Page 101 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 101
ปัจจัยท ี่มีอ ิทธิพลต ่อภาวะสุขภาพข องป ระชากร 3-47
ของรายได้ (Income Inequality) และความเหนียวแน่นทางสังคมในพื้นที่กับสุขภาพพบว่า พื้นที่ที่มีความไม่
เสมอภ าคของร ายไดส้ งู ม กั จ ะม ปี ญั หาส ขุ ภาพม ากกวา่ และพ ืน้ ทที่ มี่ คี วามเหนยี วแ นน่ ท างส งั คมส งู ม กั จ ะม ปี ญั หาส ขุ ภาพ
ต่ำก ว่า (Kawachi. et. al., 1999)
เศรษฐกิจเป็นพื้นฐ านของสังคมท ี่ม ีผ ลกระทบต่อส ุขภาพและค วามต ้องการทางสุขภาพข องป ระชาชนดังนี้
1) การพัฒนาทางเศรษฐกิจมหภาคจะต้องคำนึงถึงการพัฒนาสังคมโดยส่วนรวมควบคู่กันด้วยโดยมี
เป้าห มายส ำคัญในก ารส ร้างค นและค ุณภาพข องค นท ี่ม ีส ุขภ าวะ รวมท ั้งก ารพ ัฒนาเศรษฐกิจช ุมชนให้เข้มแ ข็งเพื่อส ร้าง
เศรษฐกิจส ่วนบ ุคคลให้สามารถม ีส ถานภาพที่เสมอภาคก ันของการอยู่ร่วมก ันในสังคม
2) การล งทุนท างด ้านส ุขภาพม ีค วามส ัมพันธ์ก ับส ภาวะเศรษฐกิจห ากเศรษฐกิจไมด่ ี งบป ระมาณด้านส ุขภาพ
ของร ัฐจ ะล ดล ง ส่งผ ลกร ะท บต ่อส ุขภาพข องป ระชาชนโดยเฉพาะอ ย่างย ิ่งในก ลุ่มผ ู้ม ีร ายได้น ้อยแ ละผ ู้ท ี่ว ่างง าน ในท าง
ตรงก ันข ้ามส ุขภาพข องป ระชาชนจ ะด ขี ึ้น ถ้าก ารบ ริหารจ ัดการท างการเงินก ารค ลังภ าคร ัฐเป็นไปอ ย่างเหมาะส มจ ะท ำให้
ระบบสุขภาพมีความเสมอภาคและมีประสิทธิภาพม ากขึ้น ซึ่งจะต้องเน้นเพื่อการสร้างส ุขภาพท ี่ด ี มีโครงสร้างพื้นฐ าน
เพื่อก ารเข้าถ ึงบริการส ุขภาพข องป ระชาชนได้
3) การกร ะจ ายร ายได้ท ี่ไม่เป็น ธรรมม ีค วามส ัมพันธ์ก ับส ุขภาพ ทั้งในส ่วนร ายได้ข องบ ุคคลแ ละก ารกร ะจ าย
ความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคมของภาครัฐ การช่วยเหลือทางสังคม จะเห็นได้ว่า คนชนบทและผู้ด้อยโอกาสใน
สังคมมีรายได้ต่ำ มีการเจ็บไข้ได้ป่วย ไม่มีทางเลือกหรือไม่สามารถเข้าถึงบริการทางสุขภาพที่มีคุณภาพได้ อย่างไร
ก็ตาม จากการดำเนินโครงการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า จะทำให้ประชาชนมีพฤติกรรมการเลือกใช้บริการ
สุขภาพจากสถานบริการส าธารณสุขที่ก ำหนดไว้ต ามสิทธิมากข ึ้น
4) การว่างงานและการมีงานทำที่ต้องเผชิญกับความเครียด และภาวะไม่ปลอดภัยและเสี่ยงจากการทำงาน
ทำให้มีปัญหาสุขภาพและอายุสั้น หากมีอัตราการว่างงานที่สูงและความไม่มีเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในสังคมเป็น
สาเหตุส ำคัญต่อปัญหาสุขภาพจิตและส ุขภาพของตนเอง ครอบครัวและช ุมชน
5) สถานภาพทางเศรษฐกิจเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตของบุคคล เป็นตัวกำหนดสถานสุขภาพและ
ความต้องการท างสุขภาพ ผู้ที่มีร ายได้สูงจะมีส ถานส ุขภาพที่ดีกว่าแ ละม ีอายุยืนยาวก ว่าผ ู้ม ีร ายได้ต่ำ และอ ุบัติก ารณ์
การเกิดโรคโดยส่วนใหญ่จะมีอุบัติการณ์ในกลุ่มสังคมชั้นสูงน้อยกว่ากลุ่มสังคมชั้นต่ำ ทั้งนี้เพราะผู้ที่ยากจนจะ
ต้องเผชิญกับภาวะขาดแคลนสารอาหาร ทำให้เกิดโรคทั้งติดเชื้อและโรคเรื้อรัง มีความเครียดและขาดภูมิคุ้มกันใน
การเผชิญกับความเครียด ทำให้เกิดการเจ็บป่วยตามมามากมาย จะเลือกทางออกที่ประหยัดมากที่สุดและล่อแหลม
ต่ออบายมุขท ุกรูปแบบ
6) พฤติกรรมการเลือกใช้บริการสุขภาพ (Health Seeking Behavior) เมื่อเจ็บป่วยขึ้นอยู่กับฐานะทาง
เศรษฐกิจห รือก ำลังซ ื้อข องป ระชาชน การซ ื้อยากินเองยังคงมีอยู่โดยเฉพาะอ ย่างยิ่งผู้ที่มีร ายได้ค่อนข้างต ่ำ ทำให้เกิด
ปัญหาสุขภาพจากการใช้ยาไม่เหมาะสม แต่จะมีแนวโน้มไปใช้บริการที่สถานพยาบาลของรัฐและเอกชนเมื่อมีการ
เจ็บป่วยหนักมากขึ้น ประชาชนมีความสนใจเลือกใช้บริการสุขภาพจากการแพทย์ทางเลือกต่างๆ มากขึ้นสำหรับ
พฤติกรรมก ารดูแลส ุขภาพ ผู้ท ี่มีฐานะทางเศรษฐกิจจะใช้จ่ายเพื่อการบริโภคอ าหารเสริม วิตามิน ผลิตภัณฑ์สุขภ าพ
อื่นๆ มากข ึ้น
ลิขสิทธิข์ องมหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช
