Page 259 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 259
การส ื่อสารด้านส ุขภาพและค วามรู้ค วามสามารถด้านสุขภาพ 9-13
8. รปู แบบจำลองกระบวนการส่อื สารของท ับส์
แบบจ ำลองข องท ับส ์ (Stewart Tubbs) เป็นแ บบจ ำลองก ระบวนการสื่อสารท ี่อ ธิบายกระบวนการสื่อสารท าง
ด้านค วามร ู้ค วามส ามารถด ้านส ุขภาพได้ค รอบคลุมถ ึงเหตุป ัจจัยในก ารส ื่อสาร ซึ่งแ บบจ ำลองข องก ารส ื่อสารไม่ได้เน้น
ว่า ใครเป็นผ ู้ส ่งส ารห รือผ ู้รับส าร หรือใครเป็นผ ู้เริ่มต ้นส ื่อสารก ่อน เพราะในส ภาพค วามเป็นจ ริง การพ ูดในช ีวิตป ระจำ
วัน บุคคลไม่ส ามารถท ำหน้าที่เป็นผู้ส่ง หรือผู้รับส ารก ่อน ซึ่งทับส์อธิบายว่าโดยทั่วไป การสื่อสารเกิดข ึ้นตามโอกาส
มากกว่า ดังน ั้น แบบจำลองจึงไม่ได้กำหนดทิศทางข องการส ื่อสาร นอกจากน ี้ตัวผู้สื่อสารยังถูกล้อมรอบด ้วย เครื่อง
กรองก ระตุ้น (Communicative Stimuli) จากคู่สื่อสาร ผู้ส่งและผ ู้รับ เป็นผู้ถูกกระตุ้นแ ละผู้รับแรงก ระตุ้น รูปแ บบ
จำลองกระบวนการสื่อสารของทับส์ จึงเน้นที่ตัวผู้สื่อสาร และรับสารว่า จะได้รับผลกระทบจากการสื่อสาร ไม่ว่าจะ
มีบทบาทเป็นผู้ส่งหรือผู้รับก็ตาม ตัวอย่างเช่น การรณรงค์ในการล้างมือก่อนรับประทานอาหาร ผู้ทำหน้าที่โน้มน้าว
ให้ประชาชนเห็นคุณป ระโยชน์ของการล ้างม ือก่อนร ับประทานอ าหาร จะได้ร ับอ ิทธิพลข องค วามพยายามโน้มน้าวเช่น
กัน แนวความค ิดด ังกล่าวน ี้ห ากนำไปปรับใช้อาจก่อให้เกิดป ระโยชน์อย่างมาก เช่น ครูมอบห มายให้นักศึกษาท ี่ไม่ส่ง
การบ้านเป็นผ ู้รวบรวมก ารบ้านมาส ่ง จะเป็นการปรับพฤติกรรมของนักศึกษาที่ไม่นำร ายงานม าส ่งได้ เป็นต้น
9. แบบจำลองก ระบวนการส อื่ สารข อง คินเขดแ ละช แรมม ์
คินเขดและชแ รมม ์ (Lawrence Kincaid and Wilbur Schramm อ้างใน Rogers and Kincaid, 1981)
ทั้งสองมีความคิดว่า การสื่อสารควรดำเนินการไปอย่างต่อเนื่อง (Continuity) โดยมีจุดมุ่งหมาย เพื่อให้เกิดความ
เข้าใจร ่วมกัน (Mutual Understanding) ทั้งนี้เป็นไปต ามค ำน ิยามข องคำว ่า การสื่อสารที่ชแ รมม ์ให้ไว้ (1974: 13) ว่า
การส ื่อสารคือ การท ี่คู่สื่อสารม ีความเข้าใจร่วมก ันต่อเครื่องหมายที่แสดงข ่าวสาร (อ้างใน วาสนา จันทร์สว่าง 2550)
ตัวอย่างเช่น ทั้งผู้ส ื่อสาร A และ B ต่างผลัดก ันท ำห น้าที่ส่งและรับเอกสารหมุนเวียนกัน ข้อมูลหรือข ่าวสาร จะน ำไป
สู่ความเข้าใจร่วมกัน
1.
3.
ส่งส าร ความเข้าใจร ่วมก ัน แปลสาร
ผู้ส่งส าร A ผู้สื่อสาร B
แปลส าร
ส่งส าร
4.
2.
ภาพท่ี 9.5 แบบจ ำลองก ระบวนการสือ่ สารของคินเขด และชแรมม ์
ทมี่ า: วาสนา จันทร์สว่าง 2550
ด้วยพัฒนาการทางด้านการสื่อสารและสภาพสังคมสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง ช่องทางการสื่อสารมี
การพัฒนาอย่างมากมาย โดยเฉพาะเมื่อวิวัฒนาการจากการนำเอาคอมพิวเตอร์มาใช้ ทำให้การสื่อสารสามารถเข้า
ถึงกลุ่มเป้าหมายได้มากขึ้น เร็วขึ้น นักวิชาการด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพได้นำเอาข้อมูลด้านสุขภาพมาร่วมกับการใช้
ความร ู้ในก ระบวนการส ื่อสาร มาป ระยุกต์ใช้ในก ารให้ส ุขศึกษา (Health Communication Model: HCM ของ King,
I.M. 1981 อ้างในพรท ิพย์ เย็นจะบ ก (2547)
ลขิ สทิ ธิข์ องมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช
