Page 83 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 83
ปัจจัยท ี่มีอ ิทธิพลต ่อภ าวะส ุขภาพของประชากร 3-29
ตอนท่ี 3.3
การเปล่ยี นแปลงข องป ัจจัยท มี่ ีผ ลตอ่ ภ าวะสุขภาพของประชากร
โปรดอ ่านห ัวเรื่อง แนวคิด และวัตถุประสงค์ของตอนท ี่ 3.3 แล้วจึงศ ึกษาร ายล ะเอียดต่อไป
หวั เร่ือง
3.3.1 ปัจจัยก ำหนดส ุขภาพ
3.3.2 การเปลี่ยนแปลงทางประชากรท ี่มีผ ลต่อภาวะสุขภาพ
3.3.3 การเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรมและว ิถีการด ำเนินช ีวิตที่ม ีผลต่อภ าวะส ุขภาพ
3.3.4 การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมท ี่มีผ ลต ่อภาวะสุขภาพ
3.3.5 การเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมท ี่มีผ ลต ่อภาวะสุขภาพ
3.3.6 การเปลี่ยนแปลงร ะบบบริการส ุขภาพท ี่มีผ ลต ่อภาวะส ุขภาพ
แนวคิด
1. ปัจจัยก ำหนดสุขภาพ หมายถึง ปัจจัยต ่างๆ ที่ก ำหนดหรือมีผ ลต ่อส ุขภาพของม นุษย์ การระบุถึง
ปัจจัยกำหนดสุขภาพมักมีความแตกต่างกันไปตามกรอบแนวคิดต่างๆ ซึ่งแต่ละกรอบต่างมีจุดดี
จุดด ้อยแ ละม ีล ักษณะจ ำเพาะตามค วามเหมาะส มในการศ ึกษาเรื่องน ั้นๆ
2. การเปลีย่ นผ า่ นป ระชากรเนน้ ท กี่ ารเปลีย่ นแปลงข นาดข องป ระชากรท เี่ ปน็ ผ ลม าจ ากก ารเปลีย่ นแปลง
การเกิดแ ละก ารต าย โดยโครงสรา้ งท างอ ายแุ ละเพศเปน็ ป จั จยั ก ำหนดพ ฤตกิ รรมส ขุ ภาพ ซึ่งส ะท้อน
ถึงร ูปแบบการเกิดโรคแ ละส าเหตุการตาย
3. ก ารเปลี่ยนแปลงทางด้านที่เกี่ยวกับสุขภาพซึ่งเกิดขึ้นทั้งภายใน และภายนอก พฤติกรรมสุขภาพ
รวมถึงการปฏิบัติที่สังเกตได้และการเปลี่ยนแปลงในที่สังเกตไม่ได้ แต่สามารถวัดได้ว่า เกิดขึ้น
เป็นการปฏิบัติหรือการแสดงออกของบุคคลในการกระทำ หรืองดเว้นการกระทำในสิ่งที่มีผลต่อ
สุขภาพ โดยอาศัยความรู้ ความเข้าใจ เจตคติ และการปฏิบัติตนทางสุขภาพที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์
กันอ ย่างเหมาะสม
4. ปัจจัยด้านเศรษฐกิจสังคมเป็นปัจจัยสำคัญปัจจัยหนึ่งที่สามารถกำหนดสุขภาพได้ ปัจจัยทาง
เศรษฐกจิ ส งั คมข องบ คุ คลไดร้ บั อ ทิ ธพิ ลจ ากบ รบิ ทท างส งั คมท มี่ รี ะบบก ารจ ดั ช ว่ งช ัน้ ซ ึง่ น ำไปส รู่ ะดบั
ชั้นท างส ังคมข องแ ต่ละบ ุคคล และจ ากร ะดับช ั้นท างส ังคมข องแ ต่ละบ ุคคลจ ะเป็นต ัวก ำหนดโอกาส
ในก ารส ัมผัสป ัจจัยเสี่ยง โอกาสในก ารเกิดโรคแ ละก ารบ าดเจ็บ รวมท ั้งก ารเกิดผ ลกร ะท บท างส ังคม
จากก ารป ่วยและบาดเจ็บ
5. ค วามเจ็บป ่วยข องม นุษย์ในป ัจจุบันจ ำแนกต ามส าเหตอุ อกเป็น 3 กลุ่มค ือ เกิดจ ากส ิ่งแ วดล้อมห รือ
มลพิษจากสิ่งแ วดล้อม เกิดจากการท ำงาน รวมท ั้งก ารเกิดอุบัติเหตุ และเกิดจ ากว ิถีด ำเนินชีวิต จะ
เห็นได้ว่า การเปลี่ยนแปลงของส ิ่งแวดล้อมเป็นส าเหตุห นึ่งที่ม ีผ ลกระท บต่อป ระชากร ทำให้มนุษย์
เกิดภาวะการ เจ็บป ่วยแ ละการตาย และเป็นผลกระทบที่เห็นได้อย่างชัดเจน
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
