Page 81 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 81
ปัจจัยท ี่มีอ ิทธิพลต ่อภ าวะสุขภาพข องป ระชากร 3-27
2. แนวโน้มการตายในอนาคต
ในอ ดีตกาลป ระชากรไทยอ ยูใ่นส ภาพท ีม่ คี วามส มดุลร ะหว่างก ารเกิดแ ละก ารต าย ทั้งอ ัตราเกิดแ ละต ายแ ต่ละ
ปีอยู่ในระดับสูงใกล้เคียงกัน อัตราเกิดสูงเพราะผู้คนนิยมมีลูกกันมาก ความคิดเรื่องการวางแผนครอบครัวหรือคุม
กำเนิดย ังไม่เกิดข ึ้นในส ังคมไทย ผู้ห ญิงแ ต่งงานต ั้งแต่อ ายุน ้อย เมื่อแ ต่งงานแ ล้วม ีล ูกไปต ามธ รรมชาติต ลอดว ัยเจริญ
พันธุข์ องต น อัตราต ายส ูงเพราะก ารแ พทยแ์ ละส าธารณสุขย ังไมเ่จริญ การต ั้งค รรภแ์ ละค ลอดก ระทำต ามแ บบป ระเพณี
ที่ป ฏิบัติก ันม าแ ต่ด ั้งเดิม การป ลูกฝีฉ ีดยาส ร้างภ ูมิคุ้มกันโรคให้แ ก่เด็กย ังไม่แ พร่ห ลายเหมือนส มัยป ัจจุบัน ทารกต าย
ตั้งแตแ่ รกค ลอด หรือเมื่อาย ยุ ังไมค่ รบข วบด ้วยอ ัตราท ีส่ ูงม าก แต่ละป มี ที ารกต ายก ่อนอ ายคุ รบข วบเกินก ว่าร ้อยล ะ 10
ของก ารเกิดม ีช ีพ ประชากรในว ัยอ ื่นๆ มีอ ัตราต ายส ูงด้วยโรคต ิดเชื้อซ ึ่งเป็นส าเหตุส ำคัญ เนื่องจากก ารส าธารณสุขแ ละ
สุขาภิบาลของป ระเทศยังไม่พ ัฒนา เชื้อโรคจ ึงแ พร่ระบาดไปได้อย่างร วดเร็ว บางปีเมื่อเกิดโรคระบาดขึ้นมีคนต ายเป็น
จำนวนม าก อายุขัยเฉลี่ยของค นไทยในอดีตเมื่อง 100 ปีก ่อนจึงไม่ยืนยาว คนไทยมีชีวิตโดยเฉลี่ยไม่เกิน 50 ปี
อตั ราต ายข องป ระชากรไทยไดล้ ดล งอ ยา่ งม ากภ ายห ลังส งครามโลกค รั้งท ี่ 2 (หลัง พ.ศ. 2488) เมื่อส งครามโลก
สงบล ง ได้เกิดค วามร ่วมม ือร ะหว่างป ระเทศม ากข ึ้น วิชาการค วามร ู้ด ้านก ารแ พทย์แ ละส าธารณสุข ได้ก ้าวหน้าไปอ ย่าง
มากในป ระเทศพ ฒั นาแ ลว้ ประเทศไทยไดเ้ ปดิ ร บั ค วามร วู้ ทิ ยาการท างด า้ นน จี้ ากป ระเทศพ ฒั นาแ ลว้ สขุ ภาพอ นามยั ข อง
ประชากรไทยด ีข ึ้นอ ย่างร วดเร็ว การต ายข องป ระชากรได้ล ดล งอ ย่างเห็นได้ช ัด “อัตราต ายท ารก” ลดล งจ ากท ี่เกินก ว่า
100 ราย ต่อการเกิดมีชีพ 1,000 ราย เหลือประมาณ 80 รายใน พ.ศ.2504 และมีแนวโน้มลดลงจนต ่ำกว่า 20 รายใน
พ.ศ. 2549 อายุขัยเฉลี่ยข องป ระชากรได้เพิ่มส ูงข ึ้นจ ากไม่ถ ึง 50 ปี ก่อนส งครามโลกค รั้งที่ 2 เป็นป ระมาณ 60 ปีใน
พ.ศ. 2507 (ปราโมทย์ ประสาทกุลแ ละปัทมา ว่าพัฒนวงศ์ 2545) นอกจากนี้ หากพิจารณาจ ากอ ายุค าดเฉลี่ยเมื่อแ รก
เกิดของประชากรไทยพบว่า แนวโน้มคนไทยจ ะม ีอายุย ืนยาวขึ้น หรืออ ัตราต ายในภ าพรวมน ้อยลง โดยอายุคาดเฉลี่ย
เมื่อแรกเกิด จาก ปี 2553-2558 เท่ากับ 78.82 ปี ในผู้หญิง และ 71.93 ปี ในผู้ชาย เพิ่มขึ้นเป็น 82.66 ปี ในผู้หญิงแ ละ
75.96 ปี ในผ ู้ชาย ตามลำดับ ใน ปี 2563-2573 (ตาร งท ี่ 3.4)
ตารางท ี่ 3.4 อายคุ าดเฉลยี่ เม่ือแ รกเกดิ การเปล่ียนแปลงในช่วง 5 ปี และค วามแตกตา่ งร ะหว่างเพศ
พ.ศ. อายคุ าดเฉล่ียเมอื่ แรกเกิด การเปลยี่ นแปลงในช่วง 5 ปี เพศทีแ่ ตกตา่ ง
ชาย (Male) หญิง (Female) ชาย (Male) หญิง (Female) หญิง-ชาย
2553-2558
2558-2563 71.93 78.82 1.34 1.28 6.89
2563-2568 73.28 80.10 1.35 1.28 6.82
2568-2573 74.62 81.38 1.34 1.28 6.76
75.96 82.66 1.34 1.28 6.70
ที่มา: สำนักน โยบายและย ุทธศาสตร์ 2552
แนวโน้มสาเหตุการตายของป ระเทศไทยม ีการเปลี่ยนแปลงอ ย่างม าก ก่อน พ.ศ. 2500 การต ายอ ันดับต้นๆ
จะมีสาเหตุมาจากโรคติดเชื้อทั้งสิ้น เพราะระยะเวลาขณะนั้น ยังเป็นช่วงที่การสาธารณสุขยังไม่ดี โรคที่เป็นสาเหตุ
สำคัญข องก ารตายอยู่ในกลุ่มโรคมาลาเรีย วัณโรค ปอดอักเสบสูงกว่า 100 ต่อป ระชากร 100,000 คน เมื่อก ารแ พทย์
สาธารณสุขพ ัฒนาขึ้น มีการกำจัดป้องกันค วบคุมโรคด ีข ึ้น โรคเหล่านี้จ ึงค่อยๆ ลดล งต ามล ำดับ พ.ศ. 2550 และ 2552
โรคต ิดเชื้อที่เป็นส าเหตุของการตายได้ล ดมาอยู่ในอันดับต่ำก ว่าอ ันดับ 4 และ 5
ลขิ สิทธขิ์ องมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช
