Page 87 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 87

ปัจจัย​ที่ม​ ีอ​ ิทธิพลต​ ่อภ​ าวะ​สุขภาพ​ของป​ ระชากร 3-33

       3) 	 สถานการณด์​ ้าน​ประชากร ครอบครัว​และก​ ารอ​ พยพ​ย้าย​ถิ่น เป็นการว​ ิเคราะห์เ​กี่ยว​กับก​ าร​เปลี่ยนแปลง​
ของโ​ครงสร้าง​ประชากร เช่น การ​เปลี่ยนแปลงส​ ู่ส​ ังคม​สูงอ​ ายุ เป็นต้น ส่วน​ในเ​รื่อง​ครอบครัว​จะ​พิจารณา​ถึงโ​ครงสร้าง​
ครอบครวั สมั พนั ธภาพใ​นค​ รอบครวั แ​ ละแ​ บบแผนก​ ารเ​ลีย้ งด​ บ​ู ตุ ร สำหรบั ก​ ารอ​ พยพย​ า้ ยถ​ ิน่ น​ ัน้ ตอ้ งพ​ จิ ารณาถ​ งึ ท​ ศิ ทาง​
ของก​ าร​ย้าย​ถิ่น เช่น การ​อพยพย​ ้ายถ​ ิ่นจ​ าก​ชนบทม​ า​สู่​เมือง การอ​ พยพ​ของ​แรงงาน​ต่างด้าวเ​ข้า​มาใ​น​ประเทศ เป็นต้น

       4) 	 คุณภาพ​ชีวิต ซึ่ง​ประกอบ​ด้วย ค่า​นิยม​การ​บริโภค​และ​การ​ดำรง​ชีวิต ความ​เชื่อ วัฒนธรรม และ​ศาสนา
ซึ่ง​จะส​ ะท้อน​ให้เ​ห็น​ถึงแ​ นว​โน้มค​ ุณภาพช​ ีวิต​รวมถ​ ึง​ฐานท​ ี่มาข​ อง​การ​แสดงออก​ซึ่งพ​ ฤติกรรม​ต่างๆ

       5) 	 ส่ิง​แวดล้อม​ใน​การ​ดำรง​ชีวิต ประกอบ​ด้วย (1)โครงสร้าง​พื้น​ฐาน ได้แก่ การ​คมนาคม​ขนส่ง การ​ติดต่อ​
สื่อสาร การส​ าธารณูปโภค (2) ความห​ ลาก​หลายท​ างช​ ีวภาพ​ของค​ นในส​ ังคม (3) สิ่ง​แวดล้อม ได้แก่ มลพิษท​ างอ​ ากาศ
ทาง​น้ำ ทาง​เสียง สาร​อันตราย ของเ​สียอ​ ันตราย (4) สุขาภิบาลส​ ิ่ง​แวดล้อม ได้แก่ สุขาภิบาลท​ ี่อ​ ยู่​อาศัย ความป​ ลอดภัย​
ในก​ าร​ทำงาน ความป​ ลอดภัย​ของอ​ าหารแ​ ละ​น้ำ มูลฝอยแ​ ละส​ ิ่งป​ ฏิกูล

       6) 	 การเมือง​และก​ ารป​ กครอง ประกอบ​ด้วย การกร​ ะ​จาย​ อำ​นาจส​ ู่​ท้อง​ถิ่น ระบบ​การเมือง และ​ระบบบ​ ริหาร​
งานข​ องร​ ัฐ ในด​ ้านก​ ารพ​ ัฒนาร​ ะบบร​ าชการ ประสิทธิภาพ​ของร​ ะบบร​ าชการแ​ ละค​ วามโ​ปร่งใสข​ องก​ ารด​ ำเนินง​ านภ​ าคร​ ัฐ

       7) 	 เทคโนโลยี ประกอบด​ ้วย พัฒนาการข​ องเ​ทคโนโลยี ประสิทธิภาพก​ ารใ​ช้ การกร​ ะจ​ าย ความเ​สมอภ​ าคแ​ ละ​
การ​เข้า​ถึง

       ปจั จยั ด​ า้ นร​ ะบบบ​ รกิ ารส​ ขุ ภาพ ระบบบ​ ริการส​ ุขภาพเ​ป็นอ​ ีกป​ ัจจัยห​ นึ่งท​ ีม่​ อี​ ิทธิพลต​ ่อส​ ุขภาพ เนื่องจากบ​ ริการ​
สุขภาพ​นั้นส​ ามารถ​ช่วยล​ ด​การส​ ัมผัสก​ ับ​ปัจจัยเ​สี่ยง และล​ ด​ความร​ ุนแรง​ของ​การเ​กิด​โรคแ​ ละ​ความพ​ ิการ รวมถ​ ึง​เป็น
การป​ ้องกันก​ ารเ​กิดโ​รคด​ ้วย ระบบบ​ ริการส​ ุขภาพท​ ี่ด​ ี ควรเ​ป็นร​ ะบบท​ ี่ผ​ ู้รับบ​ ริการเ​ข้าถ​ ึงไ​ด้ส​ ะดวก ครอบคลุม​ประชากร​
ทุกก​ ลุ่ม มคี​ ุณภาพแ​ ละป​ ระสิทธิภาพ และม​ กี​ ารจ​ ัดบ​ ริการท​ ีค่​ ลอบ​ ค​ ลุมท​ ั้งใ​นร​ ะดับป​ ฐมภ​ ูมิ ทุติยภ​ ูมแิ​ ละต​ ติยภ​ ูมิ รวมถ​ ึง​
มีก​ าร​ส่ง​ต่อก​ าร​รักษาพ​ ยาบาล​ใน​สถาน​บริการ​แต่ละ​ระดับ​อย่างเ​ป็นข​ ั้น​ตอน​ที่​เหมาะส​ ม มี​ความเ​ชื่อม​โยงก​ าร​ให้บ​ ริการ​
ระหว่าง​ภาคร​ ัฐแ​ ละเ​อกชน เพื่อ​ประโยชน์​สูงสุดข​ องผ​ ู้รับ​บริการ ภาย​ใต้​ทรัพยากร​ที่​เหมาะ​สม ดัง​นั้น ในก​ าร​พิจารณา​
ปัจจัยด​ ้านร​ ะบบจ​ ะ​พิจารณาโ​ดยแ​ บ่งอ​ อกเ​ป็น 3 ส่วน ดังนี้

       1) 	 ปจั จยั น​ ำเ​ขา้ ในท​ นี​่ หี​้ มายถ​ งึ ทรพั ยากรส​ ขุ ภาพ ไดแ้ ก่ (1) กำลงั ค​ นด​ า้ นส​ ขุ ภาพ ทรี​่ วมถ​ งึ ป​ รมิ าณจ​ ำแนกต​ าม​
ประเภทบ​ ุคลากร การ​ผลิต​และพ​ ัฒนา การ​สูญเ​สีย และ​การกร​ ะ​จาย (2) สถานบ​ ริการด​ ้าน​สุขภาพ โดยพ​ ิจารณาจ​ ำแนก​
ตาม​สังกัดภ​ าค​รัฐ/เอกชน การก​ระจ​ าย​สถาน​บริการ​สุขภาพ (3) เทคโนโลยีด​ ้าน​สุขภาพ ได้แก่ คุณภาพ​ยาแ​ ละเ​วชภัณฑ์
การก​ระ​จายเ​ทคโนโลยีท​ างการ​แพทย์​และส​ าธารณสุข และ(4) ราย​จ่ายด​ ้าน​สุขภาพ ได้แก่ รายจ​ ่าย​ด้านส​ ุขภาพใ​น​ภาพ​
รวม ราย​จ่ายส​ ุขภาพ​ภาค​รัฐ รายจ​ ่ายส​ ุขภาพ​ภาคเ​อกชน​และ​ครัวเ​รือน

       2) 	 การ​บรหิ าร​จดั การ ได้แก่ การจ​ ัด​บริการ​สุขภาพ ใน​มุม​มอง​ประเภทแ​ ละ​ระดับ​ของก​ ารใ​ห้​บริการ
       3) 	 สมรรถนะ​ของ​ระบบ​บริการ​สุขภาพ ได้แก่ การ​เข้า​ถึง​บริการ (ความ​ครอบคลุม​ของ​หลัก​ประกัน​สุขภาพ
อัตรา​การ​ใช้บ​ ริการส​ ุขภาพ) ประสิทธิภาพ​และ​คุณภาพ​ของ​การ​ให้​บริการ​สุขภาพ (การร​ ับผ​ ู้ป​ ่วย​ไว้ร​ ักษาใ​นโ​รงพ​ ยาบาล
วัน​นอน​เฉลี่ย​ของ​ผู้​ป่วย​ใน ความ​จำเป็น​ใน​การ​ใช้​ทรัพยากร​รักษา​ผู้​ป่วย) และ​ความ​เป็น​ธรรม​ของ​บริการ (ความ​เป็น​
ธรรมข​ องก​ ารใ​ชบ้​ ริการส​ ุขภาพ ความเ​ป็นธ​ รรมข​ องก​ ารใ​หบ้​ ริการส​ ุขภาพ ความเ​ป็นธ​ รรมข​ องผ​ ลลัพธข์​ องบ​ ริการส​ ุขภาพ
และ​ความเ​ป็นธ​ รรม​ของ​ภาระร​ าย​จ่ายส​ ุขภาพ)
       เมื่อพ​ ิจารณาค​ วามเ​ชื่อมโ​ยงข​ องป​ ัจจัยท​ ี่ม​ ีผ​ ลต​ ่อส​ ุขภาพ รวมถ​ ึงอ​ าจส​ ่งผ​ ลกร​ ะท​ บท​ ั้งใ​นเ​ชิงบ​ วกแ​ ละล​ บต​ ่อก​ ัน
ทั้งนีเ้​มื่อพ​ ิจารณาถ​ ึงน​ ้ำห​ นักค​ วามส​ ำคัญข​ องแ​ ต่ละป​ ัจจัยน​ ั้น มรี​ ายงานก​ ารศ​ ึกษาข​ องห​ น่วยง​ านส​ ุขภาพใ​นส​ หรัฐอเมริกา​
พบ​ว่า ต้น​เหตุข​ องก​ ารเ​สียช​ ีวิตข​ องป​ ระชากรใ​นส​ หรัฐอเมริกา ร้อยล​ ะ 50 มา​จากพ​ ฤติกรรมแ​ ละร​ ้อยล​ ะ 40 มีส​ าเหต​ุ
จาก​ปัจจัย​ทาง​ด้าน​สิ่ง​แวดล้อม ที่​เหลือ​ร้อย​ละ 10 เสีย​ชีวิต​เพราะ​ได้​รับ​การ​ช่วย​เหลือ​ทาง​ด้าน​สุขภาพ​ไม่​เพียง​พอ ซึ่ง​
สอดคล้อง​กับ​การ​ศึกษา​ใน​ประเทศ​แคนาดา ที่​พบ​ว่า ถึง​แม้​จะ​ใช้​ทรัพยากร​ไป​ถึง​ร้อย​ละ 90 เพื่อ​ดูแล​รักษา​พยาบาล

                              ลขิ สทิ ธ์ขิ องมหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
   82   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92