Page 144 - สังคมโลก

7-38 สังคมโลก

ทดลองแพร่เชื้อแอนแทร็กซ์ใส่เชลยศึกชาวจีนในแมนจูเรียในทศวรรษที่ 1930 ทำ�ให้มีคนตายหลายพันคน60 มีการ
พัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ โดยสหรัฐอเมริกาได้เอาระเบิดนิวเคลียร์ไปทิ้งที่เมืองฮิโรชิมา และเมืองนางาซากิ ของญี่ปุ่น ใน
ค.ศ. 1945 เป็นต้น มีการพัฒนาเทคนิคการทำ�สงครามคอมพิวเตอร์โดยการจารกรรมข้อมูล ทำ�ลายข้อมูล ก่อกวน
ข้อมูล หรือทำ�ลายระบบการทำ�งานของคอมพิวเตอร์ของฝ่ายตรงข้าม โดยจีนและรัสเซียถูกกล่าวหาว่าแอบเจาะเข้าไป
ในระบบคอมพิวเตอร์ของสหรัฐอเมริกาใน ค.ศ. 2009 เป็นต้น ปรากฏการณ์ในยุคสงครามร่วมสมัยปัจจุบันเหล่านี้
แสดงให้เห็นว่าสงครามได้มีการพัฒนารูปแบบและวิธีการไปอยู่ตลอดเวลา ทำ�ให้มีสงครามประเภทใหม่ๆ เกิดขึ้นอยู่
เสมอซึ่งจะเป็นปัญหาต่อการระงับสงครามและรักษาสันติภาพในปัจจุบันและในอนาคต

ตัวอย่างของสงครามในยุคสงครามร่วมสมัยปัจจุบันที่สำ�คัญมีดังนี้
1. สงครามระหว่างรัสเซียกับญี่ปุ่นใน ค.ศ. 1904-1905 ซึ่งมีสาเหตุมาจากการแข่งขันอิทธิพลกันระหว่าง
จักรวรรดิรัสเซียกับจักรวรรดิญี่ปุ่นในการเข้าครอบครองแมนจูเรียและเกาหลีที่มีมาตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19
ใน ค.ศ. 1858 เป็นต้นมาราชวงศ์ชิงของจีนต้องยกดินแดนตอนเหนือของแมนจูเรียให้แก่รัสเซียหลายครั้ง ซึ่งเรียกว่า
แมนจูเรียนอก ส่วนญี่ปุ่นนั้น มีอิทธิพลครอบงำ�เกาหลีมาตั้งแต่เมื่อญี่ปุ่นทำ�สงครามชนะจีนใน ค.ศ. 1895 รัสเซียก็
พยายามขยายอิทธิพลลงมาในตอนใต้ของแมนจูเรียเพื่อหาเมืองท่าและทางออกทะเลในเขตน่านนํ้าอบอุ่น โดยการ
สร้างทางรถไฟสายตะวันออกให้แก่จีนซึ่งตัดผ่านเมืองฮาร์บิน เมืองหลวงของแมนจูเรีย และเมืองวลาดิวอสต็อก ใน
ที่สุดรัสเซียกับญี่ปุ่นก็ทำ�สงครามกันทั้งในทะเลเหลืองและบนดินแดนแมนจูเรีย สงครามยุติลงด้วยชัยชนะของญี่ปุ่น
มีการทำ�สนธิสัญญาสงบศึกปอร์ตส์มัท ค.ศ. 1905 ที่ประเทศอังกฤษ ทำ�ให้ญี่ปุ่นได้เข้าครอบครองแมนจูเรียตอนใต้
โดยเด็ดขาด และใน ค.ศ. 1907 เกาหลีก็ถูกบีบบังคับให้ยอมเป็นรัฐในอารักขาของญี่ปุ่น สงครามครั้งนี้ทำ�ให้ญี่ปุ่น
เขยิบฐานะขึ้นมาเป็นมหาอำ�นาจระดับโลก และเป็นการประกาศความยิ่งใหญ่ของชนชาติผิวเหลืองที่สามารถเอาชนะ
มหาอำ�นาจผิวขาวได้
2. สงครามปฏวิ ตั ใิ นรสั เซยี ระหวา่ ง ค.ศ. 1917-1920 เกดิ ขึน้ ภายหลงั การปฏวิ ตั ยิ ดึ อ�ำ นาจของพรรคบอลเชวกิ
ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1917 แล้วสถาปนาระบอบคอมมิวนิสต์ขึ้น และตามมาด้วยการสละราชสมบัติของพระเจ้า
ซาร์ นิโคลัสที่ 2 กองทัพแดงของพรรคคอมมิวนิสต์ซึ่งมีฐานการปฏิวัติอยู่ที่กรุงเซนต์ปีเตอร์สเบอร์ก ต้องทำ�
สงครามกลางเมืองกับฝ่ายต่อต้านการปฏิวัติ ที่เรียกว่าพวกรัสเซียขาว มีกองทหารของต่างชาติเข้าร่วมในสงคราม
ครั้งนี้จำ�นวนมาก โดยมีทั้งฝ่ายที่สนับสนุนพรรคคอมมิวนิสต์และฝ่ายที่เป็นพันธมิตรกับรัสเซียขาว ฝ่ายคอมมิวนิสต์
ประกอบด้วย สาธารณรัฐสังคมนิยมสหพันธ์โซเวียตรัสเซีย (The Russian Soviet Federative Socialist Republic
: RSFSR) คอมมิวนิสต์ยูเครน คอมมิวนิสต์เบรารูส คอมมิวนิสต์มองโกเลีย และสาธารณรัฐคอเคซัสเหนือ ฝ่ายต่อ
ต้านการปฏิวัติประกอบด้วย รัสเซียขาว คอเคซัสขาว เชโกสโลวะเกีย ฝรั่งเศส กรีซ อิตาลี ญี่ปุ่น โรมาเนีย เซอร์เบีย
อังกฤษและเครือจักรภพ สหรัฐอเมริกา เอสโทเนีย ฟินแลนด์ ลัทเวีย ลิทัวเนีย โปแลนด์ และคาซัคสถาน ในช่วงเวลา
ดังกล่าวเป็นสมัยสงครามโลกครั้งที่ 1 พอดี กองทัพรัสเซียต้องทำ�สงครามกับเยอรมนี ดังนั้นฝ่ายคอมมิวนิสต์รัสเซีย
ซึ่งได้อำ�นาจรัฐใหม่ๆ และต้องทำ�สงครามกลางเมืองภายในประเทศกับพวกต่อต้านการปฏิวัติ จึงเจรจาทำ�สนธิสัญญา
สงบศึกเบรสต์-ลิตอฟสก์กับเยอรมนีในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1917 เพื่อไม่ต้องรับศึก 2 ทาง สงครามปฏิวัติดำ�เนินไป
จนถึง ค.ศ. 1920 จึงยุติลงเป็นส่วนใหญ่ด้วยชัยชนะของฝ่ายคอมมิวนิสต์ แต่การต่อต้านคอมมิวนิสต์โดยฝ่ายรัสเซีย
ขาวในภูมิภาคตะวันออกไกลของรัสเซียยังคงมีประปรายต่อมาจนถึง ค.ศ. 1923
3. สงครามโลกครั้งที่ 1 เป็นสงครามใหญ่ที่มีประเทศคู่สงครามเข้าเกี่ยวข้องมากกว่าสงครามในอดีตที่เคย
ผ่านมา สภาวการณ์ของสงครามมีขอบข่ายครอบคลุมพื้นที่ทั่วโลก ทุกทวีป แม้ว่าสมรภูมิที่แท้จริงจะเกิดขึ้นในทวีป
ยุโรป แต่ความขัดแย้งและการสู้รบได้เกิดขึ้นในดินแดนอาณานิคมทวีปแอฟริกา ในเม็กซิโก ทวีปอเมริกา และในหมู่

60 “Anthrax”, Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipodia.org/wiki/Anthrax, (1/8/2553)

ลขิ สิทธ์ขิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช