Page 79 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 79
อัตรารายอายุ (ต่อ 1,000 ประชากร) ปัจจัยที่ม ีอ ิทธิพลต ่อภาวะส ุขภาพข องป ระชากร 3-25
รูปแ บบก ารต ายห รือก ารเจ็บป ่วยในท ุกป ระเทศท ั่วโลกม ีล ักษณะท ี่ค ล้ายคลึงก ัน เมื่อศ ึกษาต ามอ ายุค ือ อัตรา
ตายจ ะสูงในทารกแรกเกิดจ นถึงข วบป ีแ รก และค่อยๆ ลดลงหลังจากนั้น จะเพิ่มขึ้นเมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ นอกจากนี้อายุ
มคี วามส มั พนั ธก์ บั ค วามช กุ ข องก ารเกดิ โรคแ ละค วามร นุ แรงข องก ารเกดิ โรค อายทุ แี่ ตกต า่ งก นั จ ะเจบ็ ป ว่ ยแ ละต ายด ว้ ย
โรคที่แตกต่างกัน เช่น โรคหัด คอตีบ เป็นต้น เป็นโรคที่พบในเด็กม ากกว่าว ัยอ ื่น ในขณะที่โรคเรื้อรังบางโรค เช่น โรค
หัวใจ มะเร็ง ความด ันโลหิตสูง เป็นต้น พบมากในผ ู้สูงอายุ อย่างไรก ็ตาม พบว ่า เมื่อผ่านพ้นข วบปีแ รกอ ัตราต ายเพิ่ม
มากข ึ้นเมื่ออ ายุเพิ่มข ึ้น เนื่องจาก 1) ภูมิคุ้มกันโรคต ามธ รรมชาติข องร่างกายล ดลงเมื่ออายุเพิ่มม ากข ึ้น 2) การส ะสม
ของปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพเพิ่มม ากขึ้นต ามอายุที่เพิ่มขึ้น เช่น การส ะสมสารพ ิษ เป็นต้น และ 3) การเปลี่ยนแปลงข อง
ฮอร์โมนของร ่างกาย ตามช่วงเวลาที่เปลี่ยนแปลงไป
สำหรับประเทศไทยเมื่อพ ิจารณาถ ึงต ายจ ำแนกตามก ลุ่มอ ายุพบว ่า หลังจาก พ.ศ. 2503 เป็นต้นม า แบบแผน
การต ายข องประชากรไทยจำแนกตามก ลุ่มอายุมีล ักษณะค ล้ายคลึงกันค ือ เป็นรูปต ัวเจ (J Shape) (ภาพท ี่ 3.3) กล่าว
คือ ประชากรวัยเด็ก (แรกเกิดถ ึงสี่ป ี) จะมีอ ัตราตายส ูงหลังจ ากน ั้นอัตราตายจ ะค่อยๆ ลดลง และเพิ่มขึ้นอีกครั้งเมื่อ
เข้าส ู่ว ัยกลางค นแ ละสูงข ึ้นแ บบเชิงเส้นตรงเมื่อเข้าสู่วัยสูงอ ายุ (ภาพท ี่ 3.3) แต่อ ย่างไรก ็ตามเมื่อพ ิจารณาจ ำแนกตาม
กลุ่มอายุพบว่าสาเหตุการตายลำดับแรกมีความแตกต่างกัน เช่น เด็กแรกเกิด (อายุ 0-4 ปี) จะเสียชีวิตด้วยภาวะ
น้ำห นักแ รกเกิดต ่ำ ส่วนช ่วงอ ายุ 5-29 ปี จะเสียชีวิตด้วยอ ุบัติเหตุ ส่วนอ ายุ 30-44 ปี เสียช ีวิตด้วยเอชไอวี/เอดส์ และ
อายุ 45-69 ปีเสียช ีวิตด ้วยม ะเร็ง ทั้งนี้ในก ลุ่มผู้ท ี่อ ายุ 70 ปีขึ้นไปพ บว่า ส่วนใหญ่เสียช ีวิตด ้วยโรคห ลอดเลือดสมอง
(สุวิทย์ วิบุลผ ลประเสริฐ 2552)
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
ภาพท ี่ 3.3 อัตราต ายรายอายุของป ระชากรไ ทย ระหวา่ งป ี 2503-2551
ทมี่ า: ข้อมูลจ ากสำนักน โยบายและยุทธศาสตร์ 2515-2550
เมื่อพ ิจารณาอ ัตราต ายข องป ระชากรไทยต ามต ัวช ี้ว ัดก ารต ายท ี่ส ำคัญพ บว ่า อัตราม ารดาต ายต ่อก ารเกิดม ีช ีพ
100,000 คน ได้ล ดลงจ าก 374.3 ต่อก ารเกิดม ีช ีพ 100,000 คน ใน พ.ศ. 2505 เหลือ 9.8 ต่อการเกิดม ีช ีพ 100,000 คน
ใน พ.ศ. 2552 อัตราตายทารกมีแ นวโน้มลดลงจ าก 84.3 ต่อก ารเกิดมีชีพ 1,000 คน ใน พ.ศ.2507 เหลือ 40.7 ใน พ.ศ.
2527 และลดล งเป็น 11.3 ใน พ.ศ. 2552 แต่อ ย่างไรก็ตาม แม้ว่า อัตราทารกต ายข องไทยจะต ่ำกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลก แต่
ยังส ูงกว่าบางประเทศในภ ูมิภาคเดียวกัน เช่น สิงคโปร์ มาเลเซีย เป็นต้น อัตราตายเด็กต่ำก ว่า 5 ปี มีการเปลี่ยนแปลง
ไม่มากน ักจาก 12.8 ต่อการเกิดม ีชีพ 1,000 คน ใน พ.ศ. 2533 เป็น 10.0 ในปี 2552 อย่างไรก็ตาม แม้ว่า อัตราตายเด็ก
ลขิ สิทธ์ิของมหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
