตเ่ดิมม ี
อุณหภูมิผิวน้ำทะเลแ ละร ะดับน ้ำท ะเลส ูงก ว่าท างแ ปซิฟิกเขตร ้อนต ะวันอ อกอ ยู่แ ล้ว กลับยิ่งม ีอ ุณหภูมิผ ิวน้ำท ะเลและ
ระดับน้ำทะเลสูงกว่าทางแปซิฟิกเขตร้อนตะวันออกมากขึ้นไปอีก มีผลทำให้ทางแปซิฟิกเขตร้อนตะวันตกมีปริมาณ
ฝนต กม ากข ึ้น ขณะท ี่ทางแ ปซิฟิกเขตร ้อนต ะวันอ อกจ ะม ีค วามแ ห้งแ ล้งม ากข ึ้นเช่นก ัน ลาน ีญาม ักเกิดโดยเฉลี่ย 5-6 ปี
ต่อค รั้ง และเกิดแต่ละค รั้งก ินเวลานานป ระมาณ 1 ปี จากก ารท ี่ปรากฏการณ์ล าน ีญาเป็นส ภาวะต รงข ้ามของเอล นีโญ
ดังนั้น ผลกระทบของล าน ีญา จึงต รงข้ามกับเอล นีโญ กล่าวค ือ ผลจากก ารที่อ ากาศลอยข ึ้นและกลั่นต ัวเป็นเมฆแ ละ
ฝนบ ริเวณแ ปซิฟิกต ะวันต กเขตร ้อนในช ่วงป รากฏการณล์ าน ีญา ทำใหป้ ระเทศอ อสเตรเลีย อินโดนีเซีย และฟ ิลิปปินส์
มีแ นวโน้มที่จ ะม ีฝ นมากและมีน ้ำท ่วม ขณะที่บ ริเวณแ ปซิฟิกเขตร ้อนตะวันออกมีฝ นน้อยและแ ห้ง จากข ้อมูลปริมาณ
ฝนแ ละอ ุณหภูมิร ายเดือน ในช ่วงเวลา 50 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2494 ถึง 2543 พบว่า ปริมาณฝ นของป ระเทศไทยส่วนใหญ่
สูงก ว่าป กติ โดยเฉพาะช ่วงฤ ดูร ้อนแ ละต ้นฤ ดูฝ นเป็นร ะยะท ี่ล าน ีญาม ีผ ลกร ะท บต ่อส ภาวะฝ นข องป ระเทศไทยชัดเจน
กว่าช่วงอื่น และพบว่า ในช่วงกลางและปลายฤดูฝน ลานีญามีผลกระทบต่อสภาวะฝนของประเทศไทยไม่ชัดเจน
สำหรับอ ุณหภูมิป รากฏว ่า ลาน ีญาม ีผ ลกร ะท บต ่ออ ุณหภูมิในป ระเทศไทยช ัดเจนก ว่าฝ น โดยท ุกภ าคข องป ระเทศไทย
มีอ ุณหภูมิต่ำกว่าปกติทุกฤ ดู และพบว่า ลาน ีญาท ี่ม ีขนาดปานก ลางถ ึงรุนแรงส ่งผ ลให้ป ริมาณฝนของป ระเทศไทยส ูง
กว่าปกติม ากข ึ้น ขณะท ี่อุณหภูมิต ่ำกว่าปกติมากขึ้น
การเปลี่ยนแปลงข องส ิ่งแ วดล้อมด ังก ล่าว ส่งผ ลถ ึงภ าวะส ุขภาพเนื่องจาก ภูมิอ ากาศแ ปรปรวน ดังน ั้น
คนท ี่ม ีร่างกายไม่แ ข็งแ รงอาจเจ็บป่วยได้ง ่าย รวมถ ึงการแ พร่ระบาดข องโรคม ีแนวโน้มที่อาจจะสูงข ึ้นด้วย
ลขิ สิทธ์ิของมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช
