Page 89 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 89
ปัจจัยท ี่มีอิทธิพลต ่อภาวะสุขภาพข องป ระชากร 3-35
เร่อื งท่ี 3.3.2
การเปล่ยี นแปลงท างป ระชากรท ่ีมผี ลตอ่ ภาวะสุขภาพ
จากทฤษฎีการเปลี่ยนผ่านประชากรจะเน้นที่การเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรที่เป็นผลมาจาก
การเปลี่ยนแปลงการเกิดและการตาย เป็นที่ทราบกันดีว่า โครงสร้างทางอายุและเพศเป็นปัจจัยกำหนดพฤติกรรม
สุขภาพ ซึ่งสะท้อนถึงร ูปแ บบการเกิดโรคและส าเหตุการต าย เช่น ในกลุ่มที่มีสัดส่วนของวัยแรงงานสูงจ ะมีภาระโรค
และอัตราตายในระดับต่ำ ตรงกันข้าม ถ้ามีสัดส่วนของผู้สูงอายุสูงจะพบโรคเรื้อรังมากขึ้นรวมถึงภาวะทุพลภาพ ใน
ระดับท ีส่ ูงก ว่าจ ะเห็นไดว้ ่า การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างแ ละข นาดข องป ระชากรล ้วนเป็นป ัจจัยเบื้องต ้นท ีม่ คี วามสัมพันธ์
กับภาวะสุขภาพที่แ ตกต ่างกัน
1. การเปลย่ี นแปลงโครงสรา้ งประชากรกับภาวะสขุ ภาพ
สำหรับประเทศไทยนั้น ดังที่ได้กล่าวมาแล้วว่า ได้เข้าสู่ในช่วงของการเปลี่ยนผ่านทางประชากรแล้วทำให้
โครงสร้างของประชากรมีการเปลี่ยนแปลงไป โดยประชากรไทยใน พ.ศ. 2568 คาดว่า จะมีประมาณ 72.3 ล้าน
คน ขณะเดียวกันสัดส่วนของประชากรวัยเด็ก 0-14 ปีมีแนวโน้มลดลง ในขณะที่ประชากรวัยทำงานและผู้สูงอายุมี
แนวโน้มเพิ่มข ึ้นเรื่อยๆ ซึ่งห มายถ ึง อัตราส่วนพ ึ่งพ ิงข องประชากรว ัยเด็กมีแนวโน้มลดล งแ ละผ ู้สูงอายุเพิ่มข ึ้น จะเห็น
ได้ว ่า อัตราส่วนก ารพ ึ่งพ ิงในภ าพร วมจ ะล ดล งเรื่อยๆ จนถึง พ.ศ. 2553 และจ ะก ลับม าเพิ่มข ึ้นอ ีกเนื่องจากส ัดส่วนข อง
ผสู้ งู อ ายทุ มี่ ากข ึน้ ขณะเดยี วกนั พ รี ะมดิ ป ระชากรข องไทยเปลีย่ นแปลงไปจ าก พรี ะมดิ ฐ านก วา้ งม าเปน็ พ รี ะมดิ ป ระชากร
ฐานแ คบ (ภาพที่ 3.5) ซึ่งเหมือนกับป ระเทศที่พ ัฒนาแล้ว จึงมีแ นวโน้มที่ไทยก ้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในอ ัตราที่เร็วมาก
โดยใน พ.ศ. 2553 จะเป็นปีแรกที่ไทยกำลังย่างเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ทำให้ประชากรวัยแรงงานต้องแบกรับภาระใน
การเลี้ยงด ูผู้สูงอ ายุมากขึ้น
ผลข องก ารเปลี่ยนแปลงโครงสร้างป ระชากรด ังก ล่าว ส่งผ ลต ่อภ าวะส ุขภาพค ือ ทำใหร้ ูปแ บบก ารเจ็บป ่วยแ ละ
การต ายข องค นในภ าพร วมข องป ระเทศเปลี่ยนไปต ามล ักษณะโครงสร้างป ระชากรข องแ ต่ละป ระเทศ เช่น สังคมส ูงอ ายุ
เป็นต้น การเจ็บป ่วยแ ละก ารต ายข องป ระชากรจ ะป ระกอบด ้วยโรคเรื้อรังแ ละโรคไร้เชื้อเป็นห ลัก ดังน ั้นร ัฐแ ละบ ุคคลท ี่
เกีย่ วขอ้ งค วรท ำความเขา้ ใจแ ละว างแผนในก ารเตร ยี มค วามพ รอ้ มใหค้ นไทยเปน็ ค นส งู ว ยั ท มี่ คี ณุ ภาพ (Active Aging)
ตลอดจนเตรียมระบบบ ริการท ี่รองรับป ัญหาโรคเรื้อรังแ ละโรคที่เกี่ยวก ับผ ู้ส ูงอายุ ซึ่งนับว ันจะม ากขึ้น
2513 2552 2570
Baby Boom Demographic Dividend Aging Population
2513 2552 2570
ภาพท ่ี 3.5 พีระมดิ ป ระชากรข องป ระเทศไทย
ทีม่ า: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและส ังคมแ ห่งช าติ 2551
ลิขสทิ ธิข์ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช
