Page 103 - การจัดการผลิตไม้ดอกไม้ประดับเชิงธุรกิจ
P. 103
การจ ัดการการผลิตบัวแ ละพ รรณไม้น้ำ 8-43
บัวสายบางพันธุ์ม ีก ลิ่นห อม บางพันธุ์ม ีส ีกลีบดอกเปลี่ยนตามว ันท ี่ดอกบาน เช่น วันแรกก ลีบด อกมีสีเหลือง
วันต ่อๆ มากล ีบด อกเริ่มเปลี่ยนจ ากส เีหลืองเป็นเหลืองเข้มข ึ้นจ นเป็นส สี ้มในท ี่สุด บางพ ันธุก์ ลีบด อกท ีบ่ านว ันแ รกเป็น
สีชมพูและเปลี่ยนเป็นสีแ ดงในว ันสุดท้าย เป็นต้น
1.4 ผลและเมล็ดบัวสาย ผลบัวสายเป็นผลเดี่ยวแบบเบอรี (berry) ภายในมีรังไข่หลายช่อง แต่ละช่องมี
เมล็ดข นาดเล็กจำนวนมาก
1.5 กลมุ่ และพนั ธ์ุบวั ส าย บัวสายเป็นพืชในส กุล Nymphaea จำแนกตามล ักษณะทางน ิเวศและการบ านได้
3 กลุ่ม ดังนี้
1.5.1 บัวสายเขตร้อนชนิดบานกลางคืน บัวสายบานกลางคืนกลุ่มที่นิยมปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ
เพราะมีดอกสวยและบานนาน ตั้งแต่เวลาค่ำจนถึงเช้าของวันรุ่งขึ้น บัวสายกลุ่มบานกลางคืนพบมากในทวีปเอเชีย
แอฟริกา ตอนเหนือของอ อสเตรเลียแ ละยุโรปบริเวณที่ม ีอุณหภูมิสูง เช่น บ่อน้ำร้อนในฮ ังการี สำหรับในป ระเทศไทย
มีบัวสายบานกลางคืนพื้นเมืองที่พบชื่อปรากฏในวรรณคดี เช่น เศวตอุบล ลินจง สัตตบรรณและรัตตอุบล เป็นต้น
คนไทยนิยมปลูกบัวสายบานกลางคืนเป็นไม้ประดับและใช้ก้านดอกเป็นอาหาร ส่วนมากเป็นบัวสายที่มีขนาดใหญ่
เหมาะส ำหรับป ลูกในพ ื้นทีก่ ว้าง เช่น บ่อ สวนน ้ำห รือส ระน ้ำ บัวส ายบ านก ลางค ืนแ ละห ุบในต อนเช้า มี 3 สี ได้แก่ กลุ่ม
บัวสายดอกสีขาว เช่นพันธุ์เศวตอุบล กลุ่มบัวสายดอกสีแดง เช่น พันธุ์สัตตบรรณ รัตตอุบลและแม่พลอย เป็นต้น
ปัจจุบันมีบัวส ายล ูกผสมพ ันธุ์ท ี่ให้ด อกสีแดงเข้ม เช่น พันธุ์ลาภชัยพร ลาภศ รีนนท์ และโรจนอ ุบล เป็นต้น
1.5.2 บวั ส ายเขตร อ้ นช นดิ บ านก ลางว นั บัวส ายบ านก ลางว ันเริ่มบ านเมื่อไดร้ ับแ สงแดดในต อนเช้าแ ละ
หุบด อกในต อนเย็น มีพันธุ์บ ัวครบท ั้ง 9 สี ได้แก่ ขาว แดง เหลือง ชมพู ฟ้า ม่วง น้ำเงินส้มแ ละห ลายสีในห นึ่งด อก มี
พันธุท์ ีม่ ขี นาดแ ละร ูปร ่างแ ตกต ่างก ันน ับร ้อยพ ันธุ์ บัวส ายบ างพ ันธุก์ ลีบด อกบ างส สี วย บางพ ันธุม์ กี ลีบเลี้ยงข นาดใหญ่
และบางพันธุ์มีใบง าม ตัวอย่างพ ันธุ์บ ัวส ายก ลุ่มนี้ เช่น บัวผ ัน บัวเผื่อน บัวขาบ นิลุบล นิโลบล นิอุบล สุทธาส ิโนบล
และบ ัวยักษ์ออสเตรเลีย เป็นต้น
ประเทศไทยมีบัวสายพันธุ์จงกลนี ซึ่งเป็นพันธุ์ที่พบเฉพาะในประเทศไทย คนไทยรู้จักบัวจงกลนีมา
นานกว่า 700 ปี เป็นพันธุ์ที่พบได้ยากในสภาพธรรมชาติ นักพฤกษศาสตร์วินิจฉัยว่าเป็นบัวสายพันธุ์ที่ผันแปรตาม
ธรรมชาติ อาจกลายพันธุ์จ ากบัวผ ันห รือบัวขาบ บัวจงกลนีม ีล ักษณะเด่นพิเศษหลายประการ กล่าวค ือ
1) กลีบส ีชมพูอ่อนขนาดเล็ก เรียวแ หลม และซ ้อนกันแ น่น
2) เส้นผ ่านศ ูนย์กลางดอกเมื่อบานเต็มท ี่ 8-12 เซนติเมตร
3) ดอกบานได้นาน 5 วัน เมื่อบานแ ล้ว กลีบดอกไม่หุบ คงบ านต ลอดจนกว่าก ลีบด อกโรย
4) ไม่มีทั้งเกสรตัวผู้แ ละเกสรต ัวเมีย จึงไม่ต ิดเมล็ด
5) ลำต้นเป็นห ัวข นาดเล็ก ใช้ปลูกขยายพันธุ์ต่อไปได้
1.5.3 บัวสายเขตห นาว เป็นบัวสายที่มีถิ่นก ำเนิดในเขตอ บอุ่นถึงเขตห นาว พันธุ์บัวส ายในกลุ่มนี้ เช่น
พนั ธเุ์ ม็กซ กิ านา พนั ธสุ์ เปลน ดดิ า พันธเุ์ฮอ รม์ าย เปน็ ต้น ปจั จบุ นั ม บี ัวส ายล ูกผสมพ นั ธใุ์ หมๆ่ ทพี่ ฒั นาจ ากฝ ีมือค นไทย
จนได้ร ับร างวัลช นะเลิศก ารป ระกวดร ะดับโลก 2 พันธุ์ ได้แก่ บัวส ายพ ันธุ์ม ังคละอ ุบลแ ละบ ัวส ายพ ันธุ์แ ทนข วัญ ทั้งนี้
บัวม ังคละอ ุบลเป็นบัวส ายท ี่มีกลีบดอกส ีเหลืองนวลแ ซมชมพ ูเรื่อๆ ฟอร์มด อกส วย เจริญเติบโตได้ด ีในส ภาพพื้นที่ที่
มีอ ากาศร ้อน เช่น ประเทศไทย ส่วนบ ัวสายพ ันธุ์แทนข วัญ มีกลีบด อกสีแดงเจิดจ้าจ ำนวนม ากซ ้อนกันหลายช ั้น
ประเทศไทยม พี ันธุบ์ ัวส ายใหม่ๆ มากมายท ีเ่กิดจ ากค วามส ามารถแ ละอ ุตสาห ะข องน ักป รับปรุงพ ันธุบ์ ัว
บางพันธุ์ได้รับการตั้งชื่อและประกาศให้ทราบทั่วกัน เช่น บัวสายพันธุ์ลาภ-ประเสริฐ ที่มีกลีบดอกจำนวนมากสีชมพู
แจ่ม บัวส ายพ ันธุฉ์ ลองข วัญ ซึ่งต ่างป ระเทศร ู้จักในน าม king of siam เป็นบ ัวส ายท ีม่ กี ลีบด อกส มี ่วง จำนวนม ากเรียง
ซ้อนหลายชั้น บัวสายพ ันธุ์แ ทนพงศ์ มีส ีก ลีบด อกด้านน อกเป็นส ีขาวอ มชมพู กลีบด อกชั้นในถัดมา สีชมพูเข้มข ึ้นจน
ลขิ สิทธิ์ของมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธิราช
