Page 139 - สังคมโลก

สงครามกับการเปลี่ยนแปลงในสังคมโลก 7-33

ส่วนอาวุธปืนประจำ�กายที่เป็นปืนเล็กยาวนั้น มีหลักฐานปรากฏว่ามีการใช้อาวุธปืนยาวแบบเข็มแทงชนวนรุ่น
แรก คือ matchlock (แมทช์ล็อก) เป็นครั้งแรกใน ค.ศ. 1475 ในกองทัพออสเตรีย และในขณะเดียวกันก็มีการจัด
ตั้งกองทหารปืนไฟในกองทัพของราชวงศ์หมิงของจีนในยุคเดียวกันด้วย50

สงครามสมัยใหม่ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 15 ถึง 19 ที่สำ�คัญ ได้แก่
1. สงครามที่กองทัพจักรวรรดิออตโตมานภายใต้การนำ�ของสุลต่านเมห์เม็ดที่ 2 ได้ยกทัพเข้ารุกรานอาณา
จักรไบแซนไทน์หรืออาณาจักรโรมันตะวันออกของพวกคริสต์ และล้อมกรุงคอนสแตนติโนเปิลไว้โดยมีการใช้เครื่อง
ยิงลูกเหล็กที่ขับเคลื่อนด้วยดินปืนทำ�ลายกำ�แพงเมืองเป็นครั้งแรก ซึ่งถือว่าเป็นปืนใหญ่รุ่นแรกๆ ทำ�ให้สามารถยึด
เมืองหลวงนี้ได้ใน ค.ศ. 1453 โดยใช้เวลาเพียงไม่ถึง 2 เดือน สุลต่านเมห์เม็ดจึงสถาปนากรุงคอนสแตนติโนเปิลเป็น
เมืองหลวงแห่งใหม่ของจักรวรรดิออตโตมาน51 โดยเปลี่ยนชื่อเป็นกรุงอิสตันบูล
2. สงครามที่กองทัพสเปนในสมัยพระเจ้าแฟร์นันโดที่ 2 (Fernando II) แห่งอารากอน (Aragòn) สามารถ
ขับไล่กองทัพมุสลิมของพวกมัวร์ (moor) ในสมัยสุลต่านมูฮัมหมัดที่ 12 ออกไปจากแคว้น เกรนาดา (Grenada) ซึ่ง
เปน็ ดนิ แดนตอนใต้ของสเปนได้ส�ำ เร็จใน ค.ศ. 1492 และรวมชาติสเปนเปน็ เอกภาพได5้ 2 ตอ่ เนือ่ งด้วยสงครามทีส่ เปน
ขยายอำ�นาจไปยังทวีปแอฟริกาและทวีปอเมริกาใต้ตามพระโองการของพระสันตะปาปาอเลฮันโดรที่ 6 (Alejandro
VI) ซึ่งเป็นชาวสเปนตั้งแต่สมัยพระเจ้าแฟร์นันโดที่ 2 และพระนางอิซาเบล (Isabel) จนถึงสมัยพระเจ้าการ์โลสที่
5 (Carlos V) และสมัยพระเจ้าฟิลิเปที่ 2 (Filipe II) และมาสิ้นสุดลงใน ค.ศ. 1588 เมื่อสเปนหมดอำ�นาจทางทะเล
เพราะกองทัพเรืออาร์มาดา (Armada) ที่ยิ่งใหญ่ถูกทำ�ลายลงโดยกองทัพเรืออังกฤษ
3. สงคราม 30 ปีที่เกิดขึ้นใน ค.ศ. 1618 เป็นสงครามศาสนาคริสต์ ระหว่างนิกายโรมันคาทอลิกกับนิกาย
โปรเตสแตนต์ ซึ่งเป็นผลมาจากการปฏิรูปศาสนาคริสต์ (Reformation) ของชาวคริสต์ในประเทศต่างๆ ในยุโรป
ตะวันตก เนื่องจากชาวคริสต์ส่วนหนึ่งปฏิเสธอำ�นาจของพระสันตะปาปา ณ กรุงวาติกัน แล้วก่อตั้งคริสต์ศาสนานิกาย
โปรเตสแตนต์ขึ้นหลายแห่ง ทำ�ให้ฝ่ายที่สนับสนุนพระสันตะปาปาไม่พอใจจึงเกิดข้อขัดแย้งขึ้นและนำ�ไปสู่สงคราม
ที่ยาวนาน 30 ปี มีผู้เสียชีวิตกว่า 10 ล้านคน53 สงครามสิ้นสุดลงโดยมีการทำ�สนธิสัญญาสันติภาพเวสต์ฟาเลีย
ค.ศ. 1648 ในเยอรมนีซึ่งให้อิสระแก่เจ้าผู้ครองรัฐต่างๆ ในยุโรปที่จะเลือกกำ�หนดให้นิกายใดของศาสนาคริสต์เป็น
ศาสนาประจำ�รัฐ และประชาชนมีหลักประกันในการเลือกนับถือศาสนาด้วย
4. สงคราม 7 ปีที่มีการรบกันทั้งในทวีปยุโรป ทวีปอเมริกาเหนือ อินเดีย และในทะเลหลวง โดยรู้จักกันใน
นามสงครามอาณานิคม (Colonial war) ซึ่งเกิดขึ้นระหว่าง ค.ศ. 1756-1763 เป็นสงครามแย่งชิงความเป็นใหญ่ใน
ดินแดนอาณานิคมระหว่างอังกฤษกับฝรั่งเศส ฝ่ายอังกฤษมีปรัสเซีย ฮันโนเวอร์ และเฮสเซน เป็นพันธมิตร ส่วน
ฝรั่งเศสมีออสเตรีย รัสเซีย สวีเดน และแซ็กซอน เป็นพันธมิตร สงครามยุติลงด้วยชัยชนะอันยิ่งใหญ่ของอังกฤษ มี
การท�ำ สนธสิ ญั ญาสนั ตภิ าพปารสี ค.ศ. 1763 ซึง่ มผี ลใหอ้ งั กฤษมอี ำ�นาจเหนอื ทวปี อเมรกิ าเหนอื และอนิ เดยี สว่ นภายใน
ยุโรปพันธมิตรทั้ง 2 ฝ่ายได้ทำ�สนธิสัญญาสันติภาพฮูแบร์ตุสบวร์ก ค.ศ. 1763 (Treaty of Hubertusburg, 1763)
ซึ่งมีผลทำ�ให้ปรัสเซียภายใต้การปกครองของพระเจ้าฟรีดริชที่ 2 (Friedrich II) เขยิบฐานะขึ้นเป็นมหาอำ�นาจในยุโรป

50 John D. Billingsley, “small arms”, in Encyclopedia Americana, Vol.25, New York: Americana Corporation, 1968,
pp. 102-103.
51 John D. Billingsley, “Artillery”, in Encyclopedia Americana, Vol.2, New York: Americana corporation, 1968, p.417.
52 Atlas historique, Paris: Stock, 1968, p. 183.
53 “War”, op.cit.

ลิขสิทธ์ิของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช