Page 238 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 238
8-72 การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
เรือ่ งที่ 8.3.3
กลวิธขี องก ารเพิ่มการค งอ ยู่ข องพฤติกรรมวิถีก ารดำเนนิ ช วี ิตท่ีเกีย่ วขอ้ ง
กบั โรคไ ม่ต ิดต่อ
สมาคมห วั ใจแ หง่ ส หรฐั อเมรกิ าไดใ้ หข้ อ้ แ นะนำท ไี่ ดจ้ ากห ลกั ฐ านง านว จิ ยั ท เี่ กีย่ วก บั ก ารด ำเนนิ ง านเปลีย่ นแปลง
การออกกำลังกายและอาหารการกินเพื่อสุขภาพของหัวใจในบุคคลวัยผู้ใหญ่ รวมถึงชนกลุ่มน้อยทางเชื้อชาติ/
สัญชาติ และประชากรกลุ่มด ้อยโอกาสท างเศรษฐกิจและสังคม (Artinian et al., 2010) ได้ให้หลักฐ านเกี่ยวกับก ลวิธี
การเพิ่มก ารคงอยู่และค วามย ั่งยืนของพ ฤติกรรมว ิถีก ารดำเนินช ีวิตที่มีป ระสิทธิผลก ลวิธีหนึ่งค ือ กลวิธีทางความคิด
และพฤติกรรม (Cognitive-Behavioral Strategies) ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่จำเป็นอย่างหนึ่งสำหรับการดำเนินการ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม กลวิธีเหล่าน ี้ม ุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงที่บ ุคคลค ิดเกี่ยวกับตนเอง เกี่ยวกับพฤติกรรมข องต น
และเกี่ยวกับสถานการณ์แวดล้อม และเกี่ยวกับวิธีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมวิถีการดำเนินชีวิตของตน กลวิธีทาง
ความคิดและพฤติกรรมในการเพิ่มการคงอยู่และความยั่งยืนของพฤติกรรมวิถีการดำเนินชีวิตประกอบด้วย วิธีการ
ที่สำคัญ ได้แก่ การตั้งเป้าหมาย การตรวจ สอบติดตามผลด้วยตนเอง การติดต่อสื่อสารสม่ำเสมอและในระยะยาว
การให้ข้อมูลย้อนกลับและการเสริมแรง การเสริมสร้างความเชื่อมั่นของบุคคลในความสามารถของตนว่า จะ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้สำเร็จ การให้สิ่งตอบแทน การเป็นต้นแบบ การแก้ไขปัญหา การป้องกันการกลับไปทำ
พฤติกรรมแ บบเดิม การสัมภาษณ์แ บบจูงใจ
1. การตงั้ เปา้ หมาย (Goal Setting)
จากหลักฐานหลายเรื่องบ่งบอกว่า การตั้งเป้าหมายตอนเริ่มต้นแผนงานการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เป็น
สิ่งสำคัญในการบรรลุเป้าหมายของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่พึงประสงค์ ภายใต้สถานการณ์แวดล้อมส่วนมาก
การกำหนดเป้าห มายเฉพาะเจาะจงจะน ำไปสู่ผลก ารปฏิบัติที่มาก กว ่าเมื่อเปรียบเทียบกับก ารไม่มีเป้าห มาย หรือก ารมี
เปา้ หมายท ไี่ มช่ ดั เจน เมือ่ เปรยี บเทยี บก บั บ คุ คลท มี่ เี ปา้ ห มายไมช่ ดั เจน หรอื ไมม่ เี ปา้ ห มายน ัน้ พ บว า่ บคุ คลท ตี่ ัง้ เปา้ ห มาย
การเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรมส ุขภาพอ ย่างเฉพาะเจาะจงม โีอกาสจ ะป ระสบผ ลส ำเร็จม ากกว่า เป้าห มายด ังก ล่าวอ าจแ ตก
ต่างก ันไปต ามร ะดับข องความยาก ความเฉพาะเจาะจง และความซ ับซ ้อน ตัวอย่างเช่น การท ำการเปลี่ยนแปลงอ าหาร
การก ินอ าจซ ับซ ้อนแ ละต ้องการผลลัพธ์ที่ก ำหนดไว้เพื่อจ ุดม ุ่งห มายห ลายอ ย่าง การใช้เป้าห มายจ ะป ระสบผลส ำเร็จได้
มากกว่าเมื่อเป้าหมายนั้นระบุอย่างเฉพาะเจาะจงในผลลัพธ์ใกล้ตัวในแง่ของการได้มาด้วยความเพียรพยายาม และ
เป็นไปตามส ภาพท ี่เป็นจริงในแง่ข องค วามส ามารถข องบุคคล เป้าหมายซึ่งม ุ่งเน้นที่พฤติกรรม (เช่น การเพิ่มการก ิน
เมล็ดธ ัญพืชเพิ่มข ึ้น) มากกว่าท ี่เป้าหมายซึ่งม ุ่งเน้นทางส รีรวิทยา (เช่น การล ด LDL หรือการล ดระดับก ลูโคส) เหมาะ
สมกว่าเพราะพฤติกรรมอยู่ภายใต้การควบคุมโดยตรงของบุคคลและสามารถสังเกตเห็นได้โดยบุคคล ขณะที่ปัจจัย
หลายอ ย่าง (เช่น กรรมพันธุ์ เป็นต้น) อาจม ีอ ิทธิพลต่อเป้าห มายท างส รีรวิทยาด ้วย
การก ำหนดเป้าห มายท ี่ส ำเร็จได้ย ากแ ละต ้องใช้ค วามเพียรพ ยายามเป็นส ิ่งส ำคัญ เป้าห มายซ ึ่งย ากท ี่จ ะท ำเกิน
ไปอาจไม่เกิดความพยายามที่จะทำ ขณะที่เป้าหมายซึ่งมองว่า ง่ายเกินไปอาจไม่ทำอย่างจริงจัง หรือทำให้เกิดความ
รู้สึกพึงพอใจเมื่อทำสำเร็จในครั้งแรก การให้ข้อมูลย้อนกลับสม่ำเสมอต่อการได้มาซึ่งเป้าหมายเป็นสิ่งสำคัญเพื่อ
เติมค วามรู้สึกของการเรียนรู้แ ละก ารควบคุม จากงานว ิจัย 74 เรื่องที่ทำการท บทวนพบว่า งานว ิจัย 31 เรื่อง (ร้อย
ลิขสิทธ์ิของมหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช
