Page 242 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 242
8-76 การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
7. การเป็นตน้ แ บบ
การเป็นต้นแบบ (Modelling) เป็นกลวิธีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมซึ่งประกอบด้วยการให้บุคคลสังเกต
บุคคลอ ื่นท ำพ ฤติกรรม (เช่น การเข้าร ่วมในก ารอ อกก ำลังก าย หรือก ารเตร ีย มอ าหารเพื่อส ุขภาพ เป็นต้น) ซึ่งเกี่ยวข้อง
กับเป้าหมายพฤติกรรมของบุคคล การดำเนินการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมหลายเรื่องได้รวมการเป็นต้นแบบเข้า
ไว้ด้วย ได้แก่ การใช้การสาธิตการทำอาหารเพื่อสุขภาพและการฝึกการออกกำลังกายส่วนตัวโดยบุคคลในวิดีโอ
(การม ีบุคคลที่น ่าเชื่อถ ือสาธิตว ิธีการอ อกก ำลังก ายและม ีก ารป ฏิบัติเป็นส่วนตัวกับบุคคลในวิดีโอด้วย) วิธีก ารดำเนิน
การโดยก ารเปน็ ตน้ แ บบว ธิ อี ืน่ ค อื การใหบ้ คุ คลพ ดู ก บั บ างค นท ปี่ ระสบค วามส ำเรจ็ ในก ารท ำการเปลีย่ นแปลงพ ฤตกิ รรม
(เช่น สามารถค งไว้/รักษาไว้ซ ึ่งก ารลดน ้ำหนักตัว การค ง ไว้/รักษาไว้ซึ่งแผนการออกกำลังกาย เป็นต้น) การได้พบเห็น
ต้นแบบต ่างๆ ที่เป็นผู้ท ี่น ่าเชื่อถือในก ารเข้าร ่วมทำพ ฤติกรรมเป็นอ ีกก ลวิธีที่ม ีป ระสิทธิผลในก ารเพิ่มพูนท ักษะสำหรับ
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมและการเพิ่มพูนความเชื่อมั่นของบุคคลในความสามารถของตนว่า จะเปลี่ยนแปลง
พฤติกรรมได้ส ำเร็จ
8. การแก้ไขป ัญหา
การแก้ไขป ัญหา (Problem Solving) ประกอบด้วย 5 ขั้นตอนคือ 1) การร ะบุแ ละการก ำหนดป ัญหา 2) การ
หาว ิธีการแก้ไขโดยก ารระดมสมอง 3) การประเมินข้อดีและข้อเสียของวิธีก ารแ ก้ไขปัญหา 4) การด ำเนินง านต ามแผน
การแ ก้ไขป ัญหา และ 5) การป ระเมินผ ลค วามส ำเร็จข องก ารแ ก้ไขป ัญหา การแ ก้ไขป ัญหาอ าจน ำม าใชเ้พื่อช ่วยใหบ้ ุคคล
ฟันฝ่าอ ุปสรรคต่างๆ เพื่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม (เช่น การข อการสนับสนุน/กำลังใจจ ากค รอบครัวเมื่อพยายาม
เปลี่ยนแปลงอาหารการกิน เป็นต้น) นับเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องให้บุคคลเข้าร่วมในการระดมสมองด้วยเมื่อพยายามหา
ทางแ ก้ไขป ัญหา และถ ้าเป็นไปได้ค วรให้บ ุคคลฝ ึกป ฏิบัติท ักษะส ำหรับก ารแ ก้ไขป ัญหาในก ารเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรม
ด้วย
9. การป้องกนั การกล ับไ ปท ำพฤตกิ รรมแ บบเดิม
การป้องกันก ารกลับไปทำพฤติกรรมแ บบเดิม (Relapse Prevention) เป็นวิธีก ารดำเนินการซ ึ่งท ำให้บ ุคคล
ตระหนักว่า เป็นเรื่องปกติที่บุคคลจะเบี่ยงเบนจากพฤติกรรมเป้าหมายบ้างเป็นบางครั้งบางคราว เช่น การพลาดช่วง
เวลา (Session) ทำกิจกรรมการออกกำลังกาย หรือการเลิกทำตามแผนงานการส่งเสริมสุขภาพเนื่องจากการขาด
การเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรม บุคคลไดร้ ับก ารส อนใหย้ อมรับว ่า สถานการณ์ในอ ดีตท ำใหบ้ ุคคลม คี วามเสี่ยงต ่อก ารข าด
การร ่วมท ำการเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรมด ้านอ าหารก ารก ินห รือก ารอ อกก ำลังก ายต ามแ ผนง านการส ่งเสริมสุขภ าพ และ
ลักษณะการใช้กลวิธีทางความคิด-พฤติกรรมสำหรับการรับมือกับสถานการณ์เหล่านี้ โครงการส่งเสริมสุขภาพหลาย
เรื่องทำการป้องกันก ารกล ับไปท ำพฤติกรรมแ บบเดิมโดยก ารร วมก ารสนับสนุนท างส ังคมเข้าไว้ในก ารดำเนินการด ้วย
โดยการแ ก้ไขป ัญหาเพื่อล ดอุปสรรค หรือโดยใช้แผนงานการเสริมแรง
10. การสมั ภาษณแ์ บบจ งู ใจ
การสัมภาษณ์แบบจูงใจ (Motivational Interviewing) เป็นร ูปแบบข องการให้การป รึกษาท ี่ให้บุคคลเป็น
ศูนย์กลางสำหรับการหาข้อมูลการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมโดยมีเป้าประสงค์เพื่อช่วยให้บุคคลสำรวจและแก้ไขความ
ลังเลของตน (เช่น การขาดความพร้อมในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของตน) กล่าวโดยย่อ หลักการ 7 ประการซึ่ง
เป็นลักษณะสำคัญของการสัมภาษณ์แบบจูงใจ ได้แก่ 1) แรงจูงใจเพื่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมจะดึงออกมาได้
จากบุคคลมากกว่าที่จะบังคับให้มีขึ้นในบุคคล 2) การแสดงความรู้สึก/ความคิดเห็นและการแก้ไขความลังเลใน
ลิขสทิ ธ์ิของมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
