Page 128 - สังคมโลก
P. 128
7-22 สังคมโลก
เรื่องที่ 7.1.3
ประเภทของสงคราม
ตั้งแต่สมัยโบราณจนถึงปัจจุบันสงครามที่เกิดขึ้นมีหลายรูปแบบ การแบ่งประเภทของสงครามมักยึดถือ
เอาปัจจัยด้านยุทธศาสตร์ ยุทธวิธี กำ�ลังพล อาวุธยุทโธปกรณ์ที่ใช้ในการสู้รบ และสมรภูมิเป็นสิ่งกำ�หนด โดยทั่วไป
สงครามจะมี 2 ประเภท คือ สงครามตามแบบ (Conventional warfare) และสงครามนอกแบบ (Unconventional
warfare)
1. สงครามตามแบบ
สงครามตามแบบคือสงครามที่ด�ำ เนินการไปตามระเบียบแบบแผนการรบทางทหารซึ่งอารยประเทศได้มีการ
กำ�หนดไว้ร่วมกันในข้อตกลงระหว่างประเทศ เช่น อนุสัญญากรุงเฮก ค.ศ. 1899 และ ค.ศ. 1907 อนุสัญญาเจนีวา
ค.ศ. 1949 เป็นต้น การสู้รบถูกกำ�หนดให้ใช้อาวุธยุทธภัณฑ์ตามแบบที่ไม่เป็นการทำ�ลายล้างต่อชีวิตและทรัพย์สิน
อย่างป่าเถื่อน เช่น การห้ามใช้อาวุธร้ายแรงอย่างกระสุนปืนที่เป็นหัวระเบิดกระจาย อาวุธเคมีภัณฑ์ อาวุธชีวภาพและ
เชื้อโรค รวมถึงอาวุธทำ�ลายล้างสูงอย่างระเบิดนิวเคลียร์ เป็นต้น มีการกำ�หนดให้ทำ�การรบในยุทธภูมิทางทหารโดย
การเผชิญหน้าอย่างเปิดเผย ให้เคารพและปฏิบัติต่อพลเรือน เชลยศึก ผู้ได้รับบาดเจ็บ คนชาติเป็นกลาง บ้านเรือน
และทรัพย์สินอย่างมีมนุษยธรรม ต้องมีการประกาศสงครามก่อนที่จะเริ่มการสู้รบ มีระเบียบแบบแผนในการพักรบ
และการยุติสงคราม34 สงครามตามรูปแบบสามารถแบ่งย่อยออกเป็นสงครามหลักๆ ได้ 3 ลักษณะ ได้แก่
1.1 สงครามจ�ำ กัด (Limited war) เป็นสงครามที่ทำ�การรบในยุทธภูมิที่เปิดเผยโดยมีการจำ�กัดบริเวณและ
อาวุธที่ใช้ในการรบ คู่สงครามจะใช้กำ�ลังพล อาวุธ และทรัพยากรเท่าที่จำ�เป็นเพื่อให้ได้ชัยชนะในการรบ ไม่ใช่การมุ่ง
ชนะสงครามโดยเด็ดขาด แต่มีจุดมุ่งหมายที่จะทำ�ให้คู่ต่อสู้ยอมยุติการรบ และนำ�ไปสู่การเจรจาสันติภาพ หรือยอม
ตกลงตามที่คู่สงครามฝ่ายหนึ่งเรียกร้อง และอาจมีการวางยุทธศาสตร์เพื่อกำ�หนดระยะเวลาในการทำ�สงครามไม่ให้
ยืดเยื้อเกินไป ตัวอย่างเช่น สงครามช้างเผือกที่พระเจ้าบุเรงนองแห่งกรุงหงสาวดียกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาใน พ.ศ.
2106 เพื่อขอช้างเผือกของสมเด็จพระมหาจักรพรรดิที่มีถึง 7 เชือก เมื่อได้รับชัยชนะก็ทรงถอนทัพกลับพร้อมกับช้าง
เผือก 4 เชือกโดยไม่ยึดครองกรุงศรีอยุธยาเป็นประเทศราชแต่อย่างใด หรือสงครามฝรั่งเศส-เยอรมันใน ค.ศ. 1870-
1871 ที่เยอรมันบุกโจมตีและได้ชัยชนะต่อฝรั่งเศส เมื่อฝรั่งเศสยอมแพ้ เยอรมันก็ถอนทัพที่ยึดครองกรุงปารีสกลับ
ไปในเวลาอันสั้น โดยผนวกเอาเฉพาะแคว้นอัลซาสและลอแรนซึ่งเป็นแหล่งแร่เหล็กที่สำ�คัญของฝรั่งเศสเข้าเป็นส่วน
หนึ่งของเยอรมัน โดยไม่มุ่งที่จะยึดครองฝรั่งเศสอย่างถาวร และไม่ได้ทำ�ลายกองทัพฝรั่งเศสให้ราบคาบแต่อย่างใด
อีกทั้งยังไม่มีการทำ�ลายล้างผลาญบ้านเมืองของฝรั่งเศสด้วย เป็นต้น
1.2 สงครามเด็ดขาด (Absolute war) เป็นสงครามที่มุ่งให้ได้รับชัยชนะอย่างเด็ดขาดต่อศัตรู โดยการ
ทุ่มเทสรรพกำ�ลังทั้งหลายที่มีอยู่เข้าโจมตีศัตรูอย่างเต็มที่ด้วยความรุนแรง เพื่อทำ�ลายกำ�ลังของศัตรูให้ศัตรูหมด
สภาพที่จะทำ�การสู้รบต่อไปได้ และยอมแพ้โดยราบคาบ ซึ่งอาจรวมถึงการยึดครองดินแดนและบ้านเมืองของศัตรู
ด้วย แม้จะเป็นสงครามที่รุนแรงและมีขอบเขตที่กว้างขวาง แต่เป้าหมายหลักของสงครามคือการมุ่งทำ�ลายกำ�ลังทาง
34 “Conventional Warfare”, Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Conventional_warfare,
(28/7/2553)
ลขิ สิทธิข์ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช
